دلیل استقبال ایران از کاهش اختلافات میان قطر و عربستان چیست؟

حسین آجرلو در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه بر اساس برخی از اخبار منتشر شده پیشرفت‌ هایی در حل پرونده اختلافات میان قطر با کشورهایی همچون عربستان، بحرین و امارات حاصل شده است، اظهار کرد: حال سوال این است که بعد سه سال اختلاف و درگیری و تلاش‌هایی که برای حل این اختلاف صورت گرفت و به نتیجه نرسید اکنون چه اتفاقی افتاده که در مسیر حل این بحران شاهد پیشرفت‌هایی هستیم؟

وی ادامه داد: از سال ۲۰۱۷ تا به امروز تلاش‌های زیادی از سوی طرف‌های مختلف از جمله آمریکایی‌ها انجام شد تا این بحران حل شود ولی این پرونده به نتیجه خاصی نرسید ولی اکنون در آستانه تغییرات در کاخ سفید شاهد انجام پیشرفت‌هایی در این زمینه هستیم.

این کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به نوع رویکرد بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به مسائل منطقه خاطرنشان کرد: به نظر می‌ رسد که منطقه در حال آماده‌کردن خود برای روی کار آمدن بایدن است.

آجرلو با اشاره به رویکرد ترامپ و حمایت او از کشورهای عربستان و امارات عنوان کرد: در این مدت قطر با توجه به این موضوع و همچنین ارتباطی که با ترکیه داشت شرایط را برای مصالحه با عربستان مناسب نمی‌دانست و ریاض نیز با تکیه بر حمایت‌های ترامپ ۱۳ شرط را برای حل بحران با قطر مطرح کرد.

وی در ادامه عنوان کرد: ولی به نظر می‌رسد که شرایط جدید عربستان را به این سمت سوق داده که از شرایط خود چشم‌پوشی کند.

این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه بایدن روابط خوبی با اردوغان ندارد و ترکیه امروز نیازمند این است که یک سری از مشکلات منطقه‌ای خود را حل کند و در همین چارچوب اخباری از نزدیک شدن ترکیه و عربستان به یکدیگر می‌شنویم، عنوان کرد: وقتی که روابط ترکیه و عربستان به هم نزدیک شود، آنکارا به عنوان متحد قطر سعی می‌کند زمینه را برای نزدیک شدن قطر به عربستان فراهم کند. از دیگر سو ریاض نیز  می‌داند که دولت  تلاش خواهد کرد چند پرونده موجود در منطقه را هر چه زودتر حل و فصل کند و عربستان با چالش هایی در تعامل با بایدن روبرو می‌شود.

آجرلو افزود: از دیگر سو بر خلاف ترامپ به نظر می‌رسد تیم آقای بایدن به نوعی به تعامل با ایران اعتقاد دارد و در این شرایط عربستان احساس می‌کند که اگر بحران قطر ادامه پیدا کند میزان حمایت آمریکا از این کشور کم می‌شود و در همین چارچوب عربستان نیازمند حل و فصل اختلافات پیرامونی خود است تا بتواند یک اجماع‌سازی حداقلی را در سطح منطقه با جلب توجه رژیم صهیونیستی در مقابل ایران ایجاد کند.

این کارشناس مسائل غرب آسیا، با بیان اینکه عربستان می‌خواهد در صورتی که بایدن با ایران به توافق برسد در موقعیت ضعیفی قرار نگیرد، عنوان کرد: در این چند سال قطر به عنوان کشوری که از سوی عربستان، امارات، بحرین و مصر محاصره شده است توانست شرایط خود را حفظ کند و به نحوی عمل کند که عربستان از شروط ۱۳ گانه خود دست بکشد در همین چارچوب به نظر می‌رسد که عربستان این موقعیت و جایگاه قطر را پذیرفته است و با این مسئله کنار آمده است.

وی با بیان اینکه آمریکا به دنبال کاهش پرونده‌های منطقه‌ای در خاورمیانه است تا بتواند بر چین و روسیه تمرکز بیشتری داشته باشد و کمتر در خاورمیانه درگیر باشد، در مورد تاثیر حل این مناقشه بر روابط ایران و قطر گفت: شاید در کوتاه‌مدت این اتفاق چندان به سود ایران نباشد و باعث تقویت خلیج فارس با ماهیت ضد ایرانی شود ولی در بلند مدت هر چقدر بحران به انواع و اقسام مختلف در خلیج فارس کاهش پیدا کند و باعث ایجاد ثبات شود به نفع ایران است و استقبال ایران از حل این بحران در همین چارچوب بوده است؛ چرا که این موضوع در میان مدت و بلند مدت به نفع منطقه و ایران است.

آجرلو همچنین با بیان اینکه در زمانی که قطر مورد تحریم قرار گرفت، ایران با وجود مشکلاتی که با دوحه سر موضوعاتی چون سوریه، عراق و لبنان داشت ، درهای خود را بر روی قطر باز کرد و از این کشور حمایت کرد، خاطرنشان کرد: با توجه به این تحولات شاید قطری ها به خاطر فشارها در برخی از موضع گیری های خود در مورد ایران تغییراتی ایجاد کنند ولی قطری ها به خوبی آگاه هستند که حفظ روابط با ایران به چه میزان مهم است و تلاش خواهند کرد که روابطشان با عربستان تاثیر جدی بر روابطشان با ایران نگذارد.

آجرلو با بیان اینکه عربستان  نقشی هژمون در شورای همکاری خلیج فارس و شبه جزیره عرب برای خود قائل است، گفت: ولی اکنون مجبور شده شروط ۱۳ گانه قبلی را کنار بگذارد و با قطر مذاکره کند. واقعیت منطقه را به نوعی بپذیرد و این خود می تواند فضا را برای تعاملات بین ایران و عربستان به نوعی فراهم کند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر اخباری منتشر می شود که با عادی شدن روابط قطر و عربستان و انجام پروازهای قطر از روی آسمان عربستان ایران ضرر چند میلیون  دلاری می کند، افزود: حتی اگر این ضرر صورت بگیرد در تعاملات کلان رقم بزرگی نیست و می تواند این موضوع به نحو دیگری جبران شود.

آجرلو برخی از اظهار نظرها مبنی بر اینکه عادی شدن روابط قطر با عربستان باعث لطمه به روابط تهران، دوحه می شود را  فضاسازی عنوان کرد و  گفت: علی رغم عادی شدن این روابط ،قطر همچنان به عربستان بی اعتماد خواهد بود و  با ایجاد اجماع در شورای همکاری خلیج فارس همچنان فاصله خواهیم داشت.