پل قدیم دزفول | آشنایی با قدیمی ترین پل جهان !
پل قدیم دزفول اثری بی‌نظیر از مهندسی باستانی با بیش از ۱۷۰۰ سال قدمت است. این پل قدیمی نه تنها نمادی از تاریخ و فرهنگ ایران، بلکه به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پل‌های استوار جهان شناخته می‌شود. این مقاله شما را با موقعیت جغرافیایی، تاریخچه، معماری، جاذبه‌های اطراف و نکات کاربردی برای بازدید از این شاهکار ساسانی آشنا می‌کند. همراه ما باشید تا سفری به عمق تاریخ و زیبایی‌های این پل تاریخی داشته باشیم.
پل دزفول کجاست؟
پل قدیم دزفول که به نام‌های پل ساسانی، پل رومی یا دژپل نیز شناخته می‌شود، در قلب شهر دزفول در استان خوزستان، بر فراز رودخانه دز قرار دارد. این پل دو بخش شرقی و غربی شهر را به هم متصل می‌کند و در نزدیکی میدان امام خمینی (ره) واقع شده است. پل دزفول به عنوان یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های تاریخی خوزستان، سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.
چگونه از پل دزفول بازدید کنیم؟
برای بازدید از پل قدیم دزفول، ابتدا باید به شهر دزفول سفر کنید. دزفول از طریق جاده‌های آسفالته به شهرهای اطراف مانند اهواز، شوشتر و اندیمشک متصل است. اگر از خارج از استان خوزستان سفر می‌کنید:
- می‌توانید با خرید تهیه بلیط هواپیما خودتان را به اهواز رسانده و از آنجا به سمت دزفول حرکت کنید.
- روش دیگر سفر ریلی است: ابتدا با قطار به ایستگاه اندیمشک بروید و سپس با تاکسی یا اتوبوس به دزفول برسید.
بهترین زمان برای بازدید از پل دزفول
دزفول به دلیل آب‌وهوای گرم و مرطوب، در فصول پاییز و زمستان بهترین شرایط را برای گردشگری دارد. در این ماه‌ها، دمای هوا معتدل است و بازدید از پل و گشت‌وگذار در بوستان‌های ساحلی اطراف آن لذت‌بخش‌تر خواهد بود. بهار، به‌ویژه ماه‌های فروردین و اردیبهشت، نیز به دلیل سرسبزی طبیعت اطراف رودخانه دز و برگزاری جشنواره‌های محلی، زمان مناسبی برای سفر است. برای بازگشت از سفر، می‌توانید با خرید بلیط هواپیما اهواز تهران به سفر خود پایان دهید.
تاریخچه پل دزفول
پل قدیم دزفول در سال ۲۶۰ میلادی، به دستور شاپور اول ساسانی و با به‌کارگیری حدود ۷۰ هزار اسیر رومی، پس از پیروزی در نبرد ادسا ساخته شد. ساختمان فعلی بر پایه‌های پلی قدیمی‌تر بنا شده و در دوره‌های مختلف تاریخی، از جمله دوران عضدالدوله دیلمی، صفویان و پهلوی، مورد مرمت قرار گرفته است. در دوره پهلوی اول، پس از جنگ جهانی اول، رضاشاه با پرداخت هزینه‌هایی به دولت بریتانیا، پل را از کنترل نیروهای متفقین خارج کرد. پل دزفول در سال ۱۳۱۰ به‌عنوان یکی از نخستین آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه، به‌عنوان جاذبه‌ای گردشگری، همچنان نمادی از شکوه معماری و مهندسی ایرانی در قلب خوزستان به شمار می‌رود.
معماری پل دزفول
معماری پل قدیم دزفول، شاهکاری از مهندسی ساسانی است که ترکیبی از استحکام و زیبایی را به نمایش می‌گذارد. این پل با طول ۳۷۰ متر دارای ۲۶ دهانه آجری و سه دهانه بتنی (اضافه‌شده در دوره پهلوی) است. مصالح اصلی آن شامل آجر، سنگ، ساروج و آهک است و استفاده از بست‌های فلزی در اتصال سنگ‌های پی، مقاومت آن را در برابر سیلاب‌ها افزایش داده است. طاق‌نماهای کوچک بین دهانه‌های بزرگ، علاوه بر زیبایی به کاهش فشار آب کمک می‌کنند. پایه‌های پل که به دوره ساسانیان تعلق دارند، همچنان استوارند، در حالی که طاق‌های اسلامی دوره صفویه و عرشه بتنی دوره پهلوی، نشان‌دهنده بازسازی‌های تاریخی‌اند. آجرکاری‌های ظریف پل، به‌ویژه در طاق‌ها، نمونه‌ای از هنر معماری دزفول است.
