نقش تعاونی ها در ﺻﯿﺎﻧﺖ از ایجاد اﺷﺘﻐﺎل پایدار ، کاملا واضح و روشن است . تعاونی ها می‌توانند به عنوان یکی از مؤثرترین نهادها ، روحیه کارآفرینی را ترویج نمایند. تعاونی ها در زمینه پرداخت تسهیلات، حمایت و پشتیبانی و صیانت از اشتغال پایدار می توانند عملکرد بسیار مثبت و مثمرثمری داشته باشند.
ایجاد شغل هنوز یکی از حلقه های مفقوده ی حوزه ی اشتغال در ایران است که علی رغم تمام تلاش دولت های سرکار آمده ی سال های اخیر، هنوز فاصله ی زیادی تا نقطه ی مطلوب دارد. جوانان فارغ التحصیلی که علی رغم داشتن مدرک ، سال ها بعد از پایان تحصیلات دانشگاهی شان به دنبال شغل اند.
موضوع ایجاد شغل و بیکاری در شرایط اقتصادی حال حاضر یکی از اصلی‌ترین چالش‌های اقتصاد کشور به شمار می رود که در صورت عدم توجه به آن، می تواند پیامدهای گسترده‌ای در حوزه های اجتماعی و اقتصادی ایجاد نماید. از اینرو ایجاد شغل یکی از دستاوردهای مهمی است که هر دولتی می تواند در طول دوران حاکمیت خود در کارنامه اش داشته باشد. متاسفانه در سال های اخیر، عملکرد مطلوبی در ایجاد شغل در کارنامه ی دولت ها به چشم نمی خورد.
اما دولت چگونه و از چه دریچه ای می تواند در این شرایط اقتصادی با کمترین هزینه شغل ایجاد کند. آیا دستگاه های عریض و طویل دولتی که بعضا تنها هزینه های سرسام آور بر دوش دولت می گذارند، محل ایجاد شغل اند. یا باید همانند تجارب موفق بسیاری از کشورهای توسعه یافته تقویت بخش خصوصی را تنها راه حل ایجاد شغل در جامعه دانست. با وجود تمام راه حل های ممکن یکی از حوزه های اثر بخش که البته در طول این سال ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است ، تعاونی ها هستند. بسیاری از کارشناسان این حوزه بر این عقیده اند که چنانچه کلیه ی مراکز خدماتی و تولیدی در قالب تعاونی ها تاسیس شوند ، می توانند با کمترین هزینه ی ممکن شغل ایجاد نمایند و از اﯾﻦ ﻟﺤـﺎظ اﺟﺮای ﻃﺮح ﻫﺎی اﺷـﺘﻐﺎﻟﺰای ﻣﻮرد اﺷﺎره در تعاونی ها ﺑـﺮای ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ است، به نحوی که هزینه ایجاد شغل در آن یک دهم سایر بخش ها است و از این جهت یک مزیت بزرگ برای کسب و کارهایی است که این شیوه را برای فعالیت خود انتخاب می کنند. به بیان دیگر تعاونی ها ، بستری پایدار در ایجاد شغل اند و پتانسیل آن را دارند که نقش موثری را در اشتغال ایفا نمایند.
تعاونی ها به عنوان بنگاه های اقتصادی کوچک تنها راه برون رفت از مشکلات و معضلات پیش روی ایجاد شغل با کمترین هزینه در کشورند. در واقع می توان با توجه به حضور تعاونی ها در گرایش های گوناگون و بخش های تولیدی، توزیعی، خدماتی، صنعتی و معدنی از ظرفیت بالای این تشکل ها در ایجاد شغل استفاده نماییم. آمارها در این حوزه نشان می دهد که تعداد مشاغلی که در تعاونی ها به صورت پایدار شکل گرفته است به مراتب بالاتر از بخش های خصوصی و دولتی بوده است. البته یکی از دلایل مبرهن این حوزه اعضای تعاونی ها هستند که تحت شرایط مختلف، نه تنها نیروی کار خود را تعدیل نکرده اند، بلکه سعی بر آن داشته اند که با کاهش سود ، شرایط اشتغال را پایدار نگاه دارند. بر اساس آمارها بیش از صدهزار بنگاه تعاونی با عضویت قریب به پانزده میلیون نفر در کشور مشغول به فعالیت هستند که زمینه ایجاد نزدیک به دو میلیون فرصت شغلی را به وجود آورده اند.
تعاونی ها می توانند ﺿﻤﻦ ﺣﻔﻆ و ﺻﯿﺎﻧﺖ از اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻮﺟﻮد و آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ، با ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎزی افراد جویای مهارت و اراﺋﻪ آﻣﻮزشﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ و ﻣﻬﺎرﺗﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺟﺎری و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ های در ﮔﺮدش در ایجاد شغل به شدت تاثیر گذار باشند. البته در کنار این فعالیت ها، دولت به عنوان یکی از حامیان بزرگ تعاونی ها می تواند در تسهیلات پرداختی یا معافیت مالیاتی و بیمه ای برای تعاونی های بالای پانصد نفر عضو که در حوزه تولید و خدمات تعدادشان بیشتر است یاری رساند و یا بخشی از هزینه های بیمه نیروهای شاغل در بخش تعاون را کاهش دهد، تا این تشکل ها با قدرت بیشتری به ادامه ی کار خود بپردازند.
در هر صورت علیرغم اینکه تعاونی ها از مشارکت حداکثری و پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بالایی برخوردارند، تا به امروز سهم اندکی در توسعه ی شغل و اقتصاد داشته اند و تا رسیدن به جایگاه واقعی فاصله بسیاری دارند. چنانچه بخش خصوصی و تعاونی در اقتصاد به جایگاه واقعی خود برسند و کاهش تصدی‌گری در بخش دولتی را شاهد باشیم ، قطع به یقین شرایط قابل قبول تری را در حوزه ی اشتغال خواهیم داشت.
