توسعه دانش سایبری؛ راهبردی برای قوی شدن در فضای مجازی

له گزارش خبرگزاری تسنیم«پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ کشورها برای مقابله با تهدیدات رو به گسترش سایبری و همچنین کسب فرصت‌های گسترده و جلوگیری از عقب‌ماندگی سایبری، نیازمند راهبرد سایبری جامع و کارآمدی مطابق با ماهیت خاص و پویای فضای سایبر هستند. بدین منظور تقریبا تمام کشورهای توسعه یافته سایبری طی چند سال گذشته حداقل یک یا چند راهبرد سایبری داشته‌اند. برای نمونه ایالات‌متحده آمریکا به عنوان پیشگام‌ترین کشور دنیا در حوزه سایبری، در کنار سایر کشورهای عضو ناتو، دارای حداقل دو یا سه راهبرد هستند که عملیاتی نیز شده است. ایالات متحده آمریکا کم و بیش از دهه 1970 میلادی ضمن فهم اهمیت فضای سایبر، دارای برنامه و سیاست های مشخص در حوزه سایبر و امنیت فضای سایبری بوده است.

مسلما یکی از مهم ترین راهبردها برای قوی شدن در فضای سایبری، توسعه دانش‌سایبری است. به تعبیری دیگر دانش‌سایبری عین قدرت است. به همین دلیل، سال ‌هاست بین کشورها رقابت بسیار گسترده ای در حوزه دانش و قدرت سایبری وجود دارد؛ چون آنان به خوبی می‌دانند که آنچه در آینده سلسله مراتب قدرت جهانی را شکل خواهد داد، قدرت سایبری برآمده از دانش سایبری است.

 در راستای این اهمیت، کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری بسیار گسترده‌ای در حوزه سایبر انجام کرده‌اند. برای نمونه آمریکا به عنوان پیشرفته‌ترین کشور جهان، حوزه سایبری را یکی از اولویت‌های خود قرار داده است. همچنین اسرائیل در راهبرد سایبری خود، اولویت اول را سرمایه‌گذاری گسترده در حوزه سایبری تا تبدیل شدن به قدرت‌سایبری جهان قرار داده است. بر این اساس، در راهبرد سایبری کارآمد باید بر تحقیق و تفحص سایبری تمرکز کرد و با سرمایه گذاری گسترده در تمامی حوزه‌ها و بخش‌هایی که می‌توانند به گسترش دانش‌سایبری کمک کنند، ظرفیت علمی سایبری کشور را گسترش داد.

در این راستا و بر اساس تجربه سایر کشورهای سایبری می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌سایبری حداقل چند محور مشخص دارد. در این زمینه، قدم اول، ارائه دروس مقدماتی‌سایبری در مدارس ابتدایی تا دبیرستان یا همان مقاطع قبل از دانشگاه است. هدف از این کار، آماده کردن نسل جدید برای آشنایی عمیق‌تر با فضای سایبر و در نهایت علاقمند کردن آنها و شناخت استعدادهای‌سایبری برای سرمایه‌گذاری و آینده‌سازی است.

مرحله دوم ایجاد رشته‌هایی در دانشگاه‌ها برای جذب استعدادهای‌سایبری و تبدیل آنها به نخبگانی است که در آینده می تواند تأمین کننده قدرت و امنیت سایبری کشور باشند. در این زمینه می‌توان به اسرائیل اشاره کرد. این رژیم با سرمایه‌گذاری گسترده و ارائه دروس‌سایبری از ابتدایی تا دانشگاه، استعدادها را شناسایی و با بورس آنها در داخل یا خارج، در حال پرورش طیف گسترده‌ای از نخبگان‌سایبری است. همچنین اسرائیل در سطح دانشگاهی، رشته‌های گسترده‌ای در حوزه‌سایبری دارد و با پیوند دادن دانشگاه‌های خود با سایر کشورها به دنبال جذب اساتید و دانش‌سایبری دیگر کشورها است.

قدم دیگر در این زمینه، داشتن پژوهشکده‌های سایبری است که در آن اساتید، نخبگان و کارشناسان با حمایت دولت و بخش خصوصی، تحقیق و تفحص را در اولویت قرار دهند. نقش برجسته پژوهشکده‌ها و مراکزسایبری این است که به عنوان حلقه رابط بین دولت و بخش خصوصی، دانشگاه ها و بخش صنعت و حتی بین مردم و دولت عمل کرده و دانش سایبری را به قدرت عینی سایبری تبدیل کنند.

قاسم ترابی «استاد دانشگاه»