سهم ایران از دریای خزر

به گزارش تفاهم آنلاین، دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه دنیا از گذشته‌های دور برای کشور ما اهمیت زیادی داشته است. کشاورزی، ماهیگیری، صنعت توریسم، حمل و نقل دریایی، واردات و صادرات در این منطقه همواره بخشی از ساختار اقتصادی کشور را شکل داده است، اما کشف منابع نفت و گاز در دریای خزر و نیز سقوط نظام کمونیستی شوروی اهمیت آن را دو چندان نمود.

از آن زمان مذاکرات فراوانی برای تدوین نظام حقوقی دریای خزر صورت گرفت تا در نهایت در سال 1397 کنوانسیون حقوقی دریای خزر به امضای پنج کشور ایران، قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان و روسیه رسید. نکته قابل تأمل این است که مهم‌تر از سهم هر کشور، میزان منفعت کشورها از ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادی این منطقه ارزشمند است.

ظرفیت‌های سیاسی منطقه خزر

یکی از اولویت‌های سیاسی کشور ما همواره برقراری ارتباط مؤثر با کشورهای حوزه دریای خزر بوده است. این امر نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه از لحاظ امنیتی و سیاسی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. مهمترین اهداف کشور در این زمینه عبارتند از:

– تقویت ثبات و امنیت منطقه و تثبیت موقعیت ایران در منطقه خزر
– پیشگیری از نفوذ دول خارجی در منطقه
– بهره‌گیری از ظرفیت منطقه برای ارتباط با منطقه قفقاز
– استفاده مناسب از منابع دریای خزر

ظرفیت‌های اقتصادی دریای خزر

منابع نفت و گاز دریای خزر

کشف منابع نفت و گاز تحول زیادی در این منطقه ایجاد کرده است. با توجه به اشتراک این منابع بین چندین کشور بهره‌برداری از آنها توسط کشورهای مختلف صورت می‌گیرد. البته این منابع در آبهای عمیق قرار دارند که تکنولوژی خاصی برای بهره‌برداری آن لازم است. اخیراً شرکت نفت به منظور توسعه بهره‌برداری از این منطقه قراردادهایی با شرکت‌های دانش‌بنیان منعقد کرده است.

موقعیت جغرافیایی ایران

موقعیت خاص ایران در حد فاصل خلیج فارس و دریای خزر ارزش بالایی دارد. بسیاری از کشورها برای برقراری ارتباطات تجاری نیازمند ایران و راههای مواصلاتی آن هستند. به همین خاطر کشورهایی مانند آذربایجان و ترکمنستان برای مراوده با ایران مشتاق هستند زیرا ارتباط مؤثر با ایران در دستیابی به منافع و اهداف ملی آنها نقش مؤثری دارد.

از سوی دیگر کشور ما می‌تواند به دلیل سابقه و تجربه خود در استخراج نفت در خلیج فارس، در توسعه میادین نفت و گاز برخی از کشورهای منطقه و انتقال و فروش آنها در بازار جهانی نیز مشارکت داشته باشد.

صنعت گردشگری

سواحل زیبای خزر و بافت جنگلی آن یک منبع ارزشمند برای توسعه گردشگری محسوب می‌شوند. اما متأسفانه عدم رسیدگی و محافظت از طبیعت در این منطقه موجب شده تا رونق گردشگری این منطقه بیشتر به مسافران داخلی اختصاص داشته باشد. در حالی که رقبای ایران در این عرصه از ظرفیت‌ دریای خزر نهایت بهره‌برداری را نموده‌اند.

کشور ترکمنستان با کمک ترکیه توانسته رشد بسیار خوبی در صنعت توریسم خود ایجاد کند. کشور قزاقستان با سرمایه‌گذاری در احداث ویلاهای لوکس و مناطق تفریحی و تجاری در پی ایجاد یک منطقه گردشگری در سطح استانداردهای جهانی است. کشور آذربایجان نیز با الگوبرداری از امارات، پروژه عظیم جزایر مصنوعی خزر و احداث بلندترین برج دنیا را در دست احداث دارد.

بنابراین در حوزه گردشگری خزر رقبای سرسختی داریم. ورود بخش خصوصی در احداث اقامت‌گاه‌های مدرن و در سطح استانداردهای بین‌المللی و نیز سرمایه‌گذاری در گردشگری دریایی از جمله مواردی است که تحول عظیمی در صنعت گردشگری کشور ایجاد خواهد کرد.

بنابراین منطقه خزر ظرفیت‌های موردنیاز به عنوان یک قطب اقتصادی را دارا می‌باشد و لازم است سرمایه‌گذاری در این منطقه همواره جزو اولویت‌های دولت قرار گیرد.