کارآفرینی سبز با رویکرد محیط زیستی

در روزگاری که نابرابری های جهانی و افزایش بیکاری، چالش عمده ای را بر سیاست گذاران ایجاد کرده است، تخریب گسترده ی جهانی محیط زیست و سکونت گاه های طبیعی، بار آسیب پذیری دو چندانی را بر دولتمردان تحمیل می کند. ارتقاء و توسعه ی کسب و کارهای سبز و توسعه ی اقتصاد ها و اکوسیستم های طبیعی، سبب تولد سبک جدیدی از کارآفرینی به نام کارآفرینی سبز می نماید. کارآفرینی سبز، راه کسب و کار در هزاره سوم خواهد بود که زمینه فعالیت افراد خلاق جویای کار در حوزه انرژی ‌های پاک و سایر فعالیت‌های مرتبط با محیط زیست را فراهم می کند تا با حفظ ذخایر طبیعی، ارتقای کیفیت زندگی انسان ها را به ارمغان آورد. کسب و کارهایی در حوزه ی محیط زیست از بازیافت، مدیریت مواد زائد، مشاوره در زمینه کمک به محیط ‌زیست گرفته تا فن ‌آوری‌های مرتبط با انرژی هاي تجدید پذیر و سوخت‌های جایگزین را در بر می گیرد.

فعالان حوزه ی کارآفرینی سبز، فقط یک کارآفرین سنتی نیستند، بلکه کارآفرین حامی محیط زیست یا اصطلاحاً Ecopreneur هستند. در واقع کارآفرینان حامی محیط زیست، ثروت آفرینان آینده هستند که مسائل زیست محیطی را در استراتژی سازمانی خود جای داده و خلق ارزش افزوده را در مسیر کم ‌ترین اثرات جانبی بر جامعه و محیط زیست در دستور کار دارند. راه‌اندازی کسب‌ و‌کار سبز نسبت به سایر کارآفرینی ‌ها، دو مزیت مهم و تاثیرگذار دارد. اول اینکه حوزه فعالیت‌ های زیست‌ محیطی به سرعت رو به گسترش است، چرا که جهان را گریزی از آلاینده های زیست محیطی نیست و آینده روشنی برای فعالیت اقتصادی در این حیطه وجود دارد. دوم اینکه فعالیت در این حوزه به فرد کمک می‌کند تا سهم خود از ساختن جهانی بهتر را ادا کند و به او حس بهتری در قبال تلاشش القا می کند.

موضوع کارآفرینی سبز در کشورهای توسعه یافته به سرعت در حال گسترش است. و تلاش می‌کنند تا جریان کارآفرینی خود را به سمت و سوی مشاغل سبز هدایت کنند. جهان دریافته است که منابع این کره خاکی هر روز کمتر و کمتر شده و تهدید زندگی انسان ها مدام در حال افزایش است. رفتار‌های غیرمسئولانه انسان ‌ها آب و هوا و خاک را آلوده ساخته است و از حالت طبیعی خود خارج کرده است. اهتمام بین المللی در این عرصه، از جمله مباحثی است که با جدیت در محافل بین المللی آکادمیک و دولتی در آن موضوعات مختلفی بحث و بررسی شده است.

کارآفرینان سبز، فرصت های کسب و کار و سرمایه گذاری هایی را بر عهده می گیرند که معمولاً با ریسک بالایی همراه است. پیامد این سرمایه گذاری ها اغلب غیرقابل پیش بینی است. از اینرو، یک تفاوت اساسی بین روش نگاه به کارآفرینی سبز در کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه وجود دارد. کشورهای توسعه یافته تمایل دارند که مقادیر زیادی پول صرف پروژه های نوآوری سبز نمایند و از اینرو تلاش می کنند تمام زیرساخت های لازم برای تحقق آن را فراهم نمایند. موسسه DUAL CITIZEN LLC وضعیت 60 کشور دنیا (به جز ایران) را از نظر اقتصاد سبز بررسی کرده است. یکی از ابعاد این بررسی، وضعیت سرمایه ‌گذاری و کارآفرینی سبز است که کشورهای دانمارک، آلمان، فنلاند و سوئد پنج کشور برتر در این زمینه بوده‌اند.

البته تسهیلات ارائه شده در این کشورها در حوزه ی کارآفرینی سبز جذابیت های سرمایه‌ گذاری روی انرژی‌های نو و سایر حوزه های محیط زیستی را به شدت افزایش داده و از اینرو تمایل به فعالیت افراد در این حیطه ها بسیار زیاد است. این پنج کشور از نظر شاخص جامع اقتصاد سبز نیز جزو برترین‌ها به حساب می‌آیند که نشان می‌دهد بهبود فضای کارآفرینی سبز ارتباط مستقیمی با عملکرد بهتر از نظر زیست ‌محیطی دارد. وضعیت ایران از نظر کارآفرینی و متغیرهای موثر بر آن چندان مناسب نیست. البته چند سالی است در کشور ما نیز کارآفرینی سبز و ایجاد کسب و کار‌های زیست محیطی آغاز شده است و رویکرد ایجاد مشاغل سبز با هدف توسعه پایدار و کمک به محیط زیست در پیش گرفته شده است. البته این فعالیت‌ها در مقایسه با سطح گسترده آلاینده‌های محیط زیست کافی نیست. باید کارآفرینی سبز و به تبع آن اقتصاد سبز را مدنظر قرار دهیم، تا با استفاده از پتانسیل جوانان تحصیلکرده جویای شغل به بحران‌ های محیط زیستی پاسخ دهیم و مشکلات و تهدیدات را از این طریق به فرصت‌ها تبدیل کنیم.

دکتر حوریه یحیایی