گذری در کسب و کارهای عیدانه

شاید ادعایمان هم شلوغی خیابان هاست که با فریاد و بازار گرمی دستفروشان بیشتر هم می شود، حتی منع ترددهای شبانه ی کرونایی هم نتوانسته از رونق کسب و کار بسیاری از مشاغل بکاهد. روزهایی مثل همین امروز که اگر گذرتان به خیابان ها بیفتد، ناخواسته جلوی بساط دستفروش ها و مغازه ها و یا غرفه های بازارچه های نوروزی توقف کرده و برای خرید سبزه، سمنو، هفت سین و شمع وسوسه می شوید. گویا همیشه مناسبت ها فرصتی است برای کسانی که ایده های نو در سر دارند و یا به دنبال کسب و کاری مقطعی برای دخل و خرجشان هستند.در این ایام ،در کوچه و بازار با کسب و کارهایی روبرو می شویم که شاید در سایر ایام سال، آن ها را کمتر دیده ایم و یا اصلا ندیده ایم. البته این موضوع فقط مختص بساطی ها و دست فروش ها نبوده و بسیاری از مغازه ها نیز در این ایام تغییر فاز می دهند و کسب و کارهای عیدانه و یا مناسبتی را جایگزین شغل همیشگی خود می کنند.

از اینرو هر چه به روزهای پایانی سال نزدیک تر می شویم، بساط کسب و کارهای عیدانه پهن تر می شود و دیگر فرقی بین سوپری محل و فروشگاه اسباب بازی وجود ندارد و هر کس به فراخور توانش بساطی از بازار شب عید را در مقابل مغازه اش پهن کرده است و از ماهی و سفره هفت سین گرفته تا سایر مایحتاج شب عید را می فروشد. البته نادیده نماند که اکثر این مشاغل از سود بالایی نیز برخوردار بوده و از اینرو طرفداران خاص خود را دارد. شغل هایی که پایداریشان روزهای عید و درآمدشان یک سال مزد کارگری است. البته این بازار قلق خاص خود را هم دارد. سبزه فروشان و ماهی فروشان هر کدام به خوبی تایم ورود کسب و کارشان را به بازار می دانند که از حداکثر سود بهره مند شوند و اما در این بین نیز مانند تمام بازارها نقش دلالان از همه جا پررنگ تر و تاثیر گذارتر است. همان هایی که تامین کننده اجناس بازارند. سودی که تنها از واسطه گری بین تولید کننده تا توزیع کننده حاصل می شود و از نیمه بهمن ماه نیز به اوج خود می رسد.
بساط هفت سین از سبزه، سنجد و سکه های تزیینی گرفته تا انواع گلدان ها و تنگ ها همگی ناخودآگاه نیازهای کاذب برای مردم ایجاد می کنند. ماهی که یکی از نیازهای سفره هفت سین ایرانیان است یکی از پرسودترین کالای بازار این روزهاست.طبق آمار هر ساله بیش از 60 میلیون ماهی قرمز فروخته می شود که یک گردش مالی چند صد میلیاردی را تنها در طول یک ماه به همراه دارد. البته باید اذعان داشت ،شغل هایی از این دست را بجز چند مورد که شغل های موقتی و کاذب به شمار می روند، نه تنها نمی تواند جای مشاغل اصلی را گرفته، و بعضا بیکاران بسیاری را به بهانه کسب درآمد موقتی به خود جذب می نماید بلکه انگیزه های لازم برای پیدا کردن شغلی پایدار را نیز از بین می برد.
اما در نهایت فارغ از این موضوع در پس بسیاری از وسیله های کوچک و ساده ی بازار شب عید، دستان هنرمند افراد کارآفرین و خلاقی قرار دارد که توانسته اند با نبوغ و ایده ی خود به زیبایی هر چه بیشتر این تزیینات بیفزایند. از تنگ هایی که ماهی در آن قرار دارد تا هفت سین های سفالی و خوش رنگ و لعابی که با کمی خلاقیت درآمدی چندین برابری را برای فروشندگانش به ارمغان می آورد.
جام ها و ظروف شیشه ای که با نقش و نگارهای زیبا و منحصر به فردشان یکی از پرطرفدارترین ظروف سفره هفت سین هستند که مایه آن تنها جامی با بهای اندک و ذوق و سلیقه ی فراوان است. در هر صورت بازار شب عید نیز مانند تمام بازارهای مناسبتی طول سال، با تمام نقدهایی که بر بساط دست فروشی هایش حاکم است همچنان پر رونق و برقرار است و این شرایط، فرصت مغتنمی برای آن دسته از افرادی ایجاد کرده است که به دنبال روزی حلال برای گذراندن چرخه ی زندگی خود هستند و معتقدند که در زندگی از تو حرکت و از خدا برکت. بسیاری از اقشار جامعه چشم شان به همین درآمدهای شب عیدی است. امید است که با تمهیدات مسئولین، معضل کرونا و تجمعات مردمی به نحوی مدیریت شود که کسب و کارهایی ازاین دست کمترین ضربه را متحمل شوند.

مصطفی یحیایی