فارغ التحصیلان رشته های فنی و مهندسی در یک نگاه

در راستای فارغ التحصیلان رشته‌های فنی و مهندسی بنا به گفته معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم ، ۴۰ درصد از بیکاران کشور را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند و در شاخه مهندسی حدود ۴۰ الی ۴۸ درصد شاغل هستند.

علی خیرالدین گفت: در شاخه فنی و مهندسی ۲۳۰ هزار فارغ التحصیل داشته ایم که از این تعداد حدود ۱۱۱ هزار نفر شاغل بوده اند.بالاترین شاغلان کشور‌های پیشرفته در رشته‌های فنی و مهندسی تحصیل می‌کنند، اما این آمار در کشور ما برعکس است.

گزارش سایت فوربس نیز نشان می دهد در سال 2016 میلادی، ایران حدود 335 هزار فارغ التحصیل در رشته های STEM (فنی و مهندسی)  داشته است و از این حیث ، رتبه ی پنجم در جهان را کسب نموده است. با گذشت قریب 6 سال از آمار منتشر شده ، آمارهای کنونی حاکی از آن است که همواره در طول این سال ها ، رغبت دانشجویان ایرانی به سمت رشته های پزشکی و پیراپزشکی همواره بیشتر بوده است. البته این مبحث چندان جای تعجبی هم ندارد. هنگامی که اقتصاد و صنعت ایران توان جذب این تعداد مهندس را نداشته و البته جایگاه شغلی و حقوق رشته های فنی مهندسی فاصله ی بسیار زیادی با انتظارات موجود دارد، باید شاهد اتفاقات این چنینی هم بود.

نرخ بیکاری مهندسان کشور ، بالای شصت درصد است که این تعداد یا بیکار هستند یا در رشته ‌های غیر مرتبط مشغول به کار هستند. داستان عرضه و تقاضا در بازار کار مهندسی و وضعیت بیکاری مهندسان ، مطلب جدیدی نیست و واکاوی ریشه های آن ، بارها و بارها مورد بررسی قرار گرفته است. در واقع بسیاری از دانشگاه‌های کشور به خط تولید مهندسان بیکار تبدیل شده‌اند، که فارغ از نیاز سنجی بازار کار در صنعت فعلی ایران، سالانه هزاران نفر در رشته‌های مهندسی از دانشگاه‌ های سراسر کشور فارغ ‌التحصیل می‌شوند که تنها تعداد اندکی از این افراد ، شانس اشتغال در رشته مرتبط با تحصیل خود را پیدا می‌کنند، اما متاسفانه حجم بسیاری از این افراد یا بیکار هستند یا در شغل‌های غیرمرتبط با رشته تحصیلی خود به کار گرفته شدند.

زمانی که جوانان در رشته های فنی و مهندسی وارد دانشگاه می شوند، با خود می پندارند که بلافاصله پس از اخذ مدرک دانشگاهی، می توانند براحتی وارد بازار کار شوند، البته ناگفته نماند که کار خوب با درآمد خوب. تنها چیزی که کمترین توجهی به آن نمی شود، کسب آموزش‌ها و مهارت‌های لازم است که بیش از هر مساله‌ ای در جذب آن ها بعد از فارغ التحصیلی در بازار کار اهمیت دارد، زیرا شرط اصلی ورود به بازار کار بعد از فارغ‌ التحصیلی، کسب مهارت لازم در رشته تحصیلی است.

برای اشتغال فارغ‌ التحصیلان باید فضای کاری وجود داشته باشد. صنعتی که تبدیل به فضایی صرف مونتاژ کاری شده و بسیاری از تولید کنندگان مشغول به خدمت، ورود به صنعت را به هزار و یک مشکل فرساینده بزرگ ترین اشتباه خود می پندارند، البته پایدار نخواهد بود. در این میان هم ما با هجمه ای از فارغ التحصیلان بی مهارت روبرو هستیم که خود اذعان دارند ، بیش از70 درصد مهارت هایشان در طول سال های فارغ التحصیلی به فراموشی سپرده می شود. در هر صورت جذب این تعداد مهندس فارغ التحصیل در رشته های مرتبط نیازمند یک اقتصاد پایدار و صنعت پویا است. صنعتی که تولید کنندگان داخلی با ثبات موجود و حمایت های کافی و وافی تنها دغدغه ی تولید داشته باشند و دولتمردان را بزرگ ترین حامی خود بدانند. در چنین شرایطی نه تنها مهندس بیکار نخواهیم داشت، صنعت هم با آغوش باز برای همکاری با آن ها مشتاق خواهد بود.

مصطفی یحیایی – کارشناس ارشد علوم ارتباطات