متاسفانه در کشور ما برای هر نوع کالایی و با هر مصرفی اصل و تقلبی وجود دارد. مطلبی که کار بسیاری از مصرف کنندگان را در بسیاری از حوزه ها با مشکلات جدی مواجه می نماید. مقایسه آمار کلی میزان وجود کالاهای تقلبی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته و تفاوت فاحش آن ها جالب توجه است. البته این تفاوت و فراوانی کالاهای تقلبی در کشورهای در حال توسعه ای همچون ما از عوامل متعددی تبعیت می کند، که در این یادداشت سعی بر آن است که به مهم ترین آن ها توجه ویژه ای داشته باشیم. کشورهای توسعه یافته از مکانیزم ها و سیاستهای مختلف برای جلوگیری از ورود کالاهای تقلبی و جعلی به بازارشان استفاده میکنند.
کشورهای توسعه یافته، قوانین سختگیرانه ای را در باره حقوق مالکیت فکری و تقلب تجاری دارند. قوانین معتبر و قدرتمندی در مورد حفاظت از حقوق مالکیت فکری و مبارزه با تقلب تجاری وجود دارد. این قوانین به شرکت ها و سازمان ها این امکان را می دهند برای مقابله با تقلب و جلوگیری از ورود کالاهای تقلبی از راه های قانونی استفاده کنند.البته نباید از تعاملات و همکاری با سازمانهای بین المللی در این حوزه غافل شد.
کشورهای توسعه یافته با سازمان های بینالمللی مانند سازمان جهانی تجارت (WTO) و سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) همکاری می کنند. این سازمانها به منظور ارتقاء استانداردهای تجاری و حمایت از حقوق مالکیت فکری در سطح جهانی فعالیت میکنند و کشورها را در اجرای قوانین ضد تقلب و جلوگیری از ورود کالاهای تقلبی یاری می دهند. مازاد بر اینکه در بسیاری از کشورها از طریق کمپینهای آموزشی و آگاهیبخشی به عموم مردم، سعی می کنند افراد را درباره خطرات و ضررهای ورود کالاهای تقلبی آگاه سازند. این آگاهی بخشی شامل ارائه اطلاعات در باره شناسایی کالاهای اصلی، نشانه های تقلب و روشهای مقابله با کالاهای جعلی است.
اما در نهایت از مهم ترین عواملی که باعث افزایش کالاهای تقلبی در کشور می شود سیستم نظارت ناکارآمد است. چرا که نظارت کامل و کارآمد بر بازار و ورود کالاها به کشور، یکی از عوامل اصلی در جلوگیری از ورود کالاهای تقلبی است. در برخی موارد، نظارت و کنترلها به میزان کافی انجام نمی شود و این امر به افرادی اجازه می دهد که کالاهای تقلبی را به بازار عرضه کنند. همچنین با آگاهی عمومی در مورد شناسایی کالاهای تقلبی و خطرات آنها در جامعه میتواند کاهش یابد. در برخی موارد، مردم به دلیل عدم آگاهی درباره مشکلات کالاهای تقلبی، ممکن است اینگونه کالاها را خریداری کنند. البته در این بین نباید از وجود مشکلات اقتصادی و تاثیرگذاری آن بر افزایش کالاهای تقلبی در جامعه چشم پوشی کرد. عوامل اقتصادی نیز میتوانند نقشی موثری در افزایش کالاهای تقلبی در بازار داشته باشند. نیاز به کاهش هزینهها و قیمت ها ممکن است باعث شود تا برخی تولید کنندگان و وارد کنندگان به کارهای غیرقانونی و تقلبی روی آورند تا سود بیشتری کسب کنند.
ورود غیرقانونی کالاها و واردات غیرمجاز نیز می تواند عاملی در افزایش کالاهای تقلبی در بازار باشد. وجود مسیرهای غیرقانونی و فرصتهای قاچاق کالا میتواند ورود کالاهای تقلبی را بیشتر کند که متاسفانه علی رغم تمام تلاش های صورت پذیرفته شده در کشور هنوز خلائ های قابل توجهی در این حوزه موجود است.
با وجود تمامی موارد مذکور، برگزاری کمپینهای آموزشی و آگاهی بخشی در رسانهها، شبکههای اجتماعی، مدارس، دانشگاهها و سایر مراکز عمومی میتواند موثر باشد. این کمپین ها باید با استفاده از روشهای آموزشی و تبلیغاتی جذاب و قابل فهم برگزار شوند تا افراد بتوانند خطرات و نشانههای کالاهای تقلبی را به خوبی درک کنند.
البته رسانهها می توانند نقش مهمی در ارتقاء آگاهی عمومی بازی کنند. منابع رسانه ای مانند تلویزیون، رادیو، رسانههای آنلاین و روزنامه ها میتوانند مقالات، برنامهها و گزارشها در باره خطرات کالاهای تقلبی منتشر کنند و افراد را آگاه سازند. همچنین، همکاری با صنعت تولید و بازرگانی برای انتشار اخبار و مطالب آموزشی نیز میتواند مفید باشد. تشویق افراد به استفاده از منابع قانونی و خرید از مراکز معتبر و معرفی شده توسط سازمانهای معتبر میتواند به کاهش خطرات کالاهای تقلبی کمک کند. تشویق به خرید از فروشگاهها و فروشگاههای آنلاین معتبر، اطلاع رسانی درباره نشانه ها و علائم تشخیص کالاهای تقلبی و ارائه اطلاعات در باره راههای گزارش تقلب و مشکلات به مراجع قانونی است.
ارتقاء آگاهی عمومی به هر طریقی در این حوزه نقش بسیار موثری در کاهش تقاضا و در نهایت ورود کالاهای تقلبی به کشور خواهد شد.