مشاغل خانگی پایدار در طوفان کرونا

حال که قریب به یک سال است که کسب و کارها با شرایط ویژه ی بوجود آمده دست و پنجه نرم می کنند و البته تا حدی ترس و هراس اولیه از این ویروس فروکش کرده است، بسیاری از کسب و کارهای نوپا قصد دارند تا از تهدید کرونا ویروس یک فرصت بسازند. چرا که تاثیرات این ویروس قطعا برای همیشه باقی خواهد ماند. بنابراین کسب ‌وکارها و فعالان اقتصادی باید با هوشمندی بالا، بتوانند هر چه سریع ‌تر خود را با تغییرات وفق دهند. یکی از مشاغلی که از شرایط حال حاضر نه تنها آسیبی ندیده، بلکه با توجه به فضای رقابتی موجود توانسته به حیات خود ادامه دهد مشاغل خانگی هستند. کسب و کارهای خانگی یکی از جذاب ترین انواع کسب و کار است که به علت خصوصیات منحصر به فرد خود در تمام دنیا یکی از مطمئن ترین راه های درآمد زایی محسوب می گردد. از آنجایی که این مشاغل در فضای خانه و امکانات منزل بهره می گیرند در صورت بروز رکودهای اقتصادی و شرایطی همچون شرایط حال حاضر از مقاومت بیشتری برخوردارند. همچنین معاف از مجوزهای دست و پاگیر و پرداخت مالیات هستند.

بر اساس آخرین آمارها 88 شرکت تعاونی تامین نیاز مشاغل خانگی در سراسر کشور با عضویت 4170 نفر و با سرمایه 3519180 هزار ریال و ایجاد 1800 فرصت شغلی در سامانه ثبتی وزارت تعاون به فعالیت اشتغال دارند. اما آنچه از این آمار روشن و مبرهن است که متاسفانه تا به امروز از ظرفیت مشاغل خانگی و تاثیرات شگرف آن در توسعه اقتصادی، اجتماعی و محرومیت زدایی از خانواده های کم درآمد و آسیب پذیرآنطور که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است. درحالیکه هر خانه می تواند به عنوان یک واحد تولیدی و خدماتی نقش موثری در راستای جهش تولید ایفا کند. صنایع دستی همچون قالیبافی، خیاطی ، دامپروری و شیلات، فعالیت های تولیدی و صنعتی و کسب و کارهایی با گرایش فناوری اطلاعات تنها بخشی از مشاغل خانگی محسوب می شود که با شناسایی چالش ها و فرصت های پیش روی آن می توان به رونق هرچه بیشتر آن کمک کرد. البته در سال های اخیر با فرا گیر شدن فضاهای مجازی در تمام دنیا از جمله ایران ایجاد مشاغل جدید و از طریق آن اشتغال خانگی برای بسیاری از افراد فراهم شده است.

از تشکیل گروه های خرید و فروش اجناس مصرفی از جمله صنایع دستی، پوشاک تا سفارش انواع شیرینی ها و غذاهای خانگی همگی از جمله مشاغل خانگی هستند که تعداد آن ها رو به فزونی و تنوع است. این فضا امکان حضور افراد در محیط خانه و استفاده از رایانه و وسایل جانبی مورد نیاز را به سادگی فراهم می سازد. البته ناگفته نماند که زنان نقش اول را در تحقق مشاغل خانگی عهده دارند و به عنوان یکی از محورهای اساسی آن نقش ایفا می کنند و بطور قطع در برنامه ریزی ها و اجرای آن حرف اول را می زنند. کسب و کارهای این چنینی زنان اگرچه جزو اقتصادهای خرد و غیررسمی محسوب می شود اما در سبد غذایی زنان سرپرست خانوار ایفای نقش رسمی و اساسی دارد.

در کشورهای توسعه یافته زودتر از ما به فکر ساماندهی و حمایت و برنامه ریزی برای مشاغل خانگی افتاده اند و این در حالی است که از سال 1389 عملا قانون ساماندهی و حمایت از اشتغال خانگی به تصویب رسید. به گفته کارشناسان کسب و کارهای خانگی 15 تا 80 درصد نیاز به اشتغال 150 کشورهای جهان را تامین می کنند.

بنابراین در ایران هم می ‌توان توجه ویژه‌ ای به این مشاغل نشان داد و قسمتی از بار اقتصاد را بر دوش کارآفرینان خانگی گذاشت . در حال حاضر چین، انگلیس و استرالیا از جمله کشورهای موفق در زمینه توسعه کسب و کار خانگی و کارآفرینی به شمار می روند. کشور چین در حوزه مشاغل خانگی پیشتاز و فعال بوده و با راه اندازی 1040 شغل خانگی، مولد بیش از 30 درصد محصولات بازار چین می باشد. و این در حالی است که در ایران حدود 300 حرفه تصویب شده مشاغل خانگی وجود دارد. در انگلیس هم بیش از پنجاه درصد مشاغل کوچک در خانه انجام می شود. آمارها نشان از آن دارد که در ایالات ‌متحده حدود 5/2 میلیون نفر به ‌صورت پاره ‌وقت و بیش از 7 میلیون نفر به شکل تمام ‌وقت در مشاغل خانگی فعالیت می‌کنند. بیش از هفت درصد جمعیت استرالیا نیز در این حوزه مشغول به‌ کار هستند.

علاقه مندان این شاخه می توانند با کمی تحقیق و جستجو در فضای اطراف زندگی خود نیازها را شناسایی و با توجه به بازارهدف کسب و کاری را راه اندازی نمایند. با توجه به اهمیت کسب و کارهای خانگی و تاکید صاحبنظران بر درآمدزایی و اشتغال زایی بالای این مشاغل، اهتمام هر چه بیشتر مسئولین در راستای تسهیل روند اشتغال و استفاده از ظرفیت های موجود وطنی در مشاغل خانگی بستر حل بسیاری از معضلات نشات گرفته از بیکاری و مسائل اقتصادی جامعه را فراهم می سازد.
مصطفی یحیایی