کارآفرینی روستایی را جدی بگیریم

کارآفرینی روستایی به دنبال کشف و خلق فرصت های بکر سرمایه گذاری در روستاها است که می تواند منتج به فعالیت های مفید و موثری در چرخه ی تحول اقتصادی کشور باشد. از این رو توجه به کارآفرینی روستایی با نگرشی به مشکلات موجود در مناطق روستایی ایران از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که بخش عمده منابع موجود در مناطق روستایی مغفول مانده است.

اگرمعضل بیکاری یکی از بزرگ ترین چالش های پیشرو در جوامع شهری است، در روستاها قطع به یقین ، بزرگ ترین مشکل به حساب می آید. گواه این مطلب سرشماری‌های عمومی کشور است که نشان از افزایش چشمگیر نرخ بیکاری روستائیان است و البته همین امر سبب گشته تا سیل عظیمی از جمعیت روستائیان به دنبال یافتن کار و درآمد راهی شهرها شوند. همین امر جامع شهری را با معضلات بزرگ تری همچون مهاجرت روستائیان روبرو می سازد که نه تنها عواقب جبران ناپذیری برای روستائیان داشته و دارد، بلکه مولد بسیاری از آسیب ها در جامعه شهری نیز بوده است. از اینرو ما نیاز به تغییر سیاست های اشتغالزایی در حوزه ی فعالیت های کارآفرینانه در روستاها داریم که با نگاهی نو، انگیزه و امید را در دل جوانان روستایی زنده نگه داریم. اکنون با شرایطی روبرو هستیم که جوان روستایی موفقیت و پیشرفت خود را در گروی مهاجرت به شهرهای بزرگ می داند و سعی می کند که با شغل آبا و اجدادی خود خداحافظی کرده تا بتواند مسیر خود را برای رسیدن به زندگی پر زرق و برق شهری کوتاه تر نماید.

غافل از آنیم که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته ، ایجاد و گسترش فعالیت های کارآفرینانه به عنوان یک شیوه ی کارا و تاثیرگذار در روند توسعه ی روستاها است و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اگرچه بسیاری از کارشناسان این حوزه بر این عقیده اند که توسعه ی کارآفرینی تنها استراتژی مناسب برای توسعه اقتصادی روستاها نخواهد بود، اما باید اذعان داشت که روستا ها می توانند ، بستر کارآفرینی برای بسیاری از فعالیت های سنتی و بومی باشند. چرا که نسبت به سایر استراتژی های ایجاد شغل ، کم هزینه تر بوده و البته بستر ایجاد آن نیز مهیا تر است. شاید دقیقا به همین علت است که در کشورهای توسعه یافته ، بزرگ ترین کارخانجات دور از شهر احداث شده اند تا مردم روستایی و بومی نیز از مزایای آن برخوردار شوند. روستاها بیش از شهرها مملو از فرصت های جدید و کشف نشده اند که کشف و بهره برداری از این فرصت‌ها و ایجاد کسب و کارهای جدی و رقابت پذیر نه تنها مزایای بسیاری برای روستانشینان خواهد داشت، بلکه بطورغیرمستقیم منفعت هایش شامل جامعه ی شهری نیز خواهد کرد.

کشورهای توسعه یافته در این حوزه دریافته اند که ایجاد بنگاه های کوچک کارآفرین و جذب تولیدکنندگان به این مناطق، نه تنها روستائیان را به چرخه تولید کالا و خدمات وارد می نماید، بلکه تاثیر فزاینده ای در افزایش اشتغال و رشد اقتصادی روستاها دارند. باید پذیرفت که کارآفرینی روستایی در اصل محتوا هیچ تفاوتی با مفهوم عام کارآفرینی ندارد. فقط محدودیت های حاکم بر کارآفرینی روستایی از جمله بالاتر بودن ریسک، کمبود امکانات و ضعف مدیریت در این نواحی کمی شرایط را متفاوت با سایر نواحی و تعریفات متداول در حوزه ی کارآفرینی می نماید.

باید با ایجاد نقش های جدید، فرصت های بالقوه ی کارآفرینی را تبدیل به فرصت های بالفعل کرد و با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد ، نقش موثری را در بهبود وضعیت اقتصای و معیشتی جامعه روستایی کشور ایجاد نماییم. بطور مثال تنها حوزه ی کشاورزی می تواند یکی از بهترین بسترها برای فعالیت های کارآفرینانه باشد. اما آنچه این روزها در این حوزه قابل مشاهده است یا کشاورزان به دلیلی خشکسالی و هزینه های بالای کشت و به صرفه نبودن زمین هایشان را رها کرده اند و یا خوش بینانه ترین حالت در مناطق خوش آب و هوا تبدیل به پروژه های ویلاسازی شده اند.

عدم انطباق مهارت و آگاهی های روستائیان نسبت به شیوه های جدید درآمدزاکردن مشاغل روستایی و همچنین فقدان شناخت فرصت ها و روش های جدید در مشاغل روستایی و پویا نبودن اقتصاد روستاها نیز بر فقر و بیکاری بوجود آمده در روستاهای کشور دامن زده است. روستائیان امکانات و منابع مالی محدودی برای سرمایه‌گذاری در اختیار دارند.

باید بپذیریم که جذب سرمایه های دولتی در روستاها بسیار دشوار است. تعداد موسسات وام دهنده در روستاها بسیار اندک است. علاوه بر این ، امکان ریسک کمتری در روستاها نسبت به شهرها وجود دارد و هر اشتباه کوچکی می تواند لطمه بزرگی به کسب و کارهای روستایی وارد نماید. روستا ؛ زادگاه انسان های مولد است و با در دست داشتن عوامل و منابع ارزشمندی اعم از انسانی ، منابع طبیعی و اقتصادی بعنوان ذخایر استراتژیک هر کشور نقش حیاتی را در رشد و توسعه ی آن ها دارد. وجود و خمیره ی روستائیان عزیز با کار و تلاش عجین شده است. تنها این مناطق محروم از نگاه مستقیم مسئولان، نیازمند توجهات و حمایت های ویژه ای است تا استعدادهای نهفته را آشکار سازد.

حسین یحیایی – مدیر مسئول روزنامه تفاهم