نکات مهم در نگهداری برنج ایرانی در خانه
حتماً برایتان پیش آمده که بعد از کلی جست و جو و صرف هزینه، برنجی خوش عطر و باکیفیت خریده اید و با ذوق آن را به خانه آورده‌اید. طبیعی است که انتظار داشته باشید این برنج، طعم و عطر اصیل خود را تا مدت ها حفظ کند. اما نکته ای که شاید کمتر به آن توجه شود، این است که ماندگاری برنج فقط به کیفیت آن محدود نمی شود.
پس از خرید برنج ایرانی باکیفیت و معطر، مرحله ی مهم تری آغاز می شود: نگهداری صحیح آن در خانه. اگرچه انتخاب برنج مناسب نقش مهمی در کیفیت نهایی غذا دارد، اما بدون رعایت اصول نگهداری، این کیفیت به مرور کاهش می یابد و حتی ممکن است با مشکلاتی مانند کپک زدگی، آفت زدگی یا از بین رفتن عطر طبیعی برنج مواجه شوید.
بهترین محیط برای نگهداری برنج
اولین و مهم ترین نکته در نگهداری برنج ایرانی، انتخاب محل مناسب برای ذخیره سازی آن است. چون برنج خشک خیلی زود به شرایط محیطی واکنش نشان می دهد، باید در محیطی نگهداری شود که دما، رطوبت و نور کنترل شده داشته باشد. مکان نگهداری برنج باید خنک، خشک و تاریک باشد؛ چون دو عامل مهم در خراب شدن برنج، رطوبت و نور مستقیم خورشید هستند. رطوبت می تواند باعث کپک زدگی و رشد قارچ شود و نور نیز باعث کاهش عطر و طعم طبیعی برنج خواهد شد.
بهترین دما برای نگهداری برنج خشک بین 15 تا ۲۵ درجه سانتی گراد است. نباید برنج را در کنار منابع گرما مثل اجاق گاز، شوفاژ، یخچال یا ماشین لباسشویی قرار دهید. همچنین، انبارهای مرطوب یا مکان هایی که جریان هوا ندارد، مناسب نیستند.
چه ظرفی برای نگهداری برنج مناسب تر است؟
اگر می خواهید برنجی که با زحمت تهیه کرده اید تا ماه ها سالم، بدون آفت و خوش عطر باقی بماند، انتخاب ظرف نگهداری آن اهمیت زیادی دارد. خیلی ها برنج را در همان کیسه پلاستیکی یا گونی نگه می دارند، اما باید بدانید این گزینه ها برای نگهداری بلند مدت اصلاً مناسب نیستند؛ چون هوا، رطوبت و حشرات به راحتی از آن عبور می کنند.
بهتر است از ظرف هایی استفاده کنید که هم در برابر نفوذ هوا و رطوبت مقاوم اند و هم فضای مناسبی برای ذخیره سازی دارند. گزینه های مناسب شامل موارد زیر هستند:
- ظروف پلاستیکی ضخیم و باکیفیت که درب آن ها کاملاً کیپ می شود.
- سطل های فلزی یا آلومینیومی با درب چفت دار که از نفوذ هوا و رطوبت جلوگیری می‌کنند.
- بطری های بزرگ پلاستیکی مثل بطری آب معدنی یا شیشه نوشابه .
توجه: ظرف نگهداری باید کاملاً تمیز و خشک باشد؛ اگر قبلاً در آن مواد غذایی دیگری بوده، حتماً با آب گرم و مایع ظرف شویی بشویید و اجازه دهید کاملاً خشک شود. برای پر کردن ظرف، از قیف یا پیمانه ی خشک استفاده کنید و از تماس دست با دانه های برنج خودداری نمایید تا رطوبت یا چربی وارد ظرف نشود.
استفاده از جاذب رطوبت برای جلوگیری از فساد برنج
وجود رطوبت در هوای داخل ظرف یا نفوذ تدریجی آن از محیط اطراف، می تواند موجب کپک زدگی، چسبیدن دانه ها به یکدیگر، بو گرفتن برنج و در نهایت رشد آفات شود. برای جلوگیری از این اتفاق، چند روش طبیعی و ایمن برای جذب رطوبت داخل ظروف برنج معرفی شده :
- چند حبه سیر خشک شده داخل ظرف برنج قرار دهید.
- مقداری نمک را داخل کیسه ای نخی بریزید و آن را در ته ظرف یا کناره های آن قرار دهید.
