باورهای مذهبی و آثار آن در کارآفرینی

باورهای مذهبی می تواند تاثیرات شگرفی در پرداختن به تولید و تلاش مضاعف در کسب و کار و حذف ناهنجاری ها و زدودن  بیکاری در سطح جامعه ایفا نماید.

اگرچه بنظر می رسد ، مدرنیته و فضای کسب و کار متمایز از باورهای مذهبی و دینی است، اما کارشناسان این حوزه بر این عقیده اند ، افرادی که از باورهای مذهبی بهره مندند در فعالیت های کارآفرینی موفق ترند. بالاخص دین اسلام به‌ طور مستقیم به موضوع کسب ‌وکار اشاره دارد و آن‌ را به‌ عنوان یکی از بالاترین ارزش‌ها در زندگی قلمداد می‌کند.

کارآفرینی ؛ پدیده ای نوظهور که به شدت مورد استفبال کشورها ، بالاخص کشورهای توسعه یافته قرار گرفته و البته تاثیر بسزایی در شرایط اقتصادی و اجتماعی آن ها دارد . اما آنچه در این میان مورد توجه و تحقیق مستند قرار نگرفته است ، رابطه ی میان باورهای مذهبی و کارآفرینی است. چرا که در بحث اخلاق کار تحقیقات زیادی شده است، اما ارتباط میان باورهای مذهبی و کارآفرینی  تحقیقات زیادی صورت نگرفته است.

اگرچه نمی توان تمایل به فعالیت های کارآفرینی را بطور مستقیم به مذهب و باورهای مذهبی ارتباط داد، اما آنچه مسلم است ، باورهای مذهبی در تاب آوری و انگیزه ی فعالیت های کارآفرینی بی تاثیر نیست. در دین اسلام ، آیات فراوانی در حوزه ی کار و تلاش و کسب روزی وجود دارد و دستورات دینی ، مدام افراد را به کسب روزی حلال و تلاش تشویق می نمایند. حتی احادیث و روایات زیادی در این زمینه وجود دارد. اصول اساسی فعالیت های اقتصادی در حوزه ی کسب و کار بصورت مداوم در آیات قرآن و احادیث تکرار شده است. یکی از مهم ترین آن ها  تامین معاش،  توسعه و گسترش در زندگی و خانواده ی خود از طریق کسب مال حلال است. همچنین بارها فراهم ساختن فرصت کسب و کار برای دیگران مورد تشویق قرار گرفته است. اسلام همواره با نگاه ژرف و جهان شمول فردی را که به دنبال کسب و کار و کسب روزی حلال است و به نوعی خودش را در سختی قرار می دهد  تا خانواده اش در رفاه باشد را هم ردیف با مجاهد در راه خدا قرار می دهد.

کار و تلاش در نگرش دينی برای تأمين نيازهای فردی و اجتماعی ضرورتی اجتناب ناپذيراست که تمامي لحظات زندگی را در بر مي گيرد. پيامبراسلام (ص) دراين باره مي فرمايد:«طلب الحلال فريضه علي کلي مسلم و مسلمه»؛ طلب کردن روزي حلال بر هرمرد و زن مسلمان واجب است. کسب ثروت حلال از پنجره ی باورهای مذهبی نه تنها نهی نشده است، بلکه مصرف آن را در حوزه های مشروع و دستگیری از مستمندان را نیز سفارش کرده است. باورهای مذهبی مدام انسان را از تنبلی و سستی نهی می کند  و از او می خواهد با تکیه و توکل به نیروی برتر لایزال الهی و امید به آینده به دنبال کشف و یافته های جدید باشد.

باورهای مذهبی همراه با فعالیت های کارآفرینانه انسان ها را از دروغ، ریا و ضایع کردن حقوق دیگران باز می دارد و همگام با ارزش های والای انسانی و اخلاقی ، موفقیت افراد را در حوزه های مختلف تضمین می نماید. کارآفرینانی که دارای باورهای مذهبی بوده اند از شکست ها راحت تر گذر نموده اند و بر خواسته اند. اعتقاد به نیروی الهی در تصمیم گیری ها و بهره مندی از فرصت ها بسیار موثر است و این دقیقا همان مطلبی است که تحقیقات جهانی آن را تصدیق می نماید.

در باورهای مذهبی ، کارآفرینی وسیله ای برای تقرب الهی است و براي تمامي تلاش های انسان، يک جهت کلي تعيين نموده است و آن اين که انجام آن ها، اگر چه مربوط به زندگي مادی و دنيوی انسان ها باشد، لازم است درمسيرالهی باشد تا از پاداش اخروی نيزبرخوردار گردد و آسايش و رفاه شخص ، زمانی مطلوب است که آسايش و رفاه ديگران را نيز در پی داشته باشد و این دقیقا همان مطلب مهمی است که در فعالیت های کارآفرینانه مورد توجه قرار می گیرد و افراد با ایجاد یک کسب و کار به عنوان یک تولید کننده با ایجاد اشتغال برای صدها و حتی هزاران فرد ، کار و اشتغال ایجاد می نمایند. از اینرو در روایات بارها این مضمون تکرار شده است که محبوب ترين فرد نزد خدا را کسي مي داند که براي مردم مفيدترين باشد.

هر چه اصول و معيارهای کارآفرينی در يک جامعه نهادينه تر باشد، توانايی آن جامعه برای تربيت و جذب کارآفرينان بیشتر خواهد شد. باورهای مذهبی نیز به عنوان یک اهرم قوی در این راستا محسوب می شود که قطع به یقین تاثیرات مثبت خود را خواهد گذاشت.

سیده مینا دیوبند – سردبیر روزنامه تفاهم