«اُسوه خیراندیشی و نیکوکاری»

یکی از شخصیت‌هایی که در دوران ما از مصادیق بارز خیراندیشی و نیکوکاری محسوب می‌شود، مرحوم حاج محمد رضا اعتمادیان بود که رهبر معظم انقلاب او را «اخیار» نام نهادند و در بیش از چهل انجمن خیریه مشارکت فعال داشت. مرتضی نجفی قدسی با ارسال یادداشتی در پاسداشت او چنین نوشته است:

بسم الله الرحمن الرحیم

«الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا * مَّاکِثِینَ فِیهِ أَبَدًا» (کهف: ۲ و ۳)

کسانی که کارهای نیک انجام می‏دهند محققاً برای ایشان پاداش نیکو خواهد بود، پاداشی چون بهشت که جاودانه در آن ماندگار خواهند بود.

یکی از شخصیت‌هایی که در دوران ما از مصادیق بارز خیراندیشی و نیکوکاری محسوب می‏شود، یار دیرینه انقلاب مرحوم محمد رضا اعتمایدان است. او علاوه براینکه در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ به مدت چهار سال ریاست سازمان اوقاف و امور خیریه را بر عهده داشت، پس از آن نیز در بسیاری از امور خیریه ماننداحداث بیمارستان‌ها، مساجد، حوزه‏های علمیه، ستاد دیه کشور و کمک به زندانیان کمک به بیماران و مداوای آن‏ها و دیگر امور خیریه نقش محوری داشت بطوری که در بیش از چهل مجمع خیریه مشارکت فعال داشت و در بسیاری از آن‏ها جزء مؤسسین و بنیانگذاران بود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیة الله خامنه‏ای نیز در پیامی که به مناسبت درگذشت مرحوم حاج محمد رضا اعتمادیان منتشر می‏کنند بر اخیار بودن ایشان تأکید داشته می‏فرمایند: «درگذشت مرحوم مغفور حاج محمد رضا اعتمادیان رحمت الله علیه را که از اخیار و اعضای مؤثر جامعة الامام الصادق (ع) بودند به خانواده گرامی و فرزندان و برادران محترم ایشان تسلیت می‏گویم و رحمت و غفران الهی را برای آن مرحوم مسئلت می‏کنم».

در طول انقلاب اسلامی چهره‏های برجسته‏ای درخشیدند که یاد و نام آن‏ها و شرح خدمات و فعالیت هایشان می‏تواند برای دیگران و نسل جدید اُسوه و الگوی عملی باشد.

مرحوم حاج محمد رضا اعتمادیان در سال ۱۳۱۷ در شهر دارالعباده یزد متولد می‏شود و از همان دوران نوجوانی با شهید آیت الله صدوقی مأنوس و جزء مریدان دلباخته ایشان می‏گردد. مرحوم اعتمادیان در سال ۱۳۳۵ به تهران مهاجرت می‏کند و در بازار تهران به کسب و تجارت می‏پردازد امّا پیوند و ارتباط خود را همیشه با شهید آیة الله صدوقی و دیگر انقلابیون حفظ می‏کند و از عناصر فعال در نهضت امام خمینی (رض) محسوب می‏شود.

او در زمانی که حضرت امام در تبعید بودند، چندین بار به نجف اشرف مشرف می‏شود و پیام‏های امام خمینی را به انقلابیون منتقل می‏نماید. مرحوم اعتمادیان طی سال‏های فعالیت در بازار تهران، مال و موقعیت و امنیت و آسایش خود را در راه آرمان‏های نهضت اسلامی حضرت امام در طبق اخلاص می‏گذارد و چه بسیار جلساتی که در خانة شخصی او برای کمک به انقلاب برگزار و نهایتاً موجب دستگیری و شکنجه او توسط سازمان امنیتی شاه (ساواک) می‏شود.

مرحوم اعتمادیان در ایام مبارزه به کمک یاران و دوستان انقلابی اش کارهای شگفتی انجام می‏داد که دارای ریسک پذیری بالایی بود، مثلاً سخنرانی‏های امام در نجف و یا پاریس را توسط رابط‌هایی که در مخابرات داشت، یعنی از طریق همان مخابراتی که تحت نظر ساواک بود! پیام‏ها و سخنرانی‏های امام را تلفنی دریافت می‏کردند و ابتدا در مخابرات ضبط می‏شد و سپس نوارش را می‏گرفت و پس از پیاده سازی، بوسیله دستگاه تکثیری که در بازار داشت تایپ و تکثیر می‏کردند.

