کاهش قیمت نهایی محصولات کشاورزی با حذف واسطه ها
چند سالی است که اختلاف چند برابری قیمت میوه از مبدا تا بازار به بحران جدی تبدیل شده است. عموم مردم با مراجعه به میوه فروشی های سطح شهر و مشاهده ی قیمت های بالای آن ها بر این تصورند که کشاورزان از آشفتگی بازارهای میوه و تره بار و قیمت های نجومی بعضی اقلام سودهای هنگفتی به جیب می زنند، اما در بسیاری از مواقع هزینه تولید هم به دست آنها نمی رسد و این دلالان و واسطه ها هستند که بیشترین سود را به جیب می زنند.
این سیستم معیوب توزیع مدت هاست که هم دامن مصرف کنندگان را گرفته و هم با تحمیل هزینه های سنگین انگیزه ی کشت و تولید محصول را از کشاورزان گرفته است. قطع به یقین نبود برنامه مدون و سو‌ء مدیریت در بازار محصولات کشاورزی زمینه را برای اختلاف ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی قیمت خرید از تولید کننده تا مصرف کننده را رقم می زند که این امر اجحاف در حق تولید کننده و مصرف کننده است.
کشاورزانی که به دلیل ضعف در زنجیره ی تولید و نحوه ی کاشت و برداشت و انواع و اقسام مشکلات از سیل و خشکسالی گرفته تا صدها معضل دیگر مقاوم ایستاده اند، در نهایت مجبورند، تولیدات خود را به پایین ترین قیمت به فروش برسانند. اتفاقی که نه تنها کشاورز را متضرر می کند، بلکه مصرف کننده را نیز به شدت آزار می‌دهد. کاهش بهای تمام شده، تنها با حذف واسطه ها امکان پذیر است و اتصال بین تولید کننده و مصرف کننده ضرورت توسعه در این حوزه است . بسیاری از مسئولان بر این باورند، ضعف در نظارت ها و وجود دلالان متعدد در سطح بازار از دلایل اصلی اختلاف زیاد و بعضا ،پنجاه درصدی قیمت محصولات از مزرعه تا بازار و هدر رفت زحمات کشاورزان به شمار می‌رود.
بسیاری از دست اندرکاران بخش کشاورزی سود جویی عوامل واسطه و دلال، بی‌توجهی به کشاورزی سفارشی، عدم شفافیت و همچنین نوسان قیمت نهاده‌های تولید را از دلایل اصلی گرانی می‌دانند. نظام توزیع در کشور ما دچار نواقص بسیاری است. چرا که توزیع عادلانه و با قیمت مناسب در نهاده های کشاورزی صورت نمی پذیرد و همین امر سبب می شود که کشاورز، تحت استثمار دلال‌های بخش کشاورزی قرار بگیرد. متاسفانه عده‌ای انحصار بازار بذر را با قیمتی که خود می‌خواهند دراختیار دارند و مسائلی از این دست باعث بالا رفتن هزینه‌های تولید و همچنین کمیاب شدن نهاده های تولید در نقاط مختلف کشور می شود.
البته نظام حمایتی ما هم خالی از اشکال نیست و نواقص موجود در آن باعث می شود که کشاورز ما کمترین بهره را از آن ببرد. دقیقا مثل عدم توزیع یارانه ای که دولت به بخش های مختلف کشاورزی می‌دهد.اما به آن بخشی که باید بیش از قبل مورد توجه و حمایت قرار گیرد، حضور شرکت ها و اتحادیه ها و تعاونی های کشاورزی است که می توانند نقش بسزایی را در حذف واسطه ها و دلالان ایفا نمایند که متاسفانه سیستم معیوب دولتی ما از این موضوع غافل شده است. بهترین راه حل تنظیم بازار و جلوگیری از نوسان قیمت محصولات کشاورزی همین اتحادیه ها هستند، که اگر با در اختیار داشتن ابزارهای قانونی مورد حمایت دولت قرار گیرند ،بسیاری از مشکلات موجود در بازار مرتفع می شود.
مصطفی یحیایی
