کودکان و نوجوانان در دام فضای مجازی

به گزارش تفاهم آنلاین، اینترنت و فضای مجازی به خودی خود چنان جذابیت بالایی دارد که کارشناسان به تأخیر انداختن ورود کودکان به این فضا را تنها راه عدم اعتیاد آنان می‌دانستند. حال ویروس منحوس کرونا بلایی بر سر مردم آورده که والدین چاره‌ای جز پذیرش ورود کودکان به این فضا ندارند.

نه تنها ورود که به بهانه آموزش از راه دور والدین ناچارند کودکان را به یادگیری و بکارگیری این مهارت‌ها تشویق کنند. گرچه تجربه ثابت کرده کودکان نیازی به آموزش ندارند و در کوتاه‌ترین زمان خود تمام ترفندهای فضای مجازی را به آسانی یاد می‌گیرند. اما هیچ بهانه‌ای برای رها کردن کودکان در این فضای بی در و پیکر و وهم‌انگیز پذیرفته نیست.

ایجاد فضای امن برای کودکان و نوجوانان

بدون تردید مهمترین راهکار محافظت از کودکان در فضای مجازی ایجاد فضایی امن، مختص آنان است. این امر نه بر پایه اعتقادات کشور ما که بر مبنای اصول اخلاقی در تمام دنیا پذیرفته شده است. اما واقعیت این است که هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه می‌تواند سلامت فضای اینترنت را برای فرزند شما تضمین کند.

اگرچه نکته قابل تأمل این است که بسیاری از والدین حتی از این امکانات اطلاعات کافی نیز ندارند. برنامه‌های متعددی وجود دارد که والدین می‌تواند در تنظیمات مودم، دسترسی محدودی برای فرزند خود تعیین کنند یا این محدودیت‌ها را بر روی مرورگر اینترنت اعمال کنند.

در مسئله فضای مجازی نیز شاید بتوان گفت کنترل محتوا در پیام‌رسان‌های داخلی قابل اعتمادتر است. اما معضلی فراگیر در جامعه ما وجود دارد که فرزندان و والدین معمولاً از موبایل و یا تبلت مشترکی استفاده می‌کنند.

در نتیجه و به تبع بی‌تدبیری‌های صورت گرفته کودکان و نوجوانان نه تنها در فضای مجازی کاملاً رها می‌شوند بلکه به لطف فیلترشکن با بدترین محتوای این فضا نیز مواجه می‌شوند.

لزوم رده‌بندی سنی برای محتوای فضای مجازی

مسئله تولید محتوا در فضای مجازی مسئله مهمی است که عدم کنترل و نظارت بر آن آسیب‌های جبران‌ناپذیری دارد. رده‌بندی سنی راهکاری است که باید در تمام سطوح به یک قانون تبدیل شود. یعنی از همان ابتدای خرید سیم‌کارت و خرید اشتراک تا تولید محتوا باید با رده‌بندی سنی انجام شود.

چنین فرآیندی حداقل خانواده‌هایی را که دغدغه تربیت فرزند خود را دارند از آسیب‌های فضای مجازی محفوظ می‌دارد. اما متأسفانه علیرغم اقداماتی که در این زمینه انجام گرفته هنوز الزام قانونی در این زمینه وجود ندارد.

مثالی که در این زمینه اغلب خانواده‌ها آن را تجربه کردند انیمیشن‌هایی است که قاعدتاً برای کودکان ساخته شده ولی در هنگام دوبله از الفاظ و شوخی‌هایی در آن استفاده می‌شود که اصلاً مناسب کودکان نیست.

چگونه از فرزند خود در فضای مجازی محافظت کنیم؟

مهمترین نکته در این زمینه لزوم همراهی کودک و نوجوان است. کارشناسان توصیه می‌کنند هرگز فرزند خود را در فضای اینترنت رها نکنید و این را به یک قانون در خانه تبدیل کنید. شاید در ابتدا کمی دشوار به نظر برسد ولی مطمئن باشید خیلی زود تمام افراد خانواده به این شرایط عادت می‌کنند.

ساده‌ترین راه این است که برای استفاده از اینترنت، فضایی مشترک در نظر بگیرید. به عنوان مثال کامپیوتر را در پذیرایی بگذارید تا هرکس نیاز داشت از آن استفاده کند. فراموش نکنید که قرار نیست مدام بالای سر فرزند خود مراقب باشید همین حضور در فضای عمومی خانه باعث کاهش خطرات می‌شود.

به خاطر داشته باشید آنچه کودکان و نوجوانان در فضای مجازی می‌بینند و می‌شنوند بر روح و روان آنها تأثیر می‌گذارد. پس حداقل به همان میزان که در انتخاب غذای سالم برای فرزندان خود حساسیت داریم به تغذیه روح و روان آنها نیز بیاندیشیم.