آیا در رسانه‌های تصویری، یک کودک کار واقعی نمایش داده می‌شود؟

نقش رسانه در حل معضلاتی مانند کودکان کار انکارناپذیر است. رسانه می‌تواند با نمایش تمام حقایق در مورد یک کودک کار واقعی بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. اما در میان رسانه‌های مختلف، هزاران مقاله و سخنرانی هیچکدام به اندازه یک فیلم حرفه‌ای تأثیرگذار نیستند. در شرایط فعلی جامعه ما که معضل کودکان کار پدیده‌ای آشنا برای جامعه محسوب می‌شود آیا رسانه‌های تصویری در نمایش تصویر یک کودک کار واقعی موفق بوده‌اند؟

یک کودک کار واقعی عضو باند تبهکاری است؟

در سالهای اخیر دو سریال موفق در مورد کودکان کار ساخته شد. مورد اول سریال “آوای باران” و دومی سریال شبکه خانگی “ملکه گدایان” بود. هر دو سریال به لحاظ داستان، بازیگران و کارگردانی یک کار حرفه‌ای و موفق محسوب می‌شوند. زیرا هرکدام در دوره خود در جذب مخاطب موفق بوده و تأثیرگذاری خوبی در جامعه داشتند. اما آیا تصویر نمایش داده شده در این مجموعه‌ها تصویر یک کودک کار واقعی بود؟ متأسفانه جواب منفی است. به گواه مؤسسات فعال و معتبری چون جمعیت امام علی، داستان این سریال‌ها با واقعیت متفاوت است. تجربه فعالان اجتماعی و مؤسسات خیریه نشان می‌دهد عضویت کودکان کار در باند تبهکاری رایج نیست. اما ظاهراً وجه دراماتیک داستان که کودکانی مظلوم و دربند باندی مخوف وادار به کار در خیابان می‌شود برای رسانه بسیار جذاب است. این جذابیت آنقدر زیاد است که اثرات نامطلوب آن بر جامعه نادیده گرفته می‌شود.

در حالی که چنین اطلاعات غلطی موجب می‌شود مردم نسبت به کودکان کار و کمک به آنها تردید کنند. زیرا گمان می‌کنند با کمک به کودکان کار در واقع به تقویت یک باند تبهکاری کمک کرده‌اند. حال اینکه اغلب کودکان کار تنها به خاطر فقر و با وجود داشتن خانواده در خیابان سرگردان هستند. بسیاری از این خانواده‌ها با دریافت حمایت مالی و اجتماعی می‌توانند مانع از حضور کودکان خود در خیابان شوند.

شرایط یک کودک کار واقعی چگونه است؟

اینکه جمعی از کودکان کار با یک ماشین به محل مشخصی می‌روند. یا اینکه فرد بزرگسالی به عنوان مراقب کودکان وجود دارد لزوماً نشانه وجود باند تبهکاری نیست. کافی است به یکی از محلات محروم و حاشیه شهر مراجعه کنید تا با شرایط زندگی کودکان کار از نزدیک آشنا شوید. بدیهی است در چنین محلاتی اغلب خانواده‌ها گرفتار فقر هستند. به همین خاطر ممکن است برای کاهش هزینه رفت و آمد بچه‌ها با هم هماهنگ شوند. حتی ممکن است فرد آشنایی در قبال دریافت مبلغی معین یا به رایگان وظیفه مراقبت از کودکان در خیابان را برعهده بگیرد. بنابراین به دنبال داستان پیچیده و ترسناک نباشید معضل مهم و اساسی، تنها فقر است.

به جرأت می‌توان گفت آموزش، مهمترین نیاز یک کودک کار واقعی است. مشکل اصلی این است که این کودکان در محیطی رها می‌شوند که امکان سوء‌استفاده از آنها بسیار زیاد است. لذا آموزش مهارت‌های شخصی و اجتماعی، ایجاد شرایط مناسب برای ادامه تحصیل و حتی آموزش یک حرفه و مهارت شغلی می‌تواند آینده آنها را دگرگون کند. گرچه ایده‌آل این است که هیچ کودکی مجبور به کار نباشد. اما اگر به دلیل مشکلات اقتصادی جامعه این امکان وجود ندارد بهتر است شرایطی فراهم شود تا در محیط مناسب و با کسب مهارت، این کودکان کمک خرج خانواده خود باشند.