مرحوم اعتمادیان در خاطرات خود می‏گوید: بالاخره حدود ۲ ماه بعد از حضور حضرت امام خمینی در نوفل لوشاتوی فرانسه قرار شد آیة الله صدوقی به دیدار ایشان برود و من هم به همراه چند نفر دیگر همراه ایشان باشم، یک روز قبل از پرواز، آیت الله صدوقی از یزد به منزل ما در تهران آمدند و بزرگانی مانند آیت الله دکتر بهشتی و آیت الله موسوی اردبیلی هم به دیدار ایشان آمدند، ما برای لندن بلیط گرفته بودیم که به ما مشکوک نشوند و قصد داشتیم ز آنجا به فرانسه برویم، در فرودگاه افسری که گذرنامه‏ها را کنترل می‏کرد از تک تک مسافران علت سفر را جویا می‏شد، آیت الله صدوقی را جلو انداختیم و افسر از ایشان پرسید کجا می‏روید؟! آیت الله صدوقی هم خیلی صریح و واضح گفتند: «به یاری خدا به زیات امام خمینی در پاریس!» همه ما سخت جا خوردیم و ترسیدیم! امّا با کمال تعجب آن افسر لبخندی زد و گفت: «سلام ما را هم به ایشان برسانید!».

مرحوم اعتمادیان در بسیاری از وقایع دوران انقلاب نقشی کلیدی داشت، در تمهید مقدمات بازگشت امام به کشور و استقبال از ایشان در فرودگاه مهرآباد، سخنرانی حضرت امام در بهشت زهرا (س) و استقرار ایشان در مدرسة رفاه نقش بسزایی داشت. او پس از پیروزی انقلاب نیز از پای ننشست و با خدمتگذاری در کمیته امداد امام خمینی، قائم مقامی آستان قدس رضوی، عضویت در شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی و همراهی گسترده با مرحوم حاج حبیب الله عسکراولادی و دیگر استوانه‏های این حزب مانند استاد سید علی اکبر پرورش به فعالیت‏های اجتماعی و سیاسی خود ادامه داد.

مرحوم اعتمادیان به مدت ۱۳ سال در سه دوره ریاست جمهوری مشاور رؤسای جمهوری در امور اصناف و بازرگانی بود و معتمد خاص آنان محسوب می‏شد.
مرحوم حاج محمد رضا اعتمادیان در زمان نخست وزیری شهید رجایی به ریاست سازمان اوقاف و امور خیریه منصوب می‏شود و به مدت چهار سال منشاء خدمات فراوانی در این سازمان می‏گردد.

آیت الله امام جمارانی که در آن هنگام به همراه حجت الاسلام و المسلمین نظام زاده نمایندگان حضرت امام خمینی در سازمان اوقاف بودند در کتاب خاطرات خود از انتصاب مرحوم اعتمادیان به ریاست اوقاف چنین آورده است که خبر انتصاب ایشان را در ماشین هنگامی که به سمت اوقاف می‏رفتیم از رادیو شنیدم و فردای آن روز هنگامی که به اتفاق آقای نظام زاده به سازمان اوقاف آمدیم، هنگام سورا شدن به آسانسور، فردی مؤدب و محترم به طرف من آمد و سلام کرد و گفت: «بنده اعتمادیان هستم» به او تبریک گفتم و پس از آن به مدت چهارسال با ایشان در سازمان اوقاف همکار شدیم.

آیت الله امام جمارانی اضافه می‏کند: «آقای اعتمادیان تمام وقت خود را صرف سازمان اوقاف و امور خیریه می‏کرد و نظرات خوبی هم برای ارتقای جایگاه اوقاف داشت، از جمله این که سازمان اوقاف باید با امور حج ادغام و به یک وزارتخانه ارتقاء پیدا کند. از سوی دیگر می‏خواست وظایف و اختیارات رئیس سازمان اوقاف که مطابق مصوبه شورای انقلاب محدود بود و بخش مهم و عمده‌ی آن بر عهدة شورای مرکزی گذاشته شده بود به ریاست سازمان تفویض شود. بنابراین آقای اعتمادیان ظرف این چهار سال جمعی از متخصصین اوقاف را ترغیب کرد تا قانونی را مبنی بر تجمیع سازمان حج و اوقاف و امور خیریه بنویسند، البته در تمام این مراحل، این کار با حضور و تأیید ما به عنوان نمایندگان امام صورت می‏گرفت و در واقع نظر ما هم این بود که با تصویب این قانون، اوقاف از یک سازمان به یک وزارتخانه تبدیل شود.
اما با همة تلاش ها، این کار صورت نگرفت و دلیلش این بود که قانون پیشنهادی که کارشناسان اوقاف تهیه کرده بودند، از تصویب هیئت دولت گذشت و سپس به مجلس شورای اسلامی رفت، اما مجلس آن را با تغییرات عمده‏ای به تصویب رساند و به هر ترتیب قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف در تاریخ ۲/۱۰/۱۳۶۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و برای اجراء ابلاغ شد و الآن هم همین قانون در حال اجراست».

