جراحی زیبایی و افزایش آمار غیرمتعارف آن

جراحی زیبایی دراین برهه ی زمانی را ، وقتی بر اساس آمارهای اعلام شده ، دنبال می کنیم ، به یقین به این باور می رسیم که پیشرفت علم و تکنولوژی هنگامی که راستای ارزش های انسانی و تعالی بشریت قرار نگیرد نه تنها خوب و امیدوارکننده نیست، بلکه اثرات و ضررهای سوء ناشی از آن به مراتب بیشتر است. تمایل به زیبایی از دیرباز در همه انسان ها در همه جوامع به نوعی وجود داشته است.

پیشرفت علم گویا ،همیشه خبرهای امیدوار کننده ای را به گوش نمی رساند. روزی که بمب اتم بر سر شهر هیروشیما افتاد، علاوه برآنکه فاجعه ی قرن را رقم زد، نشانی از پیشرفت های علم نوین بشریت داشت. زمانیکه پس از جنگ جهانی دوم که صورت و اندام بسیاری از سربازان و مردم آسیب دیده بود، توسط جراحان پلاستیک و ترمیمی ظاهری مناسب تر به خود می گرفت، علم آن وظیفه ی نهایی و انسانی خود را به نمایش می گذاشت. با گذشت زمان استفاده از این علم ، کمی جنبه ی عمومی تر پیدا کرد و بسیاری از مردم جهان، از آن برای اصلاح نازیبایی های صورت و اندام خود بهره مند شدند. تا اینجا نیز علم گام به گام در راستای خدمت به بشریت و افراد آسیب دیده پیش می رفت و ارزش های والای آن مورد ستایش همگان قرار می گرفت. اما آنچه این روزها با آن مواجه هستیم ، افزایش غیرمتعارف آمار جراحی زیبایی در کشور است که متاسفانه رنج سنی آن حتی به زیر هجده سال نیز مشاهده می گردد.

البته علل و عوامل چنین گرایشاتی چه در جهان و بطور مشخص تر در ایران، مبحث بسیار گسترده ای بوده که عوامل متعددی در این اپیدمی شدن نقش دارد. اما در سال های اخیر، میل به تنوع و ایجاد تغییر در ظاهر برای زیباتر دیده شدن در بین جوانان ایرانی نیز فراگیر شده است. بطوریکه آمارها نشان می دهد ، ما در کنار مردم کشور برزیل در صدر آمار جراحی زیبایی قرار داریم. تبعات اجتماعی میل به جراحی های زیبایی در ایران و آمار رو به افزایش آن، به مراتب نگران کننده تراز آسیب های پزشکی آن است. با توجه به روند صعودی گسترش فرهنگ جراحی های زیبایی، آمارها تعداد اینگونه جراحی ها در ایران را 7 برابر اروپا نشان می دهند. در سال های اخیر ،علاوه بر شدت گرفتن عمل بینی، عمل های دیگری از جمله پروتزهای مختلف، انواع لیفتینگ و یا پیکر تراشی، ابدومینو پلاستی و … طرفداران زیادی پیدا کرده است و هر روز شاهد یک نوع پدیده ی جدید زیبایی هستیم.

امروزه، در محافل جوانان ، جراحی زیبایی به نوعی مدگرایی تبدیل شده است و در حال حاضر به ندرت چهره ی طبیعی قابل مشاهده است. رقابتی از زیبایی های کاذب، چهره هایی مصنوعی و حتی شبیه به هم در جامعه و فضای مجازی نشان می دهد که معیارهای زیبایی در بین جوانان ایرانی تغییر زیادی کرده و این امر نیاز به آسیب شناسی دارد. آسیب اجتماعی و فرهنگی که نشانه ای از تغییرسبک زندگی است، زندگی که در آن جسم و ظاهر افراد اصالت یافته و ارزش های درونی و روح و باطن به فراموشی سپرده شده است.

البته این عرصه از دو جنبه قابل تحلیل و بررسی است. یک ‌طرف، زیبا جویانی هستند که متقاضی دریافت‌ خدمات زیبایی هستند و در سمت دیگر ،ارائه‌دهندگان این خدمات هستند که اعم از پزشکان متخصص، پزشکان عمومی و تکنسین‌هایی که تنها با گذراندن دوره‌های کوتاه ‌مدت ، مهارت ارائه خدمات را به دست می‌آورند. تجارتی عظیم پشت پرده آنچنان در انحصار این افراد قرار دارد که بسیاری از افراد جراح نما نیز وارد این عرصه شده اند.

از اینرو روانشناسان و کارشناسان این حوزه بر این عقیده اند ، اگر فردی از ظاهر خود احساس رضایت نداشته باشد، تنها نشات گرفته از عدم زیبایی در او نیست، بلکه ممکن است، این امر ناشی از مشکلات روحی و روانی او بوده که در عملکرد اجتماعی او نمود پیدا کرده است. عدم وجود اعتماد به نفس، توهم زشت پنداری، تبلیغات رسانه ای و ماهواره ها و گرایش به زیبایی و جلوه گری در انظارعمومی و بین دوستان و آشنایان، از جمله علل اصلی افزایش گرایش افراد به عمل های زیبایی محسوب می شود.

گرایش به عمل جراحی زیبایی در ایران به یک نوع مد تبدیل شده و پرستیژ (جایگاه اجتماعی) به حساب می آید. در کشور ما مسائل تجاری وارد علم جراحی پلاستیک شده و تبلیغات غیرعلمی فراوان و رایج در کشور در سوق دادن افراد به جراحی‌های زیبایی موثر می باشد. همین امر باعث گشته تا با تبلیغات بدون ضابطه و زیاد جراحی‌های زیبایی مواجه باشیم که حتی نیمی از این تبلیغات برای روحی سالم و سبک زندگی مناسب هزینه نمی شود. اما باید به این نکته اذعان داشت که این افزایش نه تنها امری عادی، بلکه صرفنظر از عوارض پزشکی پیش روی آن امری نگران کننده است و تاکنون جریان سازی مناسب و مستمری برای اینگونه معضلات تدبیر نشده و نقش رسانه به ویژه رسانه ملی و مسئولان حوزه ی سلامت و فرهنگ کشور در اطلاع رسانی دقیق و شفاف از پیامدهای چنین رفتارهای اجتماعی، می تواند گامی موثر در کاهش آسیب‌های احتمالی افزایش این پدیده در جامعه و بالاخص در بین جوانان باشد.

خوشدل – کارشناس اجتماعی