کلید هوایی ثابت یکی از تجهیزات اصلی حفاظت در تابلوهای برق صنعتی و ساختمانی است که برای قطع ایمن جریان‌های بالا در شرایط اضافه‌بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شود. این نوع کلید به‌صورت دائم روی تابلو نصب شده و گزینه‌ای اقتصادی و مطمئن برای ورودی تابلوها و فیدرهای اصلی محسوب می‌شود. در این صفحه می‌توانید با کلید هوایی و عوامل موثر بر قیمت کلید هوایی ثابت آشنا شوید.

شایان ذکر است که کاربران میان خرید کلید اتوماتیک یا کلید هوایی معمولا مردد هستند در این صفحه برایتان روشن میکنیم که چطور میان این دو یکی را انتخاب کنید.

کلید هوایی ثابت چیست؟

کلید هوایی ثابت یکی از تجهیزات حفاظتی اصلی در تابلوهای برق فشار ضعیف است که برای قطع ایمن جریان در شرایط اضافه‌بار، اتصال کوتاه و خطای زمین به‌کار می‌رود. این نوع کلید به‌صورت دائم روی تابلو نصب می‌شود و برخلاف مدل‌های کشویی، قابلیت بیرون‌کشیدن سریع از مدار را ندارد. کلیدهای هوایی ثابت معمولاً در جریان‌های بالا (از چند صد تا چند هزار آمپر) استفاده می‌شوند و گزینه‌ای رایج برای ورودی تابلوهای برق، فیدرهای اصلی و تابلوهای توزیع صنعتی هستند. سادگی ساختار، نصب مستقیم روی باس‌بار و قیمت اقتصادی‌تر نسبت به کلید هوایی کشویی باعث شده این مدل برای پروژه‌هایی که امکان خاموشی برنامه‌ریزی‌شده دارند، انتخابی منطقی و مقرون‌به‌صرفه باشد. سطح حفاظت این کلیدها بسته به نوع یونیت تریپ (حرارتی-مغناطیسی یا الکترونیکی) قابل تنظیم است.

چرا کلید هوایی ثابت بخریم؟

کلید هوایی ثابت انتخابی منطقی برای پروژه‌هایی است که با جریان‌های بالا سروکار دارند و به حفاظت قابل‌اعتماد در ورودی تابلو نیاز دارند. این نوع کلید معمولاً در رنج‌های 630 تا 6300 آمپر عرضه می‌شود و پاسخ مناسبی برای این سؤال است که «کلید هوایی ثابت چند آمپر است و آیا برای شبکه من کافی است یا نه». به همین دلیل، در بسیاری از پروژه‌های صنعتی و ساختمانی، از کلید هوایی ثابت ورودی تابلو به‌عنوان المان اصلی حفاظت استفاده می‌شود.

از نظر اقتصادی، قیمت کلید هوایی ثابت نسبت به مدل‌های کشویی پایین‌تر است. حذف مکانیزم‌های کشویی و قطعات متحرک اضافه باعث شده این مدل هم هزینه اولیه کمتری داشته باشد و هم نصب آن ساده‌تر باشد. اگر هدف شما خرید کلید هوایی ثابت با کارایی بالا و پیچیدگی کمتر است، این ویژگی یک مزیت مهم محسوب می‌شود.

همچنین کلید هوایی فیکس صنعتی برای تابلوهایی مناسب است که سرویس و نگهداری آن‌ها به‌صورت دوره‌ای و برنامه‌ریزی‌شده انجام می‌شود. در چنین شرایطی، امکان قطع کامل تابلو هنگام تعمیر وجود دارد و نیازی به تجهیزات کشویی گران‌تر احساس نمی‌شود؛ در نتیجه انتخاب کلید هوایی ثابت، هم از نظر فنی و هم از نظر هزینه، تصمیمی هوشمندانه خواهد بود.

تفاوت کلید هوایی ثابت و کشویی

انتخاب بین کلید هوایی ثابت و کلید هوایی کشویی مستقیماً به میزان حساسیت مصرف‌کننده، نیاز به تداوم برق و شرایط نگهداری تابلو بستگی دارد. کلید هوایی ثابت بیشتر در پروژه‌هایی استفاده می‌شود که سادگی، استحکام و هزینه منطقی اولویت دارند و امکان خاموشی برنامه‌ریزی‌شده وجود دارد. در مقابل، کلید هوایی کشویی برای محیط‌هایی طراحی شده که قطع برق حتی برای چند دقیقه هم قابل‌قبول نیست.

