معادن  و پتانسیل های ناشناخته

معادن نه تنها نقش مهمی در افزایش در آمد ملی و توسعه اقتصادی دارد بلکه در ایجاد فرصت های شغلی و اشتغالزایی و به نوعی ریشه کن کردن بیکاری سهم  ویژه و قابل توجهی دارد. ذخایر معدنی و پتانسیل های ویژه آن در ایران در نقاط مختلف کشور گستردگی دارند. به همین دلیل معادن همواره یکی از موضوعات محوری کشور قلمداد می شود.بکارگیری ظرفیت‌های بالقوه این بخش می­تواند باعث شکوفایی اقتصادی کشور شود. در واقع، یکی از دلایل امیدبخش در ایجاد معادن ، ایجاد اشتغال پایدار است . در منطقه ای از کشور وقتی  که معادنی شروع به کار می کنند ، در کنار آن توسعه شغل های جانبی نیز ایجاد شده و به نوعی شغل های محلی نیز رونق یافته و فعال می شوند.

 کشور ایران موقعیت و پتانسیل‌ های منحصر به ‌فرد و بی شماری را از لحاظ سرمایه گذاری در معادن و صنایع معدنی دارد و همین موضوع سبب شده است ایران، موقعیتی ویژه و منحصر به فرد در میان پانزده کشور اول دنیا از لحاظ قدرت و ذخایر معدنی قرار گیرد.

معادن ایران ؛ گنجینه ای نامحدود ثروت کشور است. ایران به‌ روی کمربند مس، طلا و سنگ ‌آهن دنیا قرار گرفته است  و این ثروتی بزرگ برای کشور است  تا بتواند از محل فعال کردن آن ، توسعه اقتصادی کشور را  رقم بزند.

گردش مالی مواد معدنی در دنیا ، دو هزار میلیارد دلار در سال است و با وجود هفت درصدی منابع معدنی جهان در ایران باید درآمدی حدود صد و چهل میلیارد دلار عاید ایران شود، که در عمل سالانه این رقم کمتر از ده میلیارد دلار می شود. اکثر معادن ایران محوطه باز و در کلاس جهانی هستند. مانند معدن مس سرچشمه با 1.2 میلیارد تن با گرید 0.7 درصد ، معدن روی انگوران با ذخیره باقی مانده 9 میلیون تن با گرید 35 درصد، معدن روی مراغه با 160 میلیون تن گرید 2 درصد، معدن سنگ آهن سنگان با ذخیره 1.2 میلیارد تن (رتبه نهم جهان) و معدن گل گهر سیرجان با 1 میلیارد تن (رتبه دهم جهان).

در این بین جالب است بدانید که اکتشافات عمقی تاکنون در ایران به سر‌انجام نرسیده و ذخایر واقعی معدنی ایران بسیار فراتر از تصورات موجود است. این در حالی است که میانگین عمق اکتشافات ایران از ده متر کمتر بوده و میانگین این آمار در جهان بیش از صد متر است.

پتانسیل های موجود در صنعت معادن ایران به قدری در جهان معروف است که حتی بسیاری از کارشناسان، ایران را کشوری معدنی می شناسند تا کشوری نفت‌ خیز…  به همین علت نقش برنامه‌ های توسعه ‌ای و سیاست ‌گذاری‌ ها در این حوزه تاثیر شگرفی در توسعه ی اقتصادی کشور دارد. اما متاسفانه علی رغم این ذخایر بی نظیر و  تنوع معدنی بی نظیر تنها کمتر از یک درصد تولید ناخالص ملی کشور را تولیدات معدنی تشکیل می‌دهند که این میزان نشان از پتانسیل های نهفته این صنعت دارد و اینکه چگونه می توانند بسیاری از سرمایه گذاران و کارآفرینان در این حوزه فعالیت نمایند. بسیاری از مسئولین کشور، کلید حل مشکلات اقتصادی کشور را همیشه در صادرات نفت جستجو می کنند و درآمد در حوزه هایی چون معادن نادیده گرفته می شود. در حالیکه استخراج مواد معدنی با کیفیت، یکی از راه های خروج از اقتصادی تک محصولی متکی بر نفت است.

این حوزه نیز همچون بسیاری از حوزه های صنعتی کشور به دلیل سوء مدیریت ‌ها و همچنین قوانین دست ‌و پاگیر، مهجور مانده است و صاحبان سرمایه و بسیاری از کارآفرینان انگیزه ای برای ورود به این حوزه ندارند و همین امر سبب شده موضوع سرمایه ‌گذاری در بخش صنعت و معدن با کندی روبرو شود و از اینرو یکی از مشکلات اصلی این بخش از اقتصاد کشورمان جذب سرمایه است. بازار تجهیزات و ماشین ‌آلات مورد نیاز صنعت معدن و بازار تکنولوژی های هوشمند معادن از جمله بازارهای پیشرو در این حوزه هستند. قانون ‌گذاری نامناسب نیز در این حوزه مزید بر علت شده است و باعث شده تا روند جذب سرمایه در این بخش پر پتانسیل بعضا غیرممکن و یا کند باشد. به نظر می رسد، توسعه معدن در ساختار های اداری گیر کرده و با توجه به نفت محور بودن اقتصاد ایران از ظرفیت های این بخش غفلت شده است.

تأثیر معدن بر رشد اقتصادی کشور به‌ طور مستقیم و غیرمستقیم بسیار بیشتر از تأثیر تجارت و صنایع است. یکی دیگر از مزایای مهم و قابل توجه این حوزه  همانگونه که در ابتدای مطلب تاکید شده است ، پراکندگی معادن در سراسر کشور و قابلیت اشتغالزایی آن بالاخص در مناطق دورافتاده و محروم است. طبق شواهد و آمارهای منتشر شده، طی سال های اخیر، سرمایه ‌گذاری درستی در بخش اکتشاف معادن کشورصورت نپذیرفته و همین امر سبب شده که تا کنون بسیاری از پتانسیل ‌های معادن ایران ناشناخته بماند. چرا که بخش اکتشاف یکی ار حوزه های مهم برای سرمایه گذاری های هدفمند در این حوزه است.

سیده مینا دیوبند – سردبیر روزنامه تفاهم