سهم بالای بخش خدمات در اشتغال
با وجود اینکه بسیاری از صاحبنظران بازار کار بر بی‌ثباتی مشاغل خدماتی تاکید دارند، آمارها نشان می‌دهد طی ۲۰ سال گذشته، اشتغال در این بخش با رشد هشت درصدی همراه بوده رشد داشته اما سطح اشتغال بخش صنعت با دو درصد رشد همراه بوده است.
به گزارش تفاهم آنلاین، در گذشته‌های نه‌چندان دور شاید کمتر از ۱۰۰ تا ۲۰۰ شغل خدماتی وجود داشت، اما امروزه با ظرفیت‌های جدیدی که در بخش خدمات ایجاد شده، تعداد مشاغل این حوزه نیز به هزاران شغل افزایش یافته است. در گزارشی که ایسنا منتشر کرده به دلایل این امر پی می‌بریم.
با وجود اینکه بسیاری از صاحبنظران بازار کار بر بی‌ثباتی مشاغل خدماتی تاکید دارند، آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از جوانان و زنان به مشاغل خدماتی گرایش دارند. شاید به این دلیل که بخش خدمات گنجایش بیشتری برای جذب جوانان و زنان در مقایسه با بخش‌های دیگر اقتصادی دارد و می‌تواند بستر برای حضور بیشتر این افراد در عرصه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی باشد.
بررسی‌های داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که سطح اشتغال بخش خدمات در فاصله سال‌های ۷۸ تا ۹۸ افزایش یافته است؛ به نحوی که در سال ۱۳۷۸ سطح اشتغال خدمات ۴۲ درصد بوده که در سال ۱۳۹۸ به ۵۰.۳ درصد رسیده و رشد ۸.۳ درصدی داشته است.
این در حالی است که سطح اشتغال بخش کشاورزی در سال ۱۳۷۸، ۲۷.۴ درصد بوده که در سال ۱۳۹۸ به رقم ۱۷.۶ درصد رسیده و سطح اشتغال بخش صنعت از ۳۰.۶ درصد به ۳۲.۶ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده و رشد ۰.۲ درصدی داشته است.
مقایسه سهم اشتغال زنان و مردان در بخش خدمات در این فاصله نیز نشان می‌دهد که سطح اشتغال مردان در حوزه خدمات از ۴۶.۶ درصد در سال ۱۳۷۸ به ۴۹.۷ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده و ۲.۹ درصد رشد کرده و این در حالی است که سطح اشتغال زنان در سال ۱۳۷۸ حدود ۵۱.۶ درصد بوده و طی سال ۱۳۹۸ به ۵۳.۳ درصد افزایش پیدا کرده است که از رشد ۱.۷ درصدی حکایت دارد.
زهرا کریمی – کارشناس بازار کار در خصوص دلیل استقبال از بخش خدمات می‌گوید: در تمام دنیا اشتغال در بخش خدمات همچون حمل‌ونقل، بیمه، بانک، رستوران‌ها و خرده‌فروشی رشد می‌کند و بیشترین فرصت شغلی را ایجاد می‌کند برای نمونه در کشور چین نیمی از فرصت‌های شغلی مربوط به این بخش است.
وی افزود: در بخش صنعت به دلیل استفاده از ماشین‌آلات و مکانیزه شده کارها استفاده از نیروی انسانی کاهش می‌یابد و این امر موجب می‌شود که صنعت نقش محدودی در ایجاد اشتغال داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه مازندران گفت: در کشور ما نیز به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه، افراد تمایلی به سرمایه‌گذاری بلندمدت ندارد به خصوص در دهه ۸۰ به دلیل کاهش نرخ ارز و واردات کالا و بعد هم تحریم‌های ظالمانه، صنعت جاذبه خود را از دست داد.
وی با بیان اینکه در صنعت توان اشتغال‌زایی محدود است، ادامه داد: در صورتی که کارخانه‌ای در شرایط بد اقتصادی تعطیل می‌شود افراد راهی به جز فعالیت خدماتی ندارند و بسیاری از نیروی انسانی آن به عنوان راننده تاکسی و دستفروشی مشغول می‌شوند.
کریمی اضافه کرد: در بخش کشاورزی فرصت اشتغال‌زایی وجود ندارد و با مکانیزه شده فعالیت‌ها شاید نیمی از نیروی انسانی بیکار می‌شود و اگر در مواردی شاهد هستیم که فرصت شغلی در این بخش ایجاد شده به دلیل فعالیت برخی در گلخانه‌ها یا پرورش قارچ در حاشیه شهرهاست و ربطی به فعالیت کشاورزی ندارد.
این کارشناس بازار کار تاکید کرد: ویژگی مهم فعالیت‌های خدماتی در جهان این است که تشکل‌های قوی ندارند، به خصوص در بخش خصوصی و بنگاه‌های کوچک و متوسط نیروی کار احساس ناامنی دارند و این بنگاه‌ها افراد را برای مدت محدود و با مزدهای پایین به کار می‌گیرند.
وی افزود: طی سال‌های اخیر شاهد هستیم که آمار اشتغال زنان افزایش یافته و دلیل آن این است که از آن‌ها در اشتغال غیررسمی و خرده فروشی، هتل‌ها و حقوق پایین و دوره‌های کوتاه جذب می‌شوند.
