ارزش پولی و تاثیر آن بر اقتصاد

ارزش پولی هر کشور به عوامل مختلفی بستگی دارد . پول از مهم ترین فاکتورهای زندگی هر انسانی محسوب می‌شود .در دوران قدیم پیش از اینکه پول ، به شکل امروزی رواج و توسعه پیدا کند، مردم برای به دست آوردن کالاها و خدمات مورد نیازشان، دادوستد پایاپای یا به اصطلاح (کالا به کالا ) می کردند. به عبارتی در یک تعریف کلی ، ارزش پول نیز همانند ارزش کالا و خدمات بر اساس میزان تقاضای آن تعیین می‌شود.

در چند سال اخیر، مجموعه عواملی از قبیل نوسانات نرخ ارز و بالا رفتن قیمت طلا و سایر مسائل اقتصادی کشور دست به دست هم داد تا موضوع ارزش پول ملی ، حفظ و صیانت از آن برای حفظ ثبات اقتصادی کشور تبدیل به مسئله ای مهم و دغدغه فکری بسیاری از فعالان حوزه اقتصاد شود. البته در این میان اقتصاددانان ، ارزش پول ملی را وابسته به عوامل گوناگونی می دانستند. گروهی ارزش پول ملی را تنها به نرخ ارز وابسته می دانند و عده ای با نگاهی گسترده تر ارزش پول ملی متاثر از عوامل گوناگونی از جمله نرخ ارز، تورم، سود بانکی و … می باشد. عواملی پیچیده و زنجیره وار، به هم وابسته که هر یک با تغییر خود، دیگری را تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع پدیده های اقتصادی به مانند دومینویی هستند که بر یکدیگر تاثیر می گذارند.

در تبیین معنی ارزش پول ملی می توان بیان کرد ، ارزش پولی یعنی قدرت خرید. اگر قدرت خرید ریال در یک دوره ی زمانی مشخص ثابت بماند، می توان بیان کرد که ارزش پولی ملی ثابت مانده است و اگر در این بین ، قدرت خرید ریال کاهش یابد، مفهوم کاهش ارزش پولی ریال است. به بیان جامع تر و دقیق تر، این نکته با مطالعه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی میسر می گردد. این همان شاخصی است که بانک ها همه ساله تغییرات آن را تحت عنوان نرخ تورم در کشور محاسبه می کنند. کاهش ضریب این ارزش، مسلما خبر از مشکلات و چالش های اقتصادی کشورهاست.

به عبارت دیگر، زمانی که پول نسبت به کالاهای دیگر بی ارزش می شود: نه تنها عرضه پول افزایش می یابد، بلکه تقاضا برای سایر کالاها، افزایش می یابد. بنابراین هنگامی که تورم در ایران ده برابر کشور دیگری باشد، ارزش ریال نسبت به کشور هدف در یک سال به میزان ده برابر کاهش یافته و به اصطلاح کاهش ارزش پول گفته می شود. به همین علت ارزش پول را ازدو منظر مورد بررسی قرار می دهند: اول مسائل داخلی و ارزش دارایی های بانک مرکزی و دیگری از جهت نرخ برابری با پول های خارجی (ارز). ارزش پول ملی ، امری اتفاقی و تصادفی نیست. البته باید مدنظر قرار داد که یکی از مهم ترین وظایف بانک های مرکزی در سراسر جهان، حفظ ارزش پول ملی است. یعنی بانک های مرکزی وظیفه دارند، سیاست هایی را اعمال کنند که قدرت خرید پول ملی کاهش نیابد.

در این بین هم ، بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند که برای افزایش و تقویت ارزش پولی در کشور باید از اقتصاد نفتی رها شد و در کنار آن حمایت از تولید ملی را در راس امور قرار داد. از آن جایی که اقتصاد ایران ، طی سال های زیادی وابسته به نفت و ارز حاصل از آن بوده، ارزش پول ملی ریالی ناشی از دوپینگ حاصل از آن بوده است.حال پول ملی ، زمانی ارزشمند است که به جای واردات، با تولید و تلاش مستمر بازار های داخلی را پوشش داده و در همین راستا در صورت هدایت نقدینگی به بخش صنعت و تولید، تحقق پیشرفت اقتصادی کشور ممکن خواهد بود.

آنچه در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، كاهش قيمت ارز و دفاع از ارزش پول ملی است. چرا که این موضوع تأثير مستقيمی بر آسايش طبقات محروم و سطح رفاه یک جامعه دارد. دولت و سایر دستگاه های اجرایی کشور باید با جدیت هر چه تمام تر، همچون حفظ مرزهای كشور از مرزهای ارزش ملی و ارزش پول ملی ایران محافظت نمایند تا در جنگ های نابرابر اقتصادی و تحریم ها بر علیه ایران همچون سایر عرصه ها فائق آییم.

مهسا صالحی – کارشناس ارشد مدیریت مالی