از اشتباهات فاحش سریال «صفر ۲۱» تا جذابیت تکراری «خانه امن»
محمدتقی فهیم با انتقاد صریح از سریال «صفر ۲۱» معتقد است، ساخته مشترک جواد رضویان و سیامک انصاری نتوانست انتظارها را آن طور که باید و شاید برآورده کند.
فهیم در گفت‌وگویی با ایسنا در ابتدای صحبت‌هایش سریال «صفر ۲۱» را ضعیف و فاقد نوگرایی می داند و می گوید: نکته چندان مثبتی در این سریال به چشم نمی‌خورد. ویترین خوبی داشت اما از این ویترین استفاده نکرده بود. ما بازیگر خانم در کمدی کم داریم، همان چند بازیگر خوب در این سریال حضور داشتند که این سریال آنها را هم سوزاند.
او در نقد ساخته مشترک جواد رضویان و سیامک انصاری چنین ادامه می دهد: حیف آقای سیامک انصاری که متاسفانه هر شبکه ای که می زنیم ایشان را می بینیم و حتی سوار تاکسی هم که می شویم صدایش را می شنویم و اگر بخواهیم ارزیابی کنیم همین کار تبلیغاتی که می کند از سریالش جذاب تر است. در مجموع سریال «صفر ۲۱» نتوانست در حد انتظار مخاطب ظاهر شود. فکر می کنم بیشتر هم این اتفاق به اعتمادی بر می گردد که مردم نسبت به سابقه این برنامه‌سازان داشتند.
این منتقد تاکید می کند: وقتی از کار طنز صحبت می‌کنیم، منظور فقط خنداندن نیست؛ کمدی حتی می‌تواند آدم را به گریه بیندازد، مثل چارلی چاپلین که خیلی جاها آدم را به گریه می‌اندازد.
فهیم انتظاری که مخاطبان از سریال «صفر ۲۱» به واسطه حضور دو چهره برجسته طنز تلویزیونی داشتند را به جا می‌داند و می‌گوید: طبعا وقتی آقای رضویان و انصاری در کاری هستند، مخاطب انتظاراتی دارد. این بازیگران در سطحی قرار دارند که دستمزدها و امکانات بیشتری می‌گیرند که همه به خاطر این انتظار است؛ مگر الان به جوانانی که وارد کار طنز شوند، این امکانات داده می‌شود؟
او در عین حال می گوید: البته اینکه انتظار داشته باشیم همه کارهای کمدین‌ها و هنرمندان خوب باشد هم درست نیست. می‌توان این کار را جزو کارهای ضعیفشان دانست، نمی‌شود همه کارهایشان خوب باشد.
این منتقد درباره سریال طنز «صفر ۲۱» که به تازگی پخش آن از شبکه سه سیما تمام شده است، ادامه می دهد: بازی ها، قاب‌ها و تدوین سریال اشکالاتی داشت. در این کار اشتباهات ویرانگرانه ای به چشم می‌خورد و برخی نکات ابتدایی هم رعایت نشده بود. پرش‌هایی از این صحنه به آن صحنه داشت که مخاطب نمی‌توانست با سریال ارتباط بگیرد.
او می گوید: فیلم نامه بخشی از کار است. فیلم نامه قوی را کارگردان ضعیف خراب می کند. در اجرا کار را دم دستی گرفتند و فیلم‌نامه هم رفته بود به سمت بهره‌برداری از متن‌های دم‌دستی که قبلا کار شده بود؛ مثل فضای مجازی. بازی ها حساب نشده بود و تحلیل نقش و شخصیت نداشت. همه این ها دست به دست هم داده بود که سریال چندان قابل تحمل نباشد.
خانه امن؛ سوژه ای جذاب با اشکالاتی در فرم
محمدتقی فهیم درباره سریال«خانه امن» هم می‌گوید: «خانه امن» در مقایسه با سطح سریال‌های شبکه یک در چند سال اخیر، جزو کارهای خوب محسوب می‌شود؛ این خوبی سریال، به خاطر موضوع و انتخاب سوژه است. چنین موضوعاتی جزو الزامات و وظیفه تلویزیون است. سینمای ما اصلا به موضوعات پلیسی ـ جاسوسی نمی‌پردازد که این کمبود جدی است. در تلویزیون پیشتر نمونه‌هایی مثل «گاندو» را داشته ایم و تلویزیون این ضعف سینما را جبران می کند.
این منتقد نقطه قوت سریال «خانه امن» را فقط موضوع آن می داند که در شرایط کنونی، موضوع لازم و به جایی است. او در عین حال معتقد است که «به فرم و ساختار سریال اشکالات زیادی وارد است» و در این زمینه می گوید: در سریال «خانه امن» نوگرایی نمی بینیم. در خیلی از صحنه ها دو نفر نشسته اند و حرف های لوس و کند می زنند. این سریال در پرداخت جلوه کهنه ای دارد.
او ادامه می دهد: داستان های پلیسی ـ جاسوسی حتما باید یک شخصیت جذاب و کاریزماتیک‌محوری و قدرتمند داشته باشند و در مقابلش یک ضدقهرمان باید وجود داشته باشد اما «خانه امن» متشتط و پراکنده است و شخصیت ها خوب پرداخت نشده اند.
این منتقد با بررسی دو شخصیت سریال «خانه امن» اضافه می کند: همسر قاضی در جایی شخصیت محکمی دارد اما وقتی دخترشان دزدیده می شود قاضی و همسرش انگار آدم های دیگری می شوند و طور دیگری رفتار می کنند. یا مثلا قاضی که قبلا رزمنده بوده و نمادی از جریان سالم کشور است، فقط یک دختر دارد. الان و در شرایطی که حاکمیت تبلیغ فرزندآوری دارد، این قاضی فقط یک دختر دارد؛ این ها مسائلی است که باید به آن توجه می شد.
او می افزاید: سریال از جایی به بعد وارد روابط و مناسبتی دم دستی شده و ارزش های چند قسمت اول را زیر پا گذاشته است. «خانه امن» را اگر با سریالی مانند «گاندو» مقایسه کنیم، سریال ضعیفی است یا حتی نسبت به برخی کارهای سینمایی با این موضوع مثل «قلاده های طلا» هم ضعیف است.
فهیم با بیان اینکه مهم این است که سریال و محتوایش به نظر بیننده تازه بیاید و فکر کند قبلا این را جایی ندیده است یا کمتر دیده است، ادامه می دهد: شخصیت‌ها باید دارای کاریزمای لازم باشند اما سریال «خانه امن» این ها را ندارد؛ مثلا آقای زندگانی و آقای پگاه به عنوان دو پلیس در سریال خیلی منفعل هستند. طرز بیان، عمل و پرحرفی های بیش از اندازه شان مناسب نیست؛ حدسیاتشان خیلی بیش از حد است؛ در صورتی که در کارهای پلیسی، پلیس های مقتدر آنقدر نمی گویند حدس می زنیم، این شخصیت ها مکررا از کلمه حدس می زنم استفاده می کنند.
این منتقد تلویزیونی در پایان درباره سریال «خانه امن» می گوید: نکته دیگر این است که سریال‌های پلیسی حتما باید طوری طراحی شوند که یا مخاطب جلوتر از پلیس باشد یا پلیس جلوتر از مخاطب؛ یعنی یک سری اتفاقات را مخاطب بداند و پلیس نداند یا پلیسها بدانند و مخاطب هم همراه با آن ها می‌فهمد؛ اما این سریال بین این دو رویکرد سرگردان است و هیچ اتفاقی نیست که ما را دچار دلهره و اضطراب کند.
