هیکیکومری یا فرار اجتماعی ، وضعیتی است که در آن نوجوان و یا جوان، به طور مداوم از تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های اجتماعی دوری می‌کند و تمایلی ندارد در فعالیت‌ها و رویدادهای اجتماعی شرکت کند. اغلب این افراد طیف وسیعی از نوجوانان و جوانان یک جامعه هستند که در انزوا از جامعه به سر برده و کمتر از اتاق خود بیرون می آیند و البته به شدت به تکنولوژی، گیم ها و شبکه های اجتماعی وابسته اند، که متاسفانه موج شیوع آن از کشورهای غربی به سمت کشورهای توسعه یافته ای چون ایران در راه است. این وضعیت معمولاً به دلیل نگرانی های اجتماعی، ناراحتی های روانی، کاهش اعتماد به نفس، شکستن روابط اجتماعی یا تجربه های منفی قبلی در ارتباط با اجتماع به وجود می آید. هیکیکومری می‌تواند اثرات سوء و مضری روی نوجوانان و جوانان داشته باشد.
هیکیکومری می‌تواند باعث ایجاد انزوا و احساس تنهایی در نوجوانان و جوانان شود. عدم شرکت در فعالیت‌ها و تعاملات اجتماعی می‌تواند باعث ایجاد احساس جدایی و عدم انسجام با محیط اطراف شود، که این موضوع می‌تواند احساس تنهایی و افزایش اضطراب را در فرد تشدید کند. عدم تمرین و تجربه در تعاملات اجتماعی می‌تواند منجر به کاهش مهارت‌های ارتباطی نوجوانان شود. در صورتی که فرد به طور مداوم از تعاملات اجتماعی دور باشد، قدرت برقراری ارتباط، مهارت‌های ارتباطی و قدرت انطباق با محیط اطراف کاهش می‌یابند.
این موضوع می‌تواند در زمینه هایی مانند مذاکره، حل تعارض‌ها و برقراری روابط مؤثر با دیگران تأثیر منفی داشته باشد. تعاملات اجتماعی و شرکت در فعالیت‌های گروهی و اجتماعی نقش مهمی در توسعه اجتماعی افراد دارند. امکاناتی مانند یادگیری همکاری، مهارت‌های گروهی، تحمل نظرات مختلف و توانایی حل مسائل اجتماعی از طریق تعامل با دیگران ایجاد می‌شود. اما در صورتی که فرد هیکیکومری باشد و از این تعاملات دوری کند، توانایی‌های اجتماعی و توسعه اجتماعی آنها ممکن است آسیب ببیند.
هیکیکومری می‌تواند باعث افزایش سطح اضطراب و افسردگی در نوجوانان و جوانان شود. احساس عدم تعلق و انزوا می‌تواند ایجاد استرس و نگرانی را در فرد تشدید کند و در نتیجه سبب افزایش احساس اضطراب و افسردگی شود.
و البته از همه مهم تر، هیکیکومری می تواند تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی داشته باشد. شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و تعامل با همسالان و همکلاسی‌ها می‌تواند فرصتی برای یادگیری و تقویت مهارت های تحصیلی فراهم کند. اما در صورتی که فرد به طور مداوم از این تعاملات دور باشد، این فرصت‌ها کاسته می‌شوند و احتمال کاهش عملکرد تحصیلی و عدم تمرکز در تحصیلات افزایش می‌یابد.
افزایش ریسک برای مشکلات روانی مانند اعتیاد، اختلالات خوردن، اضطراب اجتماعی و افسردگی نیز از سایر عوارض این پدیده ی هزاره ی سوم است. عدم شرکت در فعالیت‌ها و تعاملات اجتماعی می‌تواند باعث افزایش احساس خلأ و عدم رضایت در زندگی شود و فرد را به جستجوی راه‌های دیگر برای تسکین این احساسات هدایت کند. به طور کلی، هیکیکومری می‌تواند باعث ایجاد مشکلات روانی، اجتماعی و تحصیلی در نوجوانان و جوانان شود. برای مقابله با این وضعیت، مهم است به فرد منابع و پشتیبانی‌های مناسب فراهم شود، از جمله مشاوره روانشناختی، تحرک در جهت شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و ایجاد فرصت‌های تعامل با همسالان و افراد دیگر باید تقویت شود.
مشاوره روانشناختی و تراپی می‌تواند به نوجوانان و جوانان کمک کند تا با نگرانی‌ها، ترس‌ها و مشکلات روانی خود برخورد کنند. روانشناسان و مشاوران متخصص در این زمینه می‌توانند به فرد کمک کنند تا استراتژی‌ها و مهارت‌های مقابله را یاد بگیرد و از افکار منفی و الگوهای رفتاری غیرمفید خارج شود. برنامه‌ها و فعالیت‌هایی مانند گروه‌های همتا، باشگاه‌ها و سازمان‌ها می‌تواند فرصتی برای تعامل و ارتباط با همسالان و افراد دیگر فراهم کند. این فعالیت‌ها می‌توانند به نوجوانان و جوانان کمک کنند تا مهارت‌های ارتباطی را تقویت کنند و احساس تعلق به جامعه را تجربه کنند.
و البته مهم است که خانواده، مدرسه و جامعه فضایی امن و پذیرا برای نوجوانان فراهم کنند. این فضاها باید فرصت‌هایی برای بیان احساسات، بحث و گفتگو و ارتباط با دیگران فراهم کنند، به طوری که نوجوانان بتوانند به آرامش و اعتماد به نفس بیشتری دست یابند. به یاد داشته باشید که نوجوانان و جوانان گرفتار هیکیکومری ممکن است با استرس و نگرانی زیادی مواجه شوند. آموزش مهارت‌های مدیریت استرس، از جمله تنفس عمیق، روش‌های آرامش بخشی و تمرین‌های تفکر مثبت، می‌تواند به آنها کمک کند تا با استرس مواجه شده و آن را کاهش دهند.
در پایان آگاهی بخشی درباره هیکیکومری به نوجوانان و جوانان و خانواده هایشان می‌تواند بسیار مفید باشد. اطلاع‌رسانی در مورد علائم و علل هیکیکومری، راهکارهای مقابله و منابع موجود برای کمک به این مشکل می‌تواند به فرد و خانواده اطمینان و اطلاعات لازم را بدهد. حمایت و همکاری خانواده، مدرسه و جامعه نیز در فرآیند کمک به نوجوانان و جوانان با هیکیکومری بسیار حائز اهمیت است.
