شاهرگ اقتصادی کشور را دریابیم

تحقق توسعه اقتصادی بدون سیستم حمل و نقل امکان‌پذیر نیست؛ پس بیراه نیست اگر آن را شاهرگ اقتصادی کشور بدانیم. تمامی فعالیت‌های اقتصادی اعم از تولید، توزیع، واردات و صادرات نیازمند سیستم حمل و نقل پویا و مجهز است.

گسترش شبکه حمل و نقل در کشور از زیرساخت‌های توسعه اقتصادی است که مزایای دیگری نظیر اشتغال‌زایی، انتقال تکنولوژی و فرهنگ را نیز به همراه دارد. مضاف بر این که کشوری مانند کشور ما که در موقعیتی استراتژیک قرار دارد تنها از طریق سیستم حمل و نقل خود می‌تواند به شاهرگ اقتصادی منطقه تبدیل شود.

حتی توسعه صنعت گردشگری کشور نیز نیازمند توسعه راهها و سیستم حمل و نقل کشور است. به همین خاطر در کشورهای توسعه یافته حداقل 20 درصد سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه حمل و نقل صورت می‌گیرد.

توسعه سیستم حمل و نقل کشور

سیستم حمل و نقل پدیده‌ای چندوجهی است که توسعه یک بعدی آن می‌تواند آسیب‌رسان نیز باشد. در توسعه راهها و ناوگان حمل و نقل، ایمنی و سلامت زیست محیطی اهمیت بسیار زیادی دارد. به همان اندازه که کمبود راه در کشور می‌تواند مشکلات فراوانی ایجاد کند راههای غیرایمن و غیراستاندارد هم می‌توانند مشکلات فراوانی ایجاد کنند.

در مسئله تعداد و تنوع ناوگان حمل و نقل کشور نیز هم ایمنی و هم رعایت نکات زیست محیطی اهمیت دارد. زیرا این مسئله، ارتباط تنگاتنگی با مصرف سوخت و ایجاد آلودگی محیط زیست دارد. بنابراین توسعه ناوگان حمل و نقل باید با رویکرد بکارگیری وسایل ایمن و دوستدار محیط زیست صورت گیرد.

چرا حمل و نقل، شاهرگ اقتصادی نامیده می‌شود؟

حمل و نقل بر ابعاد مختلف زندگی افراد جامعه تأثیرگذار است. از منظر تجاری، توسعه حمل و نقل یک کشور با تسهیل و تسریع مبادلات تجاری موجب توسعه اقتصادی کشور می‌شود. چنین زیرساختی برای جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و حتی خارجی نیز بسیار اهمیت دارد.

وجود راههای ایمن و استاندارد و ناوگان مجهز و منظم نه تنها سطح رفاه در جامعه ارتقا می‌دهد بلکه شاخص مهمی در ارزیابی صنعت گردشگری کشور به شمار می‌رود. تمام این تأثیرات با ایجاد فرصت‌های شغلی متنوع و متعددی همراه است که نقش بسزایی در کاهش آمار بیکاری در جامعه دارد.

علاوه بر آن بسیاری از مشکلات نظیر فاصله قیمتی محصولات از تولیدکننده تا مصرف کننده ناشی از مشکلات سیستم حمل و نقل کشور است. بهبود این سیستم حتی می‌تواند نقش مؤثری در توسعه اقتصادی مناطق محروم و روستاهای کشور نیز داشته باشد.

وضعیت شاهرگ اقتصادی کشور ما

در طول سالهای بعد از انقلاب توسعه صنعت حمل و نقل ایران با جدیت دنبال شده است. از نظر آماری پیشرفت این صنعت چه از لحاظ توسعه راهها و چه از لحاظ افزایش ناوگان قابل تحسین است.

اما با در نظر گرفتن مزایایی نظیر برخورداری از شبکه جاده‌ای و ریلی، بنادر، منابع انرژی و سوخت ارزان در کشور ما بهره‌وری و کارایی این سیستم کافی نیست. در واقع قابلیت‌ها و فرصت‌های موجود در این عرصه بسیار بیشتر است.

مهمترین نقطه ضعف این سیستم مدیریت دولتی و قوانین دست و پاگیری است که از ورود بخش خصوصی به این عرصه ممانعت می‌کنند. با در نظر گرفتن موقعیت استراتژیک کشور، باید بدانیم با سرمایه‌گذاری در صنعت حمل و نقل علاوه بر توسعه داخلی می‌توانیم از مزایای ایجاد مسیر ترانزیت کالا بهره‌مند شویم.