نقش مهم صنایع دستی در زمینه ارزآوری

بیش از دوسال است که کرونا توانست بر ابعاد گوناگون صنایع مختلف سایه بیاندازد  و بازار آن ها را به طرز چشمگیری احاطه نماید. با کاهش آمار مسافرت و بالاخص توریست های خارجی به ایران ، صنایع دستی از جمله صنایعی بود که فراز و نشیب های سختی را متحمل شد و حال اکنون با گذر از این بحران ، روزهای رونق گرفتن آن فرا رسیده است. صنعتی مهم که هم از بعد ارزآوری از اهمیت بسزایی برخوردار است و هم از بعد کارآفرینی و اشتغال می تواند تحولات عظیمی را در این حوزه رقم بزند.

صنایع دستی از جمله صنایع مهم و ارزشمندی است که علاوه بر توجیه های اقتصادی و مالی نه تنها از بعد درآمدزا حائز اهمیت بوده ، بلکه به نوعی یاری گر شناسایی فرهنگ و تاریخ یک کشور نیز می باشد. ایران نیز با این تمدن عظیم و کهن در تک تک استان ها و شهرهای خود از صنایع دستی منحصر به فردی برخوردار است که توجه به یکایک آن ها می تواند تغییرات شگرفی از بعد کار و کارآفرینی و مالی برای اهالی اش ایجاد نماید. البته این ذوق و سلیقه و ابتکار در کنار ظرافت در هیچ ملتی تا بدین حد مشاهده نمی شود  و از اینرو کمتر گردشگر خارجی را می توان یافت که سفری به ایران داشته باشد و سوغاتی از صنایع دستی ایران را با خود به کشورش به ارمغان نبرده باشد. از اینرو دولتمردان و کارشناسان این حوزه نباید از ارزآوری صنایع دستی ایران غافل شوند و بستر را برای اوج گیری و رونق بیش از پیش این صنعت بعد از کرونا آماده سازند.

تا جایی که طبق گزارشات واصله مدیر امور فرهنگی و ارتباطات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، ارزآوری صادرات صنایع دستی این استان را در سال ۹۸ و قبل از همه گیری کرونا را بیش از ۴۹ میلیون دلار اعلام کرد و بیان نمود که این درحالیست که در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ این ارزآوری به کمتر از ۲۰ میلیون دلار و امسال برنامه ریزی شده ، این رقم به مرز ۶۰ میلیون دلار افزایش یابد.

علاوه بر این ، ایجاد اشتغال پایدار به ویژه در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته نیز از اهداف گسترش و رونق این صنعت کهن در ایران است ، که در کنار آن باید ارزش افزوده بالا و نیاز به ابزار کار ساده ، فروش و استقبال از آن چه در داخل و چه در خارج می تواند در بخش های مهارت آموزی و سرمایه گذاری در کاهش نرخ بیکاری و رونق اقتصادی نقش موثری ایفا نمود. از آنجایی که در کشور هنوز، ساختمان جامعه‌ی کشاورزی و روستایی به صورت سنتی و کهن باقی‌مانده است و هر سال مواجه با مهاجرت بخش قابل توجهی از این جامعه به شهرهای بزرگ هستیم و بیکاری پنهانی در مشاغلی همچون ماشین‌ شویی، گلفروشی در خیابان، سیگارفروشی و حتی نیروی کار کاملا زائد در مشاغل کشاورزی روبرو هستیم، رونق صنایع دستی می تواند گره گشای معضلاتی از این دست باشد.

صنایع‌دستی با قابلیت‌ها و خصوصیات منحصر به فرد خود از جمله امکان ایجاد و توسعه‌ی آن در مناطق روستایی به ویژه در داخل محل سکونت روستائیان می‌تواند چنین نقش مهمی را به نحو مطلوب ایفا نماید و همین امر ،عامل مهمی در جلوگیری از مهاجرت آنان به شهر باشد.

در بسیاری از روستاها، کشاورزان و خانواده هایشان با پرداختن به صنایع دستی نه تنها امکان اشتغال تمامی اعضای خانواده را فراهم نموده اند، بلکه توانسته اند با گسترش آن به درآمدهای جانبی قابل توجهی دست یابند و این خود عاملی برای عدم مهاجرت روستائیان به شهرهای بزرگ محسوب می شود. صنایع دستی ایرانی باید عزم خود را برای برای حضورهر چه بیشتر در بازارهای بین المللی جزم نماید که البته نیاز به حمایت دارد.

ما نیاز به آن داریم که حمایت های صورت پذیرفته این بخش بسیار بیشتر و فراتر باشد ، اگر با یک گردش در اکثر شهرهای ایران با سیل عظیمی از صنایع دستی چینی ، تایوانی و حتی پاکستانی و هندی مواجه می شویم ، همگی معلول هایی هستند که از علت های فراوانی نشات می گیرند. اجرای طرح‌های بزرگ صنعتی برای تولید صنایع دستی مطابق با سلیقه ی امروز به سرمایه‌های کلان نیاز دارد، که هرگز بدون حمایت دولت امکان پذیر نخواهد بود.

مصطفی یحیایی – کارشناس ارشد علوم ارتباطات