سیاسی

نقش حیاتی تنگه هرمز در اقتصاد جهانی

محسن اعتمادی

 

 

در شرایطی که تنش‌های ژئوپلیتیک بین ایران و قدرت‌های غربی به ویژه آمریکا و اسرائیل به اوج خود رسیده است، کنترل تنگه هرمز به یکی از قوی‌ترین اهرم‌های ایران در مقابله با تحریم‌ها و تهدیدهای خارجی تبدیل شده است. این تنگه که به عنوان شاهراه انرژی جهان شناخته می‌شود، نقش حیاتی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند و هرگونه اختلال در عبور و مرور کشتی‌ها از این آبراه می‌تواند تأثیرات عمیقی بر بازارهای نفت، تجارت بین‌المللی و امنیت انرژی جهان بگذارد. ایران با در اختیار داشتن این موقعیت استراتژیک، می‌تواند از آن به عنوان یک ابزار فشار کارآمد در برابر تحریم‌ها و تهدیدهای نظامی استفاده کند.

تنگه هرمز با عرضی حدود ۳۳ کیلومتر در باریک‌ترین نقطه، تنها مسیر آبی برای صادرات نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس است. روزانه حدود ۲۱ میلیون بشکه نفت، معادل ۲۰ درصد از مصرف جهانی، از این تنگه عبور می‌کند. این حجم عظیم تجارت انرژی، وابستگی شدید اقتصاد جهانی به این مسیر را نشان می‌دهد. کشورهای بزرگی مانند چین، هند، ژاپن و اروپا به شدت به نفت خلیج فارس وابسته هستند و هرگونه اختلال در عرضه آن می‌تواند بحران‌های گسترده‌ای را در این کشورها ایجاد کند. ایران با آگاهی از این وابستگی، می‌تواند با تهدید به بستن تنگه هرمز، غرب را تحت فشار قرار دهد و از آن به عنوان یک ابزار چانه‌زنی قوی در مذاکرات سیاسی و اقتصادی استفاده کند.

بستن تنگه هرمز می‌تواند باعث افزایش بی‌سابقه قیمت نفت شود. در چنین سناریویی، قیمت نفت ممکن است به رکوردهای جدیدی برسد و حتی از مرز ۲۰۰ دلار در هر بشکه نیز عبور کند. این افزایش قیمت نه تنها اقتصاد کشورهای واردکننده نفت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند باعث تشدید تورم جهانی و کاهش رشد اقتصادی در بسیاری از کشورها شود. از سوی دیگر، کشورهای صادرکننده نفت در خلیج فارس مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عراق نیز با اختلال در صادرات خود مواجه خواهند شد و درآمدهای نفتی آن‌ها به شدت کاهش خواهد یافت. این مسئله می‌تواند موازنه قدرت در منطقه را به نفع ایران تغییر دهد و موقعیت این کشور را در معادلات سیاسی خلیج فارس تقویت کند.

یکی از مهم‌ترین پیامدهای بسته شدن تنگه هرمز، اختلال در زنجیره تأمین جهانی است. بسیاری از کالاهای اساسی از طریق کشتی‌هایی که از این تنگه عبور می‌کنند، منتقل می‌شوند و هرگونه وقفه در این مسیر می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و کمبود کالا در بازارهای جهانی شود. این مسئله به ویژه برای کشورهایی که وابستگی شدیدی به واردات دارند، مانند ژاپن و کره جنوبی، می‌تواند بحران‌آفرین باشد. ایران با استفاده از این اهرم، می‌تواند جامعه بین‌الملل را تحت فشار قرار دهد و آن‌ها را مجبور به تعدیل مواضع خود در قبال تحریم‌ها و سیاست‌های ضدایرانی کند.

واکنش جامعه بین‌الملل به بسته شدن تنگه هرمز می‌تواند بسیار متنوع باشد. از یک سو، آمریکا و متحدان غربی آن ممکن است با اقدامات نظامی سعی در بازگشایی تنگه داشته باشند. اما چنین اقدامی می‌تواند به یک درگیری گسترده در منطقه منجر شود که عواقب آن برای همه طرف‌ها غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود. از سوی دیگر، برخی از کشورها ممکن است ترجیح دهند با دیپلماسی و مذاکره، ایران را از این اقدام منصرف کنند. این سناریو می‌تواند فضایی برای گفت‌وگوهای جدید و کاهش تنش‌ها ایجاد کند. در هر صورت، ایران با در اختیار داشتن این برگ برنده استراتژیک، می‌تواند موضع خود را در مذاکرات بین‌المللی تقویت کند و امتیازات بیشتری به دست آورد.

نقش حیاتی تنگه هرمز در اقتصاد جهانی
نقش حیاتی تنگه هرمز در اقتصاد جهانی

با این حال، آنچه مسلم است این است که ایران با در اختیار داشتن کنترل تنگه هرمز، یکی از مهم‌ترین اهرم‌های ژئوپلیتیک جهان را در دست دارد و می‌تواند از آن به عنوان یک برگ برنده در برابر فشارهای غرب استفاده کند. این موقعیت منحصر به فرد، نه تنها امنیت ملی ایران را تقویت می‌کند، بلکه به این کشور امکان می‌دهد تا در صحنه بین‌المللی از موضع قدرت عمل کند. در شرایطی که غرب به دنبال افزایش فشارها بر ایران است، کنترل تنگه هرمز می‌تواند به عنوان یک عامل تعادل‌بخش عمل کند و مانع از تشدید تحریم‌ها و تهدیدهای نظامی شود. بنابراین، می‌توان گفت که بستن تنگه هرمز نه تنها یک تهدید، بلکه یک فرصت استراتژیک برای ایران محسوب می‌شود که می‌تواند از آن برای حفظ منافع ملی و تقویت موقعیت خود در منطقه و جهان استفاده کند.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا