روستاها، چشم انتظار توسعه کارآفرینی

اگرچه شاید توسعه ی کارآفرینی؛ تنها استراتژی مناسب برای توسعه اقتصادی روستاها محسوب نگردد، اما نسبت به سایر راهکارها ،بسیار مهم و تاثیرگذار بوده و می تواند باعث شکوفایی اقتصاد روستایی گردد.بسیاری از کشورهای توسعه یافته به این باور رسیده اند که، توسعه ی روستاها در مقایسه با گذشته، پیوند گسترده تری با مفهوم کارآفرینی یافته است و بسیاری از کارشناسان و متخصصین این حوزه معتقدند، که ایجاد کارآفرینی به عنوان یک شیوه ی کارا و مداخله جویانه، روند توسعه ی روستاها را تسریع کرده و از جایگاه ویژه ای برخوردار است. اگرچه شاید توسعه ی کارآفرینی؛ تنها استراتژی مناسب برای توسعه اقتصادی روستاها محسوب نگردد، اما نسبت به سایر استراتژی ها ،هزینه ی کمتری داشته و برای محیط روستایی از توانایی بالایی برخوردار است. باید پذیرفت که روستاها نیز همچون شهرها ،مملو از فرصت های جدید و کشف نشده هستند که کشف و بهره برداری از این فرصت ها و ایجاد کسب و کارهای جدی و رقابت پذیر نه تنها مزایای بسیاری برای روستانشینان خواهد داشت، بلکه بطورغیرمستقیم منفعت هایش، شامل جامعه ی شهری نیز خواهد کرد. کارآفرینی روستایی با نگاهی جدید، جامع، فراگیر و درونزا به روستاها به کشف و خلق فرصت های بکر سرمایه گذاری باعث تحول اقتصادی روستاها و کشور خواهد شد.

یکی از مشکلات اساسی کشور درچند دهه ‌ی اخیر، بیکاری روستاییان و مهاجرت آن ها به شهرها بوده که باعث شده بسیاری از روستاهای کشور خالی از سکنه شوند و تعداد کثیری از جوانان روستایی برای کسب شغل و درآمد بیشتر، رهسپار شهرهای بزرگ گردند. بنا به مستندات مرکز آمار ایران، در سال 1335، 13 میلیون ازجمعیت 19 میلیونی کشور، یعنی چیزی معادل 68 درصد جمعیت آن ،سال ها روستانشین بوده اند. اما این درصد در سال های اخیر به شدت کاهش یافته و اکنون، این میزان به زیر 26 درصد رسیده است. اما آنچه در این بین، حائز اهمیت است ازعمده ترین دلایل اصلی مهاجرت روستاییان بیکار و نداشتن درآمد کافی است. از اینرو، توجه به توسعه کارآفرینی روستایی با نگرشی به مشکلات موجود در مناطق روستایی ایران از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که بخش عمده منابع موجود در مناطق روستایی مغفول مانده است. باید پذیرفت که کارآفرینی روستایی در اصل محتوا ،هیچ تفاوتی با مفهوم عام کارآفرینی ندارد. فقط محدودیت های حاکم بر کارآفرینی در روستا از جمله بالاتر بودن ریسک، کمبود امکانات و ضعف مدیریت در این نواحی کمی شرایط را متفاوت با سایر نواحی و تعریفات متداول در حوزه ی کارآفرینی می نماید. در واقع کارآفرینی دراین مناطق با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش موثری را دربهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی جامعه روستایی کشور خواهد داشت. البته توسعه ی فعالیت های کارآفرینی درمناطق روستایی باید بر اساس ظرفیت ها و پتانسیل های موجود در روستاها صورت بگیرد تا درصد رسیدن به موفقیت بیشتر شده و از هدررفت سرمایه و زمان جلوگیری شود.

عمده ی مشاغل حاکم در روستاها، کشاورزی است، اما شرایط حال حاضر حاکم بر روستاها، نشان می دهد که بخش کشاورزی در اکثر کشورهای جهان سوم به تنهایی نمی تواند فرصت های اشتغال و منابع درآمد کافی برای رفع تمامی نیازهای مناطق روستایی را تامین نماید. خشکسالی، انواع آفت ها و شرایط نامساعد جوی و از همه مهم تر پایین بودن بهره وری زمین و نیروی کار از جمله مشکلاتی است که باعث شده، فرصت های اشتغال و منابع درآمدی کافی برای رفع تمام نیازهای مناطق پرجمعیت روستایی امکان پذیر نباشد.عدم انطباق مهارت و آگاهی های روستاییان نسبت به شیوه های جدید درآمدزا کردن مشاغل روستایی و همچنین فقدان شناخت فرصت ها و روش های جدید در مشاغل روستایی و پویا نبودن اقتصاد روستاها نیز بر فقر و بیکاری بوجود آمده در روستاهای کشور دامن زده است. به همین علت توجه به کارآفرینی بخش غیرکشاورزی در روستاها را می توان، راهبرد مناسبی برای ارتقاء اشتغال و درآمد و ثروت آفرینی روستایی بر شمرد که مستقیما عاملی برای دست یافتن به توسعه ی پایدار روستایی خواهد بود.

روستا ؛زادگاه انسان های مولد است و با در دست داشتن عوامل و منابع ارزشمندی اعم از انسانی و منابع طبیعی و اقتصادی به عنوان ذخایر استراتژیک هر کشور نقش حیاتی را در رشد و توسعه ی آن ها دارد. روستاییان؛ انسان های پر تلاش و مسئولیت پذیری هستند و الزام و تعهد در میان جمعیت روستایی بیشتر از سایر شهرنشینان است. کارآفرینی در روستاها نه تنها باعث رشد اقتصادی و دستیابی روستاییان به کالاها و خدمات مورد نیاز می گردد، بلکه با کاهش آمار مهاجرت های روستایی، باعث ارتقای سطح امنیت اجتماعی و رفاه در روستاییان نیز می شود.

مهندس امین رشیدی