بحران “آشیانه‌های خالی” در انتظار بسیاری از والدین ایرانی!

دکتر مریم اردبیلی در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران پویا با اشاره به آسیب‌ها و معایب “تک‌فرزندی” برای فرزند و والدین اظهار کرد: بحث مشکلات تک‌فرزندی و دشواری تربیت تک‌فرزند به اجماع روانشناسان رسیده است؛ به اذعان پژوهش‌های انجام شده در این زمینه، این نوع تربیت یکی از دشوارترین انواع تربیت است!

وی ادامه داد: زوج‌ها تصور می‌کنند که فرزندِ کمتر به معنی فراهم کردن امکانات بیشتر برای رشد و تربیت کودکان است اما متاسفانه مهم‌ترین امکان رشد متعادل، زیست با نشاط و پویا را که خواهر و برادر است از فرزندان خود دریغ می‌کنند.

این پزشک و استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: والدین “تک‌فرزند” تصور می‌کنند که فراهم کردن امکانات مادی اولویت و رتبه اول برای “فرزندآوری” است اما از این نکته غافل‌اند که حتی اگر همه امکانات را فراهم کنند، تنها در صورتی که کودکان بیشتری در آن سهیم شوند، با ایجاد رقابت و سهم‌بندی باعث خوشحالی و نشاط بیشتر کودکان می‌شود.

اردبیلی افزود: کودکی که تمام مدت، تمام امکانات را در اختیار دارد اما کسی نیست که در کنار او ذوق کند و خوشحال شود، تجربه‌های زیست اجتماعی زیادی را از دست می‌دهد؛ بحث دیگر تأثیر بر روی والدین است؛ بچه‌های تک‌فرزند وقتی بزرگ شوند و به دنبال زندگی خود بروند، والدین را در سنین میانسالی تنها می‌گذارند.

این آینده‌پژوه جمعیت تصریح کرد:‌ روانشناسان به پدیده مذکور “بحران آشیانه‌های خالی” می‌گویند؛ این مسئله از طرفی “بحران 40 سالگی” را به شدت تشدید می‌کند؛ یعنی براین اساس، با زوج‌هایی روبه‌رو هستیم که وارد دهه چهارم زندگی‌شان می‌شوند، اما خانه‌شان خالی شده است! به این معنی که انرژی و نشاط جوانی هنوز در آنها وجود دارد اما فرزندی در کار نیست، از طرف دیگر برای فرزندآوری هم دیر شده است!

وی افزود: علاوه بر این، تک‌فرزندی بار روانی زیادی را بر والدین تحمیل می‌کند؛ به این صورت که اگر تعامل عاطفی فرزند با پدر و مادر کم‌رنگ شود، موجب صدمه دیدن والدین می‌شود اما با وجود چند فرزند، اگر یک فرزند نتواند به لحاظ عاطفی به پدر و مادر رسیدگی کند، فرزند دیگر این وظیفه را برعهده می‌گیرد؛ این مسئله بسیار جدی است.

اردبیلی یادآور شد: در این رابطه، فرزند و والدین هر دو فشار زیادی را متحمل می‌شوند؛ در صورتی هم که اگر والدین به حمایت‌های مالی نیز نیاز داشته باشند، تک‌فرزندی نمی‌تواند این نیاز را برآورده کند! و حتی در صورت رفاه مالی، خانواده‌ها حتماً با کمبود غنای عاطفی مواجه خواهند شد.