پولشویی یک فرایند است که در آن فعالیتهای غیر قانونی و نامشروع به نحوی صورت میگیرد که منشا واقعی این فعالیتها پنهان شود و به نظر برسد که پول ها از منابع قانونی و مشروع به دست آمدهاند. این عملیات معمولاً برای پنهان کردن منابع درآمد غیرقانونی، اجتناب از مالیات، پنهان کردن سودهای حاصل از فعالیتهای جرمی مانند تجارت مواد مخدر، قاچاق انسان، قاچاق اسلحه و سایر فعالیتهای غیرقانونی صورت میگیرد. فرایند پولشویی معمولاً در سه مرحله انجام میشود: مرحله قراردادی، مرحله پنهانکاری و مرحله تقسیم سود.
در کشورهای در حال توسعه، فرایند پولشویی با چالشها و مسائل خاصی روبرو است. در این کشورها، عواملی مانند فساد، نقصهای سیستم مالی، ناکارآمدی سیستم قانونی، فقر و عدم توسعه اقتصادی، نارسایی نظارت و کنترل ممکن است روند پولشویی را تسهیل کنند. یکی از روشهای شایع پولشویی بالاخص در کشور، خرید دارایی های گران قیمت مانند املاک، خودروهای لوکس و جواهرات ارزشمند است. افراد پول غیرقانونی خود را به خرید این داراییها تخصیص میدهند تا به نظر برسد که پول ها از طریق فعالیتهای قانونی به دست آمدهاند. البته افراد میتوانند از طریق تجارت بینالمللی پول های غیرقانونی را پنهان کنند. تلاش برای نوسان قیمت کالاها، ایجاد شرکتهای فرعی و صادرات و واردات مجازی در این حوزه بسیار شایع است. بسیاری از افراد با ایجاد حسابهای بانکی در کشورهای دیگر، پول های غیرقانونی را به صورت الکترونیکی منتقل می کنند تا از ردیابی و نظارت مقامات محلی خارج شوند.
در کشورهای در حال توسعه، مقابله با پولشویی یک چالش مهم است. این کشورها برای کنترل و پیشگیری از پولشویی تدابیر و اقداماتی را اتخاذ کردهاند. کشورهای در حال توسعه قوانین و مقررات سختگیرانه تری را برای مبارزه با پولشویی تدارک دیدهاند. این قوانین شامل تشدید مجازاتها برای پولشویی، الزامات گزارش دهی مشکوکین، تقویت نظارت بر عملیات مالی و بانکی، و افشای اطلاعات مالی شبکههای پولشویی است.
نظارت و کنترل بر عملیات مالی و بانکی بسیار حائز اهمیت است. تقویت سازمانهای نظارتی مالی، ایجاد مکانیسمهای گزارشدهی مشکوکین، و تقویت همکاری بین بانکها و سایر مؤسسات مالی از اقدامات مهم در این حوزه است. بخش عمدهای از مبارزه با پولشویی در کشورهای در حال توسعه به آموزش و آگاهی بخشی درباره روشهای تشخیص و پیشگیری از پولشویی اختصاص دارد. این آموزش ها میتوانند به عنوان بخشی از آموزشهای بانکی و مالی عمومی ارائه شوند. همکاری بینالمللی با سازمانها و ادارات بینالمللی مانند گروه اقتصادی مالیبانکی عملیاتیFATF و سازمان ملل متحد در مبارزه با پولشویی همکاری می کنند. این همکاری شامل تبادل اطلاعات و تجربیات، تسهیل همکاری قضایی و اجرایی، و توسعه استانداردها و راهنماها است.
استفاده از تکنولوژی و نرمافزارهای مالی پیشرفته میتواند در تشخیص و پیشگیری از پولشویی مؤثر باشد. کشورها سعی میکنند از فناوریهایی مانند تحلیل دادهها، هوش مصنوعی و بلاکچین برای تشخیص الگوهای مشکوک در عملیات مالی استفاده کنند. فسادهای اقتصادی متعددی که از سازمان ها و ارگان های مختلف کشور به گوش می رسد، نشات گرفته از همین خلاء های اقتصادی از جمله گسترش فعالیت های پولشویی در کشور است.