لزوم تجاری سازی فعالیت های دانش بنیان و کارآفرینی

از تجاری سازی در فرهنگ لغات به معنای بکارگیری روش های کسب و کار به منظور دستیابی به سود و بهره گیری از ابداعات و اختراعات به منظور خلق ثروت یاد می شود. اکنون به واسطه ی تلاش های صورت پذیرفته شده، فعالیت های دانش بنیان و کارآفرینی در مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها با سرعت قابل توجهی رو به رشد است ، این حجم از طرح های پیشنهادی و پروپوزال های ارائه شده خود نوید بخش حرکت رو به جلوی علم ، به منظور رشد تکنولوژی و خود کفایی در کشور خواهد بود. اما نکته ی حائز اهمیت این است که تا چه حد این طرح ها قابلیت تجاری سازی داشته و اگر از این پتانسیل برخوردار است، چه مسیری را یاید برای تجاری سازی طی نماید.

آنچه در فضای علمی و آکادمیک دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی کشور دیده می شود، حرکت رو به جلوی ایجاد علم، یافته های جدید و ایده های پژوهشی است که راه طولانی را برای رسیدن به محصولات، خدمات و فن آوری های قابل ارائه با بازار دارد. عینا در بسیاری از ایده های کارآفرینی و استار آپ های نوپا نیز این مسیر قابل مشاهده است که متاسفانه تا تجاری شدن فاصله ی زیادی دارند. لزوم کوتاه سازی و تسهیل این فرایند به شدت قابل احساس است.

تجاری سازی عبارت است از تبدیل یافته های جدید و ایده های پژوهشی به محصولات و خدمات و فن آوری های قابل ارائه با بازار. به عبارت دیگر تجاری سازی تحقیقات مجموعه تلاش هایی را که به منظور فروش کارهای تحقیقاتی با هدف کسب سود و ارتباط هرچه بیشتر آموزش و پژوهش با اهداف اقتصادی و اجتماعی صورت می پذیرد را گویند. با توجه به تعاریف بالا ، تجاری سازی را می توان به بازار رسانیدن یک ایده و یا یک نوآوری دانست.

متاسفانه در شرایط حال حاضر اقتصادی که فضای عدم اطمینان بر اکثر کسب و کارها و صنایع وابسته حاکم است، فعالیت های دانش بنیان و کارآفرینی باید مسیر پر پیچ و خمی را برای ایجاد یک مزیت رقابتی پایدار و به دنبال آن تجاری سازی و ورود به بازار را طی نمایند. چرا که توجیه کننده و علت اول و آخر هر نوآوری و ابداعی سود آوری اقتصادی است. به همین علت هم تجاری سازی بخش مهمی از این فرایند به حساب می آید و قطع به یقین هیچ محصول، خدمت و فناوری جدیدی بدون تجاری سازی امکان ورود موفق به بازار را نخواهد داشت و این دقیقا همان نقطه ی قابل توجهی است که از سوی بسیاری از کارآفرینان جوان و استارتاپ های نوپا اکثرا نادیده و یا کمرنگ در نظر گرفته می شود و متاسفانه به شکست در فرایند کسب و کار منتهی می گردد.

طرح های کارآفرینی و ارائه ی پروپوزال اولیه ی طرح های دانش بنیان تنها به منزله ی گام نخست در این حوزه است و گام های بعدی مثل ایجاد بسترهای مناسب برای عرضه دانش و فناوری، که منجر به ارزش و توسعه ی اقتصادی شود، بسیار حائز اهمیت است. تحقیقات بنیادی و طرح های اولیه ی فعالیت های کارآفرینی به تنهایی هرگز پیش برنده ی راه نخواهد بود و قدرت ایجاد انگیزه ی کافی در دانشمندان را نخواهد داشت و در نهایت عدم استفاده از نتایج این ایده ها و طرح ها در تحقیقات باعث می شود این جرقه های با ارزش اولیه برای همیشه در اذهان باقی بماند و هرگز به مرحله ی شکوفایی نرسد.

در دنیای کنونی به وضوح سمت و سوی تحقیقات علمی به اقتصاد منتهی می گردد و از اینرو تجاری سازی فرایند گذر از علم ناب و پروژه های علمی و تحقیقاتی برای ورود به بازار است. هنوز ما با این باور فاصله ی زیادی داریم که دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی هرگز هدف نبوده و کلیه ی خدمات، طرح ها و پژوهش ها باید در خدمت اقتصاد و تجارت قرار گیرند. تا مادامی که در فعالیت های کارآفرینانه و دانش بنیان به دنبال ساز و کارهای نباشیم که روش تبدیل ایده به محصول کوتاه نشود، هرگز شاهد تبدیل علم به ثروت نخواهیم بود. ورود تجاری سازی فناوری به این مبحث به دنبال همین نتیجه است تا نتایج علمی و عملی را از آزمایشگاه ها و ذهن های خلاق به دنیای گسترده تر تکنولوژی و صنعت وارد نمایند و خلق ارزش نماید.

اقتصادهای متکی به منابع زیرزمینی و صنایع صنعتی محکوم به شکست اند و اقتصاد دانش محور و دانش بنیان است که در حال حکم فرمایی بر جهان و اقتصادهای موفق کشورهای توسعه یافته است.  تجاری سازی ؛ دستاوردهای فعالیت های کارآفرینی و دانش بنیان، موتور رشد اقتصادی است. مسئولین کشور باید بدانند که یک دلار سرمایه گذاری در تحقیقات، منجر به ارزش افزوده ی هزاران دلاری در صنایع و کارخانجات این کشور خواهد شد. ما باید به دنبال انتقال یافته های علمی از مراکز تحقیقاتی مانند مراکز رشد و پارک های علم و فناوری به صنایع موجود یا کسب و کارهای جدید باشیم. در این میان استارتاپ های نوپا نیازمند حمایت های جدی از سوی مسئولین اند تا پا بگیرند و بتوانند وارد چرخه ی اقتصاد و سودآوری شوند. اهمیت این موضوع سبب شده تا در بسیاری از اقتصادهای توسعه یافته ی جهانی اداره ای تحت عنوان دفاتر انتقال فناوری، جهت تسهیل انتقال دانش تجاری شده از دانشگاه ها به صنایع وجود داشته باشد تا به نوعی فرایند تجاری سازی در این حوزه را تسهیل نمایند.

حسین یحیایی  – مدیر مسئول