- چوب دارچین یا برگ بو نیز علاوه بر جذب رطوبت، خاصیت ضد آفت و ضد بو دارند
- بسته های سیلیکاژل خوراکی که مخصوص مواد غذایی هستند نیز می توانند در جذب رطوبت بسیار مؤثر باشند،
رعایت بهداشت هنگام استفاده از برنج
حتی اگر برنج را در محیط مناسب، ظرف استاندارد و با دقت نگهداری کرده باشید، اگر بهداشت موقع استفاده رعایت نشود، ممکن است تمام زحمتتان بی نتیجه بماند . هر بار که از ظرف یا کیسه برنج استفاده می کنید، مطمئن شوید که دست یا قاشق شما کاملاً خشک و تمیز است . رطوبت حاصل از دست خیس، قاشق مرطوب یا ظرف نمناک، می‌تواند باعث رشد کپک، قارچ یا تغییر بو و طعم برنج شود.
تهویه مناسب در محل نگهداری برنج
یکی از مواردی که کمتر به آن توجه می‌شود اما در نگهداری بلند مدت برنج بسیار مؤثر است، تهویه مناسب فضای نگهداری است. حتی اگر از ظروف درب دار و ضد رطوبت استفاده می‌کنید، باز هم بهتر است برنج را در فضایی قرار دهید که جریان هوا به طور طبیعی وجود داشته باشد. انبار ها یا کمد های بسته ای که برای مدت طولانی باز نمی شوند، رطوبت و بوی کهنگی را در خود نگه می دارند و این می تواند به کیفیت برنج آسیب برساند.
اگر از کیسه های پارچه ای استفاده می‌کنید، آن ها را گاهی جا به جا کرده و در جایی قرار دهید که هوا جریان داشته باشد. برنج هم مثل بسیاری از مواد غذایی خشک، به محیط زنده و تنفس پذیر نیاز دارد.
بررسی دوره‌ای برنج برای جلوگیری از فساد یا آلودگی آن
نج، به‌خصوص در نگهداری طولانی مدت، نیاز به بررسی دوره ای دارد. اگر برنج را برای مصرف چند ماهه یا حتی بیشتر تهیه کرده اید، بهتر است حداقل هر دو تا سه هفته یک بار آن را بررسی کنید. علائم مشکوک شامل وجود دانه هایی با رنگ متفاوت، لکه های خاکستری یا سیاه، بوی غیرطبیعی، یا مشاهده حشره و تخم آن است.
روش نگهداری برنج خام برای طولانی مدت
اگر مقدار زیادی برنج خریداری کرده اید و احتمال می دهید تا چند ماه آینده مصرف نشود، فریز کردن برنج یکی از مطمئن ترین راه ها برای جلوگیری از فساد، رشد حشرات و حفظ کیفیت آن است.
برای این کار، برنج را در بسته‌های ۱ تا ۲ کیلویی در کیسه های زیپ دار یا ظروف پلاستیکی مخصوص فریزر قرار دهید. بهتر است قبل از قرار دادن در فریزر، برنج را به مدت ۲۴ ساعت در دمای محیط بگذارید تا تطبیق دمایی صورت بگیرد. هنگام بیرون آوردن از فریزر هم اجازه دهید برنج در محیط خانه کاملاً یخ زدایی شود، سپس مصرف کنید.
چرا نباید از قرص برنج برای نگهداری برنج در خانه استفاده کنید؟
گاهی برخی افراد برای جلوگیری از آفت زدگی، به استفاده از قرص برنج (فسفید آلومینیوم) در کیسه های برنج یا ظروف نگهداری روی می‌آورند؛ اما این کار می‌تواند خطرات جدی و حتی مرگ آور برای سلامت انسان به‌همراه داشته باشد. قرص برنج زمانی که در تماس با رطوبت هوا قرار می‌گیرد، گاز فسفین آزاد می کند که برای انسان بسیار سمی و حتی در مقادیر کم نیز کشنده است.
استفاده از قرص برنج در محیط های خانگی، آپارتمانی یا در فضایی که تهویه کافی ندارد، می تواند باعث مسمومیت شدید تنفسی، سردرد، تهوع، و در مواردی آسیب دائمی به اندام‌های داخلی شود. متأسفانه، هر ساله مواردی از مسمومیت یا فوت ناشی از استفاده نادرست از این ماده در خانه ها گزارش می شود.
نگهداری صحیح برنج در خانه نیازمند رعایت مجموعه ای از نکات کاربردی و به ظاهر ساده اما بسیار مهم است. توجه به شرایط محیطی، نوع ظرف، کنترل رطوبت و پیشگیری از عوامل فساد، همگی در حفظ کیفیت و سلامت برنج نقش مؤثری دارند.
منبع:https://gilanito.com/
