امتیازات ویژه و خاص چای ایرانی

چای یک‌ نوشیدنی معطر و در عین حال محبوب در میان ما ایرانی ها به حساب می آید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این نوشیدنی پس از آب ، رتبه ی دوم پر مصرف ترین نوشیدنی جهان را به خود اختصاص داده است. شاید تعدادی از شما در رابطه با تاریخچه ی این گیاه اطلاعات کافی نداشته باشید و آن را اصالتا ایرانی بدانید ، ولی باید این نکته را متذکر شد که این گیاه نخستین بار در چین کشف و شناخته شده است.

اگر بگوییم چای ایرانی، ارگانیک ترین چای جهان است پر بیراه نگفته ایم. چرا که یکی از ویژگی های بارز چای ایرانی، سلامت این محصول و عدم استفاده از مواد شیمیایی، سموم برای دفع آفات این گیاه معطوف است. چرا که شرایط اقلیمی شمال کشورسبب گشته که به دلیل فصل 6 ماهه برداشت و فرا رسیدن مقطع خواب گیاهان در 6 ماه بعدی سال، ضرورت و نیازی به سم پاشی برای دفع آفات و یا بازدارندگی از بروز آن نبوده و این یکی از مهم ترین و منحصر به فرد ترین خصوصیات چای ایرانی است که امتیازی خاص و ویژه محسوب می گردد. چای ایرانی یک محصول هویت دار است و به حدی دارای کیفیت است که از ابتدای تولید تا برداشت، فراوری و بسته بندی، شست و شو داده نمی شود و این امر حاکی از آن است که چای ایرانی دارای هیچ گونه باقی مانده های مضر و غیرطبیعی نیست.

با تمامی این تفاسیر از مصرف سالانه 115 هزار تن چای ما ایرانی ها، متاسفانه آمارها حاکی از آن است که تنها 27 هزار تن از آن ایرانی بوده و 88 هزار تن مابقی را از کشورهایی مانند هند، سریلانکا و ویتنام  وارد می نماییم، که این رقم واردات چیزی حدود 500 میلیون دلار برای کشور هزینه دارد. در حالیکه می توان این هزینه هنگفت را صرف بهینه سازی باغات چای در کشور، توسعه مکانیزاسیون، ترویج کشت، افزایش نرخ خرید برگ سبز ، کاهش هزینه های تولید و تجهیز کارخانجات تولید چای نمود. در زراعت چای حدود 100 هزار خانوار بطور مستقیم و غیرمستقیم ارتزاق می نمایند و این در حالی است که عموما بیشترین زحمت و کمترین سود عاید چایکاران ایرانی می شود. باغ های چایی که درآمد اصلی اهالی این مناطق را تامین کرده ، روز به روز در حال تخریب و تغییر کاربری است، که به دنبال آن بسته شدن کارخانجات چای و بحران شغلی برای هزار فرد مشغول به کار در این عرصه خواهد بود.

با وجود این همه محاسن موجود در چای ایرانی، اما درعوض چای های خارجی با اضافه کردن مواد اسانس دار و شیمیایی توانسته اند ، جای خود را در بازار داخل ایران باز کنند و روز به روز از تولید و صادرات چای ایرانی بکاهند. واردات بی رویه چای ناسالم خارجی و تغییر ذائقه مردم از مهم ترین عوامل ناامیدی تولید کنندگان کشور و کاهش تمایل آنان برای ارتقای کمی و کیفی محصولات است. بی اطلاعی مصرف کنندگان چای سبب شده تا فقط دو عامل عطر و رنگ مورد توجه قرار گیرد که این دو نشانه به راحتی به محصولات خارجی اضافه می شود.

چای یکی از محصولات اساسی و استراتژیک کشور بوده، که در صورت عجین شدن آن با برنامه ریزی های مدون و اصولی، ارزآوری، اشتغالزایی و گردش مالی فزاینده ای را به همراه خواهد داشت. چرا که گردش دو تا سه میلیارد تومانی آن در داخل کشور، موید تقاضای بالا و قابل توجه برای خرید این محصول خاص و کم نظیر است. البته تلاش برای افزایش تولید و بهبود این صنعت نه تنها دستیابی به رشد اقتصای، افزایش رفاه منطقه و چایکاران را به همراه خواهد داشت، بلکه با استقلال و خودکفایی اقتصادی و تکیه بر تولید ملی نیز رابطه تنگاتنگی دارد و می توان به دلیل عدم وابستگی این صنعت به خارج، به عنوان یک اشتغال مولد، نقش مهمی را در سطح ملی کشور القا نماید.

نظام چای و صنف چایکاری و حفظ و ارتقای آن، نه تنها نیا به یک عزم ملی از طرف همه مردم ایران دارد، بلکه دولت و دولتمردان را نیز در این امر و تسهیل شرایط کاشت و برداشت در کشور و از همه مهم تر، حمایت همه جانبه از این صنعت نقش ویژه ای را ایفا می نمایند . امیدواریم این اراده در مسئولین این حوزه وجود داشته باشد تا بتوان از تمام پتانسیل های موجود در صنعت چای ایران بهره برداری کرده و شاهد بازاری پر رونق و خود کفا برای آن باشیم.

محسنی – کارشناس اقتصادی