وضعیت کنونی پل قدیمی دزفول
از سال ۱۳۸۹ به منظور حفاظت از این شاهکار تاریخی ساسانی، تردد خودرو بر روی آن ممنوع و پل به مسیر پیاده‌رو تبدیل شده است. این تصمیم با هدف جلوگیری از آسیب‌های احتمالی ناشی از تردد خودرو بر پایه‌های ۱۷۰۰ ساله پل اتخاذ شد. امروزه با ایجاد میدانی آجری در ورودی پل، تنها عابران پیاده مجاز به عبور از این اثر ملی ثبت‌شده هستند و می‌توانند از معماری ارزشمند و چشم‌انداز رودخانه دز لذت ببرند. برای عبور خودروها، پل‌های جدیدی مانند پل سردار سلیمانی در نزدیکی این پل تاریخی ساخته شده‌اند.
جاذبه های نزدیک پل قدیم دزفول
- مسجد جامع دزفول: یکی از کهن‌ترین مساجد ایران با معماری متعلق به دوران اسلامی که در نزدیکی بافت قدیمی شهر واقع شده است.
- بازار کهنه دزفول: بازاری سنتی با راسته‌هایی مانند بزازان، خراطان و آهنگران که همچنان بافت تاریخی و شیوه‌های قدیمی دادوستد را حفظ کرده است.
- بقعه یعقوب لیث صفاری: آرامگاه بنیان‌گذار نخستین حکومت ایرانی پس از اسلام که ارزش تاریخی و ملی فراوانی دارد.
- موزه مردم‌شناسی دزفول (حمام کرناسیون): این موزه در یک حمام تاریخی قرار دارد و بازدیدکنندگان را با سبک زندگی، آداب و مشاغل سنتی مردم دزفول آشنا می‌کند.
- بوستان‌های ساحلی رعنا و ولیعصر: دو پارک ساحلی زیبا در دو سوی رودخانه دز که فضایی دل‌نشین برای استراحت و گردش فراهم می‌کنند.
- سازه‌های آبی تاریخی دزفول: مجموعه‌ای از آسیاب‌ها و کانال‌های آبی که نشان‌دهنده نبوغ مهندسی ایرانیان در مدیریت منابع آب در گذشته هستند.
نکات کاربردی برای بازدید از پل
- لباس و تجهیزات مناسب: به دلیل آب‌وهوای گرم دزفول، لباس سبک و راحت، کلاه آفتابی و آب آشامیدنی همراه داشته باشید. کفش مناسب برای پیاده‌روی روی پل و بافت تاریخی توصیه می‌شود.
- اقامت: گزینه‌های اقامتی متنوعی در دزفول وجود دارد. رزرو زودهنگام در فصول پرگردشگر (پاییز و بهار) ضروری است.
- خدمات محلی: در نزدیکی پل، سفره‌خانه‌ای سنتی زیر پل و کنار رودخانه دز قرار دارد که می‌توانید از چای زعفرانی و غذاهای محلی لذت ببرید.
- حفاظت از پل: از نوشتن یا آسیب‌رساندن به ساختار پل خودداری کنید. این اثر تاریخی نیاز به مراقبت جمعی دارد.
- عکاسی: نورپردازی شبانه پل و مناظر رودخانه، فرصت‌های عالی برای عکاسی فراهم می‌کنند. برای عکاسی شب توصیه می‌شود.
- ایمنی: هنگام بازدید، به ویژه در زمان‌های شلوغ، مراقب کودکان و وسایل شخصی خود باشید. پرش از پل به داخل رودخانه که توسط برخی جوانان محلی انجام می‌شود، خطرناک است و توصیه نمی‌شود.
کلام آخر
پل قدیم دزفول، نه تنها یک سازه تاریخی، بلکه روایتی زنده از تمدن و نبوغ ایرانی است که پس از ۱۷ قرن همچنان استوار ایستاده است. این پل، با معماری خیره‌کننده و موقعیت استراتژیک خود، پلی میان گذشته و حال است که هر بازدیدکننده‌ای را به تحسین وامی‌دارد. سفر به دزفول و بازدید از این اثر باستانی، فرصتی است برای لمس تاریخ، لذت بردن از طبیعت و آشنایی با فرهنگ غنی خوزستان. اگر تاکنون از این پل بازدید نکرده‌اید، حتماً برنامه‌ریزی کنید، به دزفول سفر کنید و این شاهکار جهانی را از نزدیک ببینید.