در جدول زیر، تفاوت این دو نوع کلید هوایی را از نظر کاربرد، نصب و بهره‌برداری به‌صورت خلاصه و شفاف می‌بینید:

جدول مقایسه کلید هوایی ثابت و کشویی

قیمت کلید هوایی ثابت به چه عواملی بستگی دارد؟

قیمت کلید هوایی ثابت تحت‌تأثیر چند پارامتر فنی مشخص تعیین می‌شود که هرکدام مستقیماً بر عملکرد، سطح حفاظت و کاربرد آن در تابلو برق اثر می‌گذارند. مهم‌ترین عامل، آمپراژ نامی است؛ هرچه جریان نامی بالاتر باشد، ابعاد، توان قطع و در نتیجه قیمت کلید نیز افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل هنگام خرید کلید هوایی ثابت باید ابتدا مشخص شود کلید برای چه رنج جریانی و به‌ویژه برای ورودی تابلو طراحی می‌شود.

عامل مهم بعدی برند سازنده است. برندهای معتبر صنعتی، به‌دلیل کیفیت ساخت، دقت عملکرد و تطابق با استانداردهای بین‌المللی، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به نمونه‌های متفرقه دارند، اما در پروژه‌های کلید هوایی ثابت صنعتی این اختلاف هزینه با افزایش ایمنی و طول عمر جبران می‌شود.

نوع یونیت تریپ نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. کلیدهای مجهز به یونیت تریپ الکترونیکی، امکان تنظیم دقیق حفاظت، مانیتورینگ و هماهنگی حفاظتی را فراهم می‌کنند و نسبت به مدل‌های ساده‌تر، ارزش فنی بالاتری دارند.

در نهایت، ظرفیت قطع یا Icu مشخص می‌کند کلید هوایی ثابت توانایی قطع چه مقدار جریان اتصال کوتاه را دارد. هرچه این عدد بالاتر باشد، سطح ایمنی بیشتر و طبیعتاً قیمت کلید هوایی ثابت نیز بالاتر خواهد بود. انتخاب صحیح این پارامترها، کلید تصمیم‌گیری اقتصادی و فنی در پروژه است.

سوالات پرتکرار درباره کلید هوایی

این موارد نمونه هایی از سوالات کاربران درباره کلید هوایی ثابت هستند:

کلید هوایی ثابت برای مراکز داده یا بیمارستان‌ها مناسب است؟
معمولا نه در این مراکز که نیاز به uptime بسیار بالاست، مدل کشویی ترجیح داده می‌شود. ولی در بخشی از سیستم که downtime برنامه‌ریزی‌شده است، کلید هوایی ثابت هم می‌تواند مناسب باشد.

کلید هوایی ثابت بهتر است یا MCCB؟
برای جریان‌های خیلی بالا و در نقاط ورودی یا فیدرهای اصلی، کلید هوایی ثابت بهتر است؛ MCCB یا همان کلید کامپکت اتوماتیک برای رنج‌های پایین‌تر و کاربردهای سبک‌تر مناسب است. انتخاب براساس جریان نامی و Icu انجام می‌شود.

آیا کلید هوایی هوشمند (با trip unit الکترونیکی) واقعا لازم است؟
اگر می‌خواهید حفاظت دقیق، مانیتورینگ و تنظیمات قابل برنامه‌ریزی داشته باشید (مثلا تفکیک خطاها و ارتباط با SCADA)، بله. یونیت‌های الکترونیکی ارزش هزینه اضافی را دارند.

نحوه عملکرد کلید هوایی ثابت 

کلید هوایی ثابت (Fixed ACB) به‌عنوان یک تجهیز حفاظتی فشار ضعیف، وظیفه دارد در شرایط غیرعادی مانند اضافه‌بار، اتصال کوتاه و خطای زمین، مدار را به‌صورت سریع و ایمن قطع کند. عملکرد این کلید ترکیبی از مکانیزم مکانیکی دقیق و واحد تریپ هوشمند است.

در حالت عادی، جریان الکتریکی از طریق ترمینال‌های ورودی و خروجی و کنتاکت‌های اصلی عبور می‌کند. زمانی که جریان از مقدار مجاز فراتر رود یا خطایی در شبکه رخ دهد، یونیت تریپ (Trip Unit) که مغز کنترلی کلید هوایی ثابت است، شرایط خطا را تشخیص می‌دهد. این یونیت می‌تواند حرارتی–مغناطیسی یا الکترونیکی باشد و بسته به مدل، امکان تنظیم دقیق پارامترهای حفاظتی را فراهم می‌کند.

پس از تشخیص خطا، فرمان قطع به مکانیزم قطع و وصل منتقل می‌شود. کنتاکت‌ها با سرعت بالا از هم جدا می‌شوند و در این لحظه قوس الکتریکی ایجادشده به داخل محفظه اطفای قوس هدایت می‌شود. طراحی خاص محفظه اطفای قوس در کلیدهای هوایی باعث می‌شود قوس به‌سرعت کشیده، خنک و خاموش شود تا از آسیب به تجهیزات و تابلو جلوگیری شود.

فروشگاه لوازم الکتریکی تهران