کارآفرینی دانشگاهی؛ پیش به سوی آینده
کارآفرینی دانشگاهی تحقق رؤیای ارتباط مؤثر صنعت و دانشگاه است. اگر تحقیقات علمی اساتید و نخبگان علمی وارد عرصه صنعت و تجارت شود مسیر پیشرفت کشور هموار می‌شود. این موضوع در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا اثبات شده است و قوانین و تمهیدات لازم برای این ارتباط فراهم است.
به گزارش تفاهم آنلاین، کارآفرینی دانشگاهی تحقق رؤیای آرمانی ارتباط صنعت و دانشگاه است. زمانی که محققین و نخبگان دانشگاهی بتوانند تحقیقات و ایده‌های تازه خود را به مرحله تولید برسانند کارآفرینی دانشگاهی محقق شده است.
ولی در این مسیر چالش‌های فراوانی وجود دارد که عموماً مانع تحقق آن می‌شود. بخشی از مشکلات مستقیماً به ویژگی‌های شخصیتی و سبک کاری محققان دانشگاهی مرتبط است و بخش دیگر به تمهیدات و امکانات مورد نیاز برای تجاری‌سازی ایده‌ها باز می‌گردد.
چرا محققان دانشگاهی از کارآفرینی دانشگاهی استقبال نمی‌کنند؟
دانش تخصصی، سوابق علمی درخشان و ایده‌های ناب علمی از مهمترین امتیازات محققان دانشگاهی است. ولی همه تحقیقات علمی به تولید حتی در سطح نمونه اولیه منجر نمی‌شود. گرچه بسیاری از تحقیقات دانشگاهی ظرفیت تبدیل به اختراعی ناب و پایدار را دارند اما نمی‌توان زمان مناسب آن را تشخیص داد.
بسیاری از این تحقیقات نیاز به زمان و بودجه فراوان برای تحقیق و توسعه نهایی دارند که قاعدتاً یک محقق دانشگاهی سرمایه و امکانات کافی برای تحقق آن را در اختیار ندارد. اینجا اولین و مهمترین مانع کارآفرینی دانشگاهی شکل می‌گیرد. گزینه ایده‌آل این است که سرمایه‌گذاری از خارج دانشگاه حمایت از پروژه را بر عهده بگیرد.
ولی این سرمایه‌گذاران عموماً به سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی که نیاز به تحقیق و توسعه دارند تمایلی ندارند. اینجاست که ضرورت حضور دولت در این رابطه اثبات می‌شود. نمی‌توان از دولت انتظار داشت سرمایه‌گذاری در تمام پروژه‌های تحقیقاتی دانشگاهی را بر عهده بگیرد ولی می‌توان انتظار داشت برای حمایت از کارآفرینی دانشگاهی شرکت‌های خصوصی را برای سرمایه‌گذاری ترغیب نماید.
به ویژه آن که در کشور ما در زمینه حقوق مالکیت فکری، خلأهای قانونی بسیاری وجود دارد که محققان دانشگاهی را نسبت به این مسئله بی‌اعتماد نموده است. لذا برای گسترش فرهنگ کارآفرینی دانشگاهی لازم است دولت در زمینه تصویب قوانین مورد نیاز و ارائه تسهیلات تشویقی اقدام نماید.
نقش دولت در توسعه کارآفرینی دانشگاهی
امروزه در دنیا نقش مؤثر کارآفرینی دانشگاهی در توسعه پایدار کشورها اثبات شده است. در نتیجه محدودیت فعالیت محققین دانشگاهی تنها در حوزه دانشگاه و کنفرانس‌های علمی دیگر معنایی ندارد. تجاری‌سازی دانش، اصل مهمی است که تمامی قوانین و ضوابط حول آن شکل می‌گیرد.
در نتیجه در کشورهای توسعه یافته محققین دانشگاهی به طور مستقیم با مسئولین و سیاست‌گذاران در ارتباط هستند. این ارتباط دو طرفه و تعامل دوستانه سبب می‌شود ایده‌ها و مبانی تحقیقات علمی بر اساس نیازهای کشور تعیین شده و سپس در مسیر سرمایه‌گذاری و تولید قرار گیرند.
به این معنا که گاه از جانب حاکمیت، موضوعی برای تحقیق و توسعه مطرح می‌شود و گاه از جانب اساتید و نخبگان دانشگاهی ایده‌ای با مبانی علمی مطرح می‌شود. در هر دو مورد، محققان دانشگاهی وظیفه مدیریت و هدایت پروژه را بر عهده داشته و دولت با حمایت‌های قانونی و تأمین هزینه و امکانات، زمینه تجاری‌سازی آن را فراهم می‌کند.
نکته مهم این است که وظیفه انتخاب تیم تحقیقاتی بر عهده محققان قرار دارد و آنها می‌توانند بهترین نخبگان در زمینه مورد نظر را برای کار در پروژه انتخاب کنند که قاعدتاً انگیزه و توان آنها از کارکنان شرکت‌های دولتی یا خصوصی بیشتر است.
لازم به ذکر است که بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در آینده نه چندان دور، ظهور شرکت‌های فناوری مدرن و تغییر بنیادین نظام اقتصادی کشورها تنها از طریق کارآفرینی دانشگاهی صورت می‌گیرد. لذا هر گونه تعلل در این زمینه موجب عقب‌ماندگی کشور از جریان شتابان کارآفرینی در دنیا خواهد شد.
