صنایع دستی و ضرورت تجاری سازی آن

تجاری سازی در هر کسب و کاری یعنی بکارگیری روش‌هایی به منظور سود بیشتر است . در این بین معمولا تجاری سازی همگام شدن با فناوری های نوین در جهت اتصال به بازار از طریق پژوهش و تحقیق است. برای تجاری سازی صنایع دستی باید به فکر طرح های نو و جذاب بود. لذا در بحث صنایع دستی و تحرک و رونق بخشیدن به این اقتصاد ارزشمند بدون نفت در جهت افزایش بهره وری و چابک سازی آن ، ضرورت تجاری‌سازی آن چندین برابر احساس می شود.

در این زمینه شرکت های دانش بنیانی که می توانند در حوزه گردشگری فعالیت کنند ، باید تقویت و یا در کشور ایجاد شوند تا بتوانند صنایع دستی ایرانی را تجاری سازی کنند  و برای کشور ارزآوری  داشته باشند.

صنایع دستی در ایران بدلیل فراوانی مواد اولیه ، ارزانی، دسترسی آسان به آن از جمله حوزه هایی هستند که حداقل سرمایه را برای ایجاد شغل نیاز دارد و می توان با سرمایه اندک دست به اشتغال زایی زد. بطور مثال تنها با راه اندازی یک کارگاه کوچک و به کارگیری چند جوان، می توان آن ها را از بیکاری نجات داد و با آموزش های لازم در این کارگاه ها این هنر را از نسلی به نسل دیگر انتقال داد. فراگیر بودن این بخش نیز یکی از مزیت های مهم صنایع دستی است که توانایی ایجاد شغل در هر کجای کشور را داشته و با هویت بخشی به نسل جوان، گره گشای معضل بیکاری در بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک  کشور است.

طرح تجاری سازی صنایع دستی در کناربرند سازی از جمله موضوعات مهمی است که در حفظ ارزش صنایع دستی در ایران بسیار حائز اهمیت است. در تمام کشورهای دنیا، درآمدزایی و اشتغال را در کسب و کارهای کوچک دنبال می کنند و توانسته اند در عرصه اشتغال و رفع معضل بیکاری موفق عمل نمایند. به همین علت یکی از مهم ترین حوزه ها در راه اندازی کسب و کارهای کوچک که به حداقل سرمایه نیاز دارد ، حوزه صنایع دستی است. صنایع دستی متنوع و گسترده ایران به همراه چین و هند بیشترین تنوع را در رشته های صنایع دستی در سطح دنیا را دارند.

اما متاسفانه در ایران آمار و ارقام نشان می دهد که فعالان این حوزه چیزی در حدود یک میلیون نفر می باشند و این در حالی است که کشور چین قریب به دویست میلیون نفر و در هند نزدیک به صد میلیون نفر در این حوزه اشتغال دارند که این اختلاف در آمارها به خوبی نشان دهنده وضعیت ایران نسبت به دیگر کشورها در این حوزه است. همانطور که مشاهده می شود با وجود این همه توانمندی و قابلیت ، بررسی ها حاکی از عقب ماندگی خیره کننده در مقایسه با برخی از کشورها با توانمندی بسیار پایین تر نسبت به ایران در حوزه های مختلف اقتصاد فرهنگ بویژه در جنبه اشتغال زایی هستند.

بماند که در این سال ها ، حضور پررنگ چینی ها در بازار صنایع دستی ایران روز به روز بیشترمی شود. چینی ها با تفکر سودآوری، وارد حوزه ای با قدمت چند هزار ساله شده اند ، در صورتی که برای این موضوع چاره ای نیندیشیم، بی تردید در چند سال آینده ، حوزه ی صنایع دستی ایران نابود خواهد شد و فعالان این حوزه را به انفعال و انزوا خواهد کشید. جالب توجه این است که ساخت، تولید و عرضه ی این محصولات گاها با چنان ظرافت و دقتی صورت می پذیرد که امکان تشخیص تولیدات اصل و با اصالت از نمونه های کپی و تقلبی دشوار و ناممکن است. نفوذ چینی ها در بعضی از شاخه های صنایع دستی همچون قلم زنی، مینا کاری و …به قدری زیاد بوده که برخی از صاحبان و کارشناسان فعال و مطرح در این عرصه ، فعالیت و هنر آبا و اجدادی مذکور را رها کرده و در بخش ها و حوزه های دیگر به فعالیت مشغولند.

در این بین یکی از خلاء های حوزه اشتغال ، عدم مهارت کافی در کارآفرینان است و تا زمانی که مهارت کافی در این حوزه وجود نداشته باشد ، نمی توان انتظار اشتغال پایدار را داشت و آموزش های فنی و حرفه ای در این بخش می تواند به عنوان کلید اشتغال عمل نماید. شناخت ما از صنایع دستی و هنرهای سنتی و مزایای ویژه فرهنگی و اقتصادی آن بسیار کم شده است و همن عدم شناخت موجب بازماندن ما درعرصه های رقابتی و اقتصادی شده است. نداشتن مبانی نظری قوی و توجه ویژه ی دولت به نفت و اقتصاد نفتی و گرایش به اقتصاد دولتی و عدم اعتماد کافی به بخش خصوصی و در نهایت کمبود زیرساخت های کافی ازعوامل پیش روی این صنایع اشتغالزا در کشور است. فرصت های اشتغال زایی در حوزه صنایع دستی در استان های مختلف کشور با وجود ظرفیت های سرشار و تجربه های هزارساله این عرصه به علت بی توجهی مسئولان فراموش شده و درحال از بین رفتن است. ایجاد یک باور عمیق در مردم و مسئولان نسبت به ظرفیت های موجود این صنعت تنها راه نجات دهنده ی بقای آن و فراهم ساختن زمینه اشتغال هزاران جوان ایرانی است.