شهرداری در بحران

شهرداری در بحران- به گزارش تفاهم آنلاین، نحوه تأمین مالی شهرداری‌ همواره یکی از موضوعات بحث‌برانگیز میان کارشناسان مدیریت شهری بوده است. در تمام دنیا بخش عمده منابع مالی شهرداری‌ توسط دولت تأمین می‌شود. در کشور ما نیز در ابتدا این گونه بود ولی از سال 1362 قانونی به تصویب رسید که مطابق آن منابع مالی شهرداری‌ باید به صورت مستقل از دولت باشد. عدم تعیین شروط و محدودیت‌های قانونی مشخص مشکلات فراوانی در این عرصه ایجاد کرد. هم‌اکنون نیز بحران کرونا این مشکلات اقتصادی را دو چندان کرده است.

منابع درآمد شهرداری‌ها

• مالیات

  مهمترین منبع درآمدی شهرداری‌ را مالیات بر دارایی و مشاغل شکل می‌دهد. با شیوع ویروس کرونا و اعمال محدودیت و قرنطینه در شهرها بسیاری از مشاغل متضرر شدند. لذا یکی از اقدامات دولت‌ها ارائه مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی به مردم بود. به همین خاطر آنها نیز بخش عمده درآمد خود را از دست دادند.

• درآمد حاصل از فروش خدمات شهری

رکود اقتصادی در تمام بخش‌ها از جمله بخش ساخت و ساز موجب شده درآمد شهرداری از فروش مجوز، پروانه ساخت و خدماتی از این دست نیز کاهش یابد.

• مشارکت در پروژه‌های عمرانی

  شرایط اقتصادی کشور که ناشی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا و سوءمدیریت داخلی است با شیوع کرونا پیچیده‌تر شد. در چنین شرایطی اغلب پروژه‌ها یا متوقف شدند و یا نمی‌توان امیدی به بازدهی آنها داشت.

• کمک‌های دولتی
  بدیهی است دولتی که گرفتار تحریم، رکود اقتصادی و همه‌گیری ویروس کروناست نمی‌تواند تأمین مالی شهرداری‌ها را در اولویت قرار دهد.

چرا تأمین مالی شهرداری‌ها اهمیت دارد؟

همانطور که گفتیم در سال 1362 قانونی تصویب شد که مطابق آن شهرداری‌ها موظف شدند مستقل از دولت به کسب درآمد بپردازند. گرچه نفس استقلال مالی مدیریت شهری ارزشمند است اما مسئله اینجاست که همواره میانبرهای گمراه‌کننده‌ای برای کسب درآمد وجود دارد که بسیار وسوسه‌انگیز است. اتفاقی که در دهه 70 و 80 در شهرداری‌ تهران رخ داد گرفتار شدن در یکی از همین مسیرهای گمراه‌کننده بود. در آن زمان محدودیتی برای کسب درآمد مدیریت شهری از ارائه خدمات شهری وجود نداشت. لذا مدیران وقت، منبعی سهل و رایگان برای کسب درآمد انتخاب کردند. فروش تراکم همان منبع درآمد بی‌پایان مدیریت شهری بود که فارغ از اصول مدیریت شهری و زیست محیطی به سادگی منابع مالی مورد نیاز را تأمین می‌کرد. سالها طول کشید تا اظهارنظر کارشناسان و البته نمایان شدن عوارض غیرقابل جبران فروش غیراصولی تراکم موجب شد تا قانون در این موضوع ورود پیدا کند. با تصویب قانون، این سازمان چند سالی است در برابر وسوسه فروش تراکم شهری مقاومت کرده‌ است تا با تصویب لایحه “درآمدهای پایدار شهرداری‌ها” درآمدی اصولی و پایدار داشته باشند.

مدیریت شهری در بحران کرونا

در شرایط فعلی بحران کرونا موجب کاهش محسوس درآمد مالیاتی شده است؛ لایحه “درآمدهای پایدار” هنوز در رفت و آمد بین مجلس و شورای نگهبان است و دولت برای مدیریت شهری در دوران کرونا به کمک و همیاری شهرداری‌ها نیاز دارد. بنابراین تأمین مالی این نهاد، مسئله مهمی است که اگر از روشهای اصولی و قانونمند صورت نگیرد ممکن است بهانه‌ای برای شروع مجدد فروش غیراصولی و غیرقانونی تراکم شهری شود. در حالی که این فرصت می‌تواند برای تغییر ساختاری اقتصادی این نهاد به کار رود. ورود شرکت‌های وابسته به شهرداری به بازار بورس و واگذاری پروژه‌های شهری به بخش خصوصی از بهترین گزینه‌ها برای تأمین مالی این نهاد هستند.