آبخیزداری؛ راهبردی برای محرومیت زدایی
رئیس کمیسون کشاورزی مجلس نوشت: آبخیزداری راهبردی برای محرومیت زدایی و اشتغال پایدار و ضامن توسعه اقتصادی و احیای روستاهای کشور است.
به گزارش تفاهم آنلاین به نقل از تسنیم؛ سیدمحمدجواد ساداتی‌نژاد-رئیس کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی و نماینده مردم کاشان در مجلس شورای اسلامی نوشت: آبخیزداری عبارت است از مدیریت کلیه منابع طبیعی موجود در یک حوزه آبخیز که برای حفاظت، نگهداری یا بهبود تولید آب، در یک آبخیز اعمال می‌شود. از این‌رو ملاحظه می‌شود که آبخیزداری مفهومی جز مدیریت منابع طبیعی ندارد با این تفاوت که واحد کار در قالب چنین مدیریتی، واحد طبیعی هیدرولوژیک است که بدان حوزه آبخیز گفته می‌شود. بنا به تعریف، آبخیز پهنه یا واحد فیزیوگرافیک و هیدرولوژیک است که تمام رواناب ناشی از بارش روی آن وارد یک رودخانه یا دریاچه و غیره می‌گردد.
امروزه در بسیاری از کشورهای جهان، حوزه آبخیز به مفهوم واحد کار طبیعی تلقی می‌شود که برای توسعه اقتصادی، منابع قابل دسترس، دارای توجیه کافی و گویا است. علاوه بر این، یکی از دلایل اساسی انتخاب حوزه‌های آبخیز به عنوان واحد مناسب برای مدیریت منابع طبیعی، این است که آب و هوا و وضعیت فیزیوگرافی زمین در تغییر تاثیر عوامل موثر در ظهور و جاری‌شدن رواناب های سطحی و تنداب‌ها، شدت فرسایش خاک و هرز رفتن آب و تولید رسوب، دخالت مستقیم دارد و به علاوه، توان بالقوه تولید برای بهره‌برداری بهینه در حد کمال مطلوب از منابع خاک و آب، خود متاثر از عوامل مذکور است.
در راهبرد مطلوب آبخیزداری، با توجه به دو جنبه هیدرولوژیک و تولید هر حوزه آبخیز، سیاست یا خط مشی بهره‌برداری از اراضی باید، در جهت دستیابی به بهره‌برداری متمرکز معقول و در عین حال بهینه از منابع خاک و آب، جلوگیری از تخریب، ایجاد شغل‌های دایمی تولیدی و کاهش تفاوت در مقایسه با سایر آبخیزها باشد، به طوری که سیاست بهره‌برداری از دو منبع آب و خاک و سایر منابع طبیعی تجدید شونده، در برگیرنده کلیه موارد مربوط به مدیریت آنها، برای حفاظت، نگهداری، اصلاح و احیاء برای حداکثر بهره‌وری از آنها باشد. در چنین حالتی، طرح‌های آبخیزداری علاوه بر فراگیری برنامه‌های حفاظت، احیا و توسعه منابع خاک و آب، دربرگیرنده رابطه همزیستی با اعمال مدیریت کلیه منابع طبیعی با تاکید بر ایجاد اشتغال‌های دائمی برای مشارکت مردم در اجرای برنامه‌ها و همکاری در مدیریت در منابع طبیعی، ایجاد تعادل لازم هر چه بیشتر بین عوامل تخریب و احیاء برای دستیابی به تعادل اکولوژیک با حضور عوامل انسانی و با تولید انبوه غذا، علوفه، چوب، مواد سوختنی و مواد خام کارخانه‌ها و تولید آب با کمیت و کیفیت مطلوب در حد توان‌های بالقوه موجود در یک حوزه آبخیز خواهد بود.
در این راهبرد، اشتغال دائمی به مفهوم استخدام و پرداختن دستمزد از اعتبارات دولتی نیست، بلکه آماده‌سازی عرصه‌های تولید، برای ایجاد اشتغال و منبع درآمد مطمئن برای نیل به هدف تامین نیازمندی‌های جامعه به کشاورزی و منابع طبیعی می باشد.
احیای روستاها و اراضی و منابع آنها که نتیجه این راهبرد است، منجر به یک تغییر وسیع و عمیق اجتماعی و اقتصادی می‌شود و حرکت و اشتغال نیروهای انسانی مولد و فعال در مراکز تولید (روستاها) جای سکون و بیکاری ناشی از مهاجرت به شهرهای بزرگ و مراکز مصرف تولیدات خارجی را می‌گیرد.
هر گونه برنامه‌ریزی کلی، اصولی و پایدار دراز مدت و آینده‌نگر برای کشاورزی ایران و جامعه روستایی ایران باید در جهت حفظ، احیاء و بهره‌برداری صحیح از منابع آب و خاک کشور باشد. در این باره باید عنوان کرد که آبخیزداری ضامن توسعه کشاورزی در حوزه‌های آبخیز است و توسعه کشاورزی در حوزه‌های آبخیز یعنی: ایجاد اشتغال جدید در محیط روستایی و به‌تبع آن، افزایش درآمد بیشتر برای ساکنین این حوزه‌ها و این یعنی حذف فقر در مناطق روستایی.
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
آبخیزداری ضامن توسعه اقتصادی در حوزه‌های آبخیز نیز می‌باشد و توسعه اقتصادی بنا به تعریف «بروس هریک» عبارت است از افزایش محصولات، همراه با تغییر در هیئت فنی و تشکیلاتی جامعه که محصولات مزبود در متن آنها، تولید و توزیع شوند.
گفتنی است که هدف نهایی آبخیزداری، اعمال مدیریت جامع‌نگر در تمام آبخیزهای کشور می باشد به‌نحوی که میزان هدررفتن آب و فرسایش خاک، به حداقل ممکن تقلیل یابد و با بهره برداری مناسب منطقی و بهینه از سرزمین، کلیه فعالیت های مربوط به منابع طبیعی و کشاورزی از زیربنای اقتصادی و اجتماعی مستحکمی برخوردار باشند. آبخیزداری با این مفهوم، راهبردی برای محرومیت و فقرزدایی با اصلاح وضع اقتصادی و اجتماعی روستاییان حوزه‌های آبخیز که بیشتر آنها قشر فقیر جامعه به شمار می‌روند و رهیافتی است شامل: افزایش مداوم توانایی مردم روستاها برای کنترل بیشتر محیط خود و توام است با توزیع عادلانه‌تر منافع حاصل از این کنترل.