مرحوم اعتمادیان تا روز بیست و ششم دی ماه ۱۳۶۳ که حضرت امام خمینی جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای سید مهدی امام جمارانی را به سرپرستی سازمان حج و اوقاف و امور خیریه منصوب فرمودند، ریاست این سازمان را بر عهده داشت و پس از آن نیز ایشان که خیراندیشی و نیکوکاری جزء شاکله وجودی‌اش بود، همکاری با مجامع خیریه را ادامه داد بطوریکه در تأسیس و پایه گذاری و حمایت بیش از چهل انجمن خیریه دخالت و همکاری داشت.

یکی از مهمترین نهادهای خیریه و خدماتی مهم مرحوم حاج محمد رضا اعتمادیان تأسیس و بنیان نهاد مؤسسة غیرانتفاعی «محب» برای درمان بیماران که آن‏ها را «عیال الله» می‏دانست، بود. این مؤسسة غیر انتفاعی فعالیتش را از بازسازی و احیاء بیمارستان قدیمی و فرسوده شهید هاشمی نژاد آغاز کرد و برنامه نوسازی و توسعه این بیمارستان طی سال‏های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۰ بدون وقفه همزمان با ارائه خدمات به بیماران ادامه یافت به طور یکه هم اکنون این بیمارستان در چهار طبقه و حدود ده هزار مترمربع، ظرفیت پذیرش بیماران آن از سیصد نفر به ۱۲۰۰ بیمار رسیده است و بطور متوسط ماهانه ۴۰۰ عمل جراحی، ده پیوند کلیه و ۳ هزار بار دیالیز انجام می‏گردد.

مرحوم اعتمادیان در قالب مؤسسة غیر انتفاعی محب، برای خدمتگذاری به بیماران کشور به همین میزان بسنده نکرد و با جلب کمک‏های مردمی و خیرین قدم‏های بزرگ دیگری را در این راه برداشت که مقاوم سازی و نوسازی کامل بیمارستان میرزاکوچک خان، ساخت و تجهیز بیمارستان محب در کاشان، ساخت و راه اندازی بیمارستان ۲۲۰ تختی محب یاس، احداث و تجهیز بیمارستان محب مهر با ۱۷۵ تخت و ۱۵۰ هزار بستری تا سال ۱۳۹۸، طراحی و ساخت و تجهیز بیمارستان محب کوثر با ۱۵۷ تخت بستری و پذیرش ۷۵ هزار بستری تا سال گذشته، ساخت مرکز جامع پیشگیری، کنترل و درمان سرطان، ساخت اولین دهکده گردشگری سلامت کشور درزمینی به مساحت ده هزار متر مربع در برغان استان البرز و اشتغال قریب دو هزار نفر به صورت مستقیم و صدها پزشک متخصص و فوق تخصص در بیمارستان‏های محب از مجموعه خدمات مؤسسة غیر انتفاعی محب است که مرحوم حاج محمد رضا اعتمادیان تا آخرین روزها ادارة آن را بر عهده داشت.

مرحوم اعتمادیان یک نفر بود امّا با انساندوستی و نیکوسرشتی که داشت نشان داد می‏تواند خادم مخلص هزاران انسان نیازمند باشد و خوبی‏ها و نیکوکاری را در جامعه تکثیر کند و همة این‏ها که اشاره شد اجمالی از فعالیت‏های خیرخواهانه این عبد صالح پروردگار بود که امیدواریم امثال ایشان در جامعه زیاد شوند و باقیات الصالحات و سنت حسنة ایشان همیشه با دوام و ساری و جاری باشد.

امّا از آنجایی که این جهان فانی است و انسان‏ها برای مدتی محدود در این دنیا به سر می‏برند و عاقبت باید رهرو سرای آخرت و جاوید بشوند، مرحوم حاج محمدرضا اعتمادیان نیز درسن هشتاد سالگی و در بیست و ششم دی ماه ۱۳۹۷ بعد از عمری تلاش و کوشش در راه انقلاب و خدمت خالصانه به مردم و محرومین و نیازمندان، با زاد و توشه‏ای پر بار آهنگ سفر آخرت کرد و به دیار باقی شتافت، گرچه چنین انسان‏هایی هرگز نمی‏میرند و یاد و نام آنان تا روزگار باقی است، جاودان خواهند ماند و جایگاهشان در آن دنیا نیز بهشت ابدی خواهد بود همانطور که در قرآن کریم وعده فرموده است: «أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوَی نُزُلًا بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» (سجده، ۱۹)

یادداشتی از: مرتضی نجفی قدسی