چرا سود تسهیلات به مسکن سبز نمی رسد؟

ساخت، استفاده و حتی تخریب خانه ها به روش سنتی و حتی صنعتی موج چهارمی از عوامل مهم آلودگی های زیست محیطی شهرها وحتی روستاها به شمار می روند. مصرف و اتلاف انرژی زیاد، مصرف غیر بهینه آب و شیوه دفع پسآب ها، شیوه استفاده از مواد و مصالح با استاندارهای پایین و … باعث شده اند تا این وسیله آرامش انسان به ابزاری برای تخریب محیط زیست تبدیل شود. برای جلوگیری از این شرایط، طرح مسکن سبز از سوی کارشناسان مورد توجه قرار گرفته و در برخی کشورها نیز باحمایت مراجع قانونی و محلی به مورد اجرا گذاشته شده است. اما مسکن سبز چیست؟ در یک جمله خانه ای که کمترین آسیب را برای محیط زیست دربرداشته باشد. مسکن سبز در شرایط تغیرات گسترده اقلیمی هر روز بیشتر از روز گذشته مورد توجه مردم ومسئولین در سرتاسر دنیا قرار می گیرد اما چرا در ایران درباره مسکن سبز کمتر می شنویم و کمتر از آن درباره  تخصیص تسهیلات به این واحد های دوستدار طبیعت؟ دلیل تخصیص نیافتن تسهیلات بانکی را با جمیله بزرگ بشر، رئیس دایره اجرای آموزش بانک سپه و رئیس سابق اداره آموزش بانک حکمت ایرانیان درمیان گذاشتیم. محور استدلال ایشان بالا بودن سود تسهیلات بانک ها و نداشتن توجیه برای توجه به مسکن سبز است. متن زیر نظر توصیفی ایشان درباره پرسش اختصاصی مذکور است:
در ایران نرخ سود تسهیلات یا بهره ای که برای وام ها در نظر گرفته می شود به مراتب بیشتر از بهره ای است که برای سپرده ها در نظر گرفته می شود. بنابراین برای بانک ها صرف اقتصادی ندارد که برای ساخت مسکن سبز تسهیلاتی به مردم بدهند که بهره اش کمتر از سودی باشد که به سپرده هایشان تعلق می گیرد. از این رو مسکن سبز جزء موضوعاتی است که به آن بها داده نمی شود چون در هر شرایطی دغدغه ی نخست بانک ها به صورت طبیعی بازگشت سرمایه و سود است، پرداختن به موضوعات ثانویه ای از قبیل حوزه ی محیط زیست یا موارد مشابه آن یا حتی بهینه سازی استخراج منابع طبیعی چندان مورد توجه این نهادهای مالی قرار نمی گیرد. البته تأمین مالی سبز در دنیا یک استراتژی مهم مالی محسوب می شود ولی در کشور ما بیش از موضوع مسکن سبز، توجه به سودآوری بانک ها در شرایط تورم دو رقمی در اولویت نهاد های مالی است.
در نواحی پیشرفته تر دنیا در حوزه ی صنعت مالی، مانند انگلستان، امریکای شمالی، استرالیا و ایتالیا، اکنون توجه خاصی به موضوع تأمین مالی سبز و یا مسکن سبز وجود دارد؛ به عنوان مثال در ایالات متحده امریکا و انگلستان بانک ها تسهیلاتی را به کسانی که می خواهند خانه هایشان را از خانه های عادی به خانه های سبز تبدیل کنند اعطا می کنند؛ همچنین کسانی که خانه هایی را می خرند که انرژی مورد استفاده در آنها کارا یا سبز باشد، خود به خود مشمول نرخ های پایین تر تسهیلات می شوند. یا مثلاً در امریکای شمالی وام های خاصی برای ساختمان های تجاری سبز در نظر گرفته می شود که در واقع 15 تا 25 درصد انرژی کمتری مصرف می کنند.
بالطبع باز پرداخت و نرخ سود تسهیلات مسکن سبز باید متفاوت و به شکلی باشد که مردم ترغیب شوند خانه هایشان را تبدیل به مسکن سبز نمایند. ولی در ایران در واقع سود تسهیلات یا بهره ای که برای وام ها در نظر گرفته می شود به مراتب بیشتر از بهره ای است که برای سپرده ها در نظر گرفته می شود. بنابراین سخت است که بانکی تسهیلاتی بدهد که بهره ی آن کمتر از سودی باشد که به سپرده ها تعلق می گیرد و به همین دلیل در این شرایط این کار در ایران صرفه اقتصادی نخواهد داشت.