بازاریابی در حوزه ی جمعیت شناسی
بازاریابان و کارشناسان بازاریابی از روش ها و پارامترهای مختلفی برای دسته بندی و تقسیم بندی مشتریان استفاده می کنند و هرچقدر، دسته ها دقیق تر و مشخص تر باشند، می توان پیام خاص تر و مناسب تری طراحی نمود. تحقیقات کارشناسان حوزه ی فروش نشان می دهد که جمعیت شناسی یکی از ارکان تاثیرگذار در بازاریابی است. هر کسب و کاری برای شروعی آگاهانه در بازار و افزایش میزان سوددهی بایستی از متغیرهای جمعیت شناختی تاثیرگذار بر بازاریابی آگاهی کاملی داشته باشد. اینکه یک مغازه نوشت افزاری مجاور یک مدرسه باشد و یا داروخانه های تاسیس شده در حوالی بیمارستان ها و مراکز درمانی از درآمد بالاتری برخوردارند ،مثال های ساده ای در این حوزه می باشند. اما در بازایابی جمعیت شناسی، کمی مبحث، تخصصی تر می شود و می تواند ساختار اجتماعی کشور را مانند ساختار اقتصادی تحت تاثیر قرار داده و منجر به افزایش و یا کاهش تقاضای بسیاری از محصولات و خدمات باشد. از اینرو درآمد یکی از متغیرهای مهم این حوزه، در بازاریابی است. کارآفرینان جوان باید به خوبی به این مبحث واقف باشند که محصولات و یا ارائه ی خدماتشان برای چه گروه درآمدی خاصی جذاب است. تاسیس یک برند گران قیمت در منطقه ای از شهر که مردم از سطح مالی متوسط و یا پایین تری برخوردارند، مشخصا کسب و کار شما را با شکست روبرو می نماید. چرا که افراد با درآمدهای پایین تر به قیمت حساس ترند و عموما اجناس و محصولات دارای تخفیف و قیمت پایین تر را ترجیح می دهند. حتی میزان درآمد بطور مستقیم با مصرف محصولاتی که صرفا برای سرگرمی هستند نیز رابطه ی مستقیم دارد. پس مهم است که شما جمعیت هدف خود را در بازاریابی مشخص نمایید و تمرکز بر روی اینکه مشتری شما چه کسانی هستند و دانستن اینکه چه نیازها و خواسته هایی دارند.
این موضوع با سبک زندگی نیز رابطه ای تنگاتنگی دارد و به وضوح می توان نگرش و رفتار مردم را تحت تاثیر سبک زندگی مشاهده نمود. سبک زندگی، اساسا با شیوه ای که مردم زندگی کرده اند و پول خود را خرج می کنند، ارتباط دارد. ممکن است دو نفر با شغل و حرفه ی یکسان و میزان درآمد برابر با طبقه اجتماعی یکسان، سبک های کاملا متفاوتی را برای تنظیم دخل و خرج زندگی خود داشته باشند و این دقیقا همان نقطه ای است که با تحلیل آن و ایجاد تصویری واضح از عادت مصرف در سبک های گوناگون زندگی مردم،استراتژی های اثر بخشی را در بازاریابی اخذ نمود.
سن نیز متغیری قابل توجه در این حوزه از بازاریابی است. با آنکه ممکن است، افراد در تمام سنین محصولات مشابه ای نیاز داشته باشند، اما ویژگی های محصولات با تغییر سن می تواند متفاوت باشد. مثلا همه افراد به لباس نیاز دارند، اما ویژگی های درخواستی آن ها مثل سایز، رنگ، مدل و… با تغییر سن بسیار متفاوت است. جمعیت سالخورده دامنه تقاضا برای کالا و خدماتی همچون مراقبت های بهداشتی و خدمات مرتبط به این گروه سنی است. بالاخص اینکه کاهش نرخ موالید ،تقاضای آموزش و تحصیلات و تولیدات مختص کودکان را پایین خواهد آورد. همچنین افراد جوان تر و زیر ۳۵ سال، اغلب اولین مصرف کنندگان خریدار محصولات وابسته به تکنولوژی مانند گوشی تلفن همراه، کتاب های الکترونیک و بازی های کامپیوتری هستند و تحقیقات بازاریابی انجام شده در این زمینه نشان می دهد که کسب و کارهای کوچک ،سودآوری بسیاری ویژه ای از این گروه سنی را در تمام دنیا به همراه دارد.
در هر صورت کارآفرینان جوان و صاحبان کسب و کارهای کوچک هرگز از مبحث مهم جمعیت شناسی در حوزه ی بازاریابی غفلت نورزند و اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهند تا بتوانند در بازاریابی و سوددهی کسب و کارشان موفق تر عمل نمایند.
مصطفی یحیایی -کارشناس مدیریت
