نمایشگاه مجازی کتاب در سال کرونایی

نمایشگاه کتاب به عنوان بزرگترین سفره فرهنگی کشور هر ساله به صورت حقیقی در اردیبهشت ماه برگزار می گردید و توانسته بود در ادوار گذشته با دعوت از میهمانان خارجی وجهه جهانی خاصی پیدا کند، اما امسال خود را با شرایط کرونایی وقف داد. این نمایشگاه با مشارکت هزار و ۷۳۲ ناشر داخلی و ۱۸۰ ناشر خارجی با عرضه بیش از ۱۲۰ هزار عنوان کتاب از سوی ناشران حاضر در نمایشگاه، از هفته ی گذشته به شکل مجازی آغاز به فعالیت کرد تا مردم بتوانند بخشی از نیازهای فکری و معنوی خود را از طریق نمایشگاه کتاب تهیه کنند و فرصتی دوباره شد تا بیکاری حوزه ی آثار فرهنگی با تحمل تمام فراز و نشیب های سال گذشته در شرایط ناخوشایند کرونا دیده شود. این نخستین تجربه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران است که به دلیل شرایط ویژه ناشی از شیوع کرونا، فرصتی را در اختیار اهالی نشر و دوستداران کتاب قرار داده است.
از آنجایی که این شیوه ی برگزاری نمایشگاه کتاب، تجربه ای نوین به حساب می آید و با گذشت زمان می ‌تواند سیر تکاملی خود را طی کرده و نواقص خود را از بین ببرد و در آینده ای نزدیک مسیر مجازی همراه در برپایی نمایشگاه حقیقی کتاب  باشد. اما با این وجود نمایشگاه مجازی کتاب در کنار معایب اندکش مزیت های فراوانی به همراه داشت. سازوکار  خرید و فروش در نمایشگاه مجازی امسال شفاف است و ناشر و خریدار بدون واسطه و به ‌طور مستقیم با هم در ارتباط هستند و به همین دلیل به لحاظ نقدینگی، کمک بزرگی به ناشران می‌کند. حذف بسیاری از واسطه‌ ها ازجمله ناشرانی که کتاب‌ های دیگر ناشران را به فروش می‌رساندند نیز از دیگر ویژگی‌های نمایشگاه مجازی کتاب است.

امکان دسترسی گسترده ‌تر به کتاب‌ها و خرید کتاب با تخفیف وجود دارد. در سال های گذشته در نمایشگاه بین‌ المللی کتاب تهران، بسیاری از ناشران شهرستانی و همچنین هموطنان در سایر استان ‌ها به دلایل مختلفی امکان حضور دراین نمایشگاه را نداشتند، که با شرایط کنونی این مشکل نیز حل شده است. از اینرو بیش از ۸۰ هزار دانشجو و طلبه و ۳۰ هزار هیئت علمی و اهالی قلم از تسهیلات نمایشگاه کتاب برخوردار خواهند شد و هزینه ارسال کتاب‌ها نیز از سوی شرکت پست جمهوری اسلامی برای همه مخاطبان رایگان اعلام شد. تعداد مرسوله‌های پستی ثبتی کتاب طی تنها سه روز نخست برپایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران، این رویداد نشر را در جایگاهی بالاتر از نمایشگاه‌های کتاب فرانکفورت و بولونیا قرار داد و رکوردهای پیشین را جابه‌جا کرد. با وجود برخی مشکلات، فروش 123 میلیارد و 430 میلیون ریالی هم حاکی از استقبال مردم است.

از مزایایی بی نظیر برقراری نمایشگاه مجازی کتاب، کاهش هزینه‌ های رفت و آمد، چیدمان و دسترسی سریع و راحت به کتب مورد علاقه و بیست و چهار ساعته بودن فرصت خرید برای متقاضیان است، که البته رضایتمندی علاقه مندان به این حوزه را نیز در بر دارد. البته ناگفته نماند که در کنار این مزایا، معایبی همچون کندی سایت خرید که در چند روز گذشته منجر به اعتراض علاقمندان شده بود نیز وجود دارد، که باید مسئولان امر این موضوع را در نظر داشته باشند و مشکلات آن را مرتفع سازند.
در هر صورت معمولاً اولین اقدامات در هر حوزه‌ای با چالش ‌ها و مشکلات متعددی مواجه است که به شرط داشتن نگاه و حس مسئولیت ‌پذیری و اقدام مسئولانه در بین مدیران و مسئولان ذیربط می توان از مشکلات کاسته و در راستای ارتقای این حرکت فرهنگی گام برداشت. نمایشگاه کتاب تهران فارغ از صف‌های طولانی مترو ، فست ‌فود ، بستنی و بنرهای تبلیغاتی ، تا به امروزادامه دارد وبنا به گفته مسئولان امر ،به علت مشکلات و کندی سایت در روزهای اول افتتاح این مدت تمدید خواهد شد، تا کماکان دل های ناشران و علاقه مندان به کتاب و کتابخوانی را در این روزهای سرد زمستانی گرم نماید.

سیده مینا دیوبند سردبیر روزنامه تفاهم