بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی در 31 فروردین ماه سال 1360 در جمع پرسنل صنایع نظامی کشور طی سخنان مبسوطی خطاب به مردم و مسئولین بر ضرورت باور به توانمندی های داخلی تأکید کردند و در بخشی از سخنرانی شان فرمودند: «اگر افکار شما آزاد شد و باورتان آمد که ما می توانیم که صنعت مند و صنعتکار باشیم، خواهید توانست …… اگر کشاورزان ما باورشان این باشد که ما می توانیم در کشاورزی به جایی برسیم که صادر کنیم و وابسته به غیر نباشیم، بلکه دیگران به ما محتاج باشند، می توانند. اگر شماهایی که در صنعت هستید و پرسنل صنعتی هستید در ارتش این باور را داشته باشید و به تجربه این باور را امروز دارید که می توانید صناع (صنعتگر) باشید و می توانید کارهای ابتکاری بکنید، خواهید توانست»
البته ایشان قبلا هم رهنمودهایی نظیر این جمله را مطرح کرده بودند و بعدها نیز مکرراً بر آن تأکید کرده اند، اما از آن سال به بعد عبارت «ما می توانیم» به یک شعار راهبردی در مسیر پیشرفت کشور تبدیل شد و در برخی از عرصه ها نظیر صنایع دفاعی، صنایع هسته ای، پزشکی، نانو و امثال آن نتایج شگفت آوری را به همراه داشت.
می گویند ژاپنی ها نیز جمله مشابهی دارند با این مضمون که؛ «شما بگویید ما می سازیم»! ، جمله ای که سالهاست روی تابلوهای متعددی در معابر و مراکز عمومی این کشور نقش بسته و رسانه های ژاپنی نیز در انتشار آن همکاری دارند، این جمله بدان معنا است که ما آمادگی داریم تا ایده های شما در موضوعات مختلف را به یک کالای تجاری تبدیل نماییم. چینی ها نیز از طرح اینگونه شعارهای برانگیزاننده غفلت نکرده اند، اما تفاوت اصلی برخی از مردم و مسئولین ما با آنها در این است که آنها واقعاً به این باور رسیده اند که می توانند و به طور کامل و دقیق به این شعارها عمل کرده اند، در حالی که در کشور ما شعار «ما می توانیم» همانند سایر شعارهای سالانه یا به طور ناقص عملیاتی شده و یا فقط برخی از مجموعه های خاص مانند صنایع دفاعی به شکل جدی و اصولی به آن عمل نموده اند و همین مسئله یعنی عدم خودباوری، ضعف اراده در اجرا و نیز موانع موجود در مسیر تولید سبب شده تا بسیاری از نخبگان از ورود به کارهای جدید به خصوص کارهای فناورانه، پیچیده و پرهزینه اجتناب و بعضاً اقدام به مهاجرت نمایند.
در واقع از یکسو عدم خودباوری کامل یا حتی نسبی در بخشی از پیکره جامعه و از سوی دیگر ناتوانی، ناکارآمدی، ناشی گری، بی تفاوتی برخی از مسئولین و مدیران ذیربط و گاهی حتی سهم خواهی و فساد اداری زیرمجموعه، شرایط پیگیری تحقق طرح ها و ایده ها و ورود به عرصه تولید را از نخبگان، کارآفرینان و متخصصین کشور سلب نموده است و این در شرایطی است که هیچ یک از کشورهای پیشرو در تولید و تجارت (حتی کشورهایی مانند چین و ژاپن) به اندازه کشور ما از منابع و امکانات طبیعی و غیرطبیعی و نیروی انسانی مستعد، باانگیزه و توانمند برخوردار نبوده و نیستند.
از آنجا که در این رابطه، سنگین بودن هزینه طراحی، قالب سازی و نمونه سازی طرح ها و ایده های صنعتی و همچنین کمبود قالبساز حرفه ای و نیز سرقت ایده های نو توسط افراد فرصت طلب در کشور ما جزء مهم ترین موانع عدم تحقق تولید به شمار می روند، لذا پیشنهادات ذیل که چند سال قبل نیز توسط نگارنده مطرح شده است، مجدداً جهت استحضار مسئولین ذیربط ارائه می گردد.
۱- رفع کامل موانع تولید و سرمایه گذاری که همچنان مهم ترین و اصلی ترین دغدغه سرمایه گذاران و کارآفرینان در این زمینه به شمار می رود.
۲- ایجاد، توسعه و تقویت رشته های طراحی و قالبسازی در موضوعات مختلف در دانشگاه های صنعتی کشور و رفع نواقصی که در این زمینه وجود دارد.
۳- ایجاد مراکز دولتی موقت یا دائمی برای طراحی، قالبسازی و نمونه سازی رایگان یا ارزان قیمت (ترجیحاً استفاده از ظرفیت پارک های فناوری ) برای کمک به عملیاتی شدن طرح ها و ایده هایی که توسط نخبگان و دانشمندان و سایر ایده پردازان کشور ارائه می شود.
۴- تهیه و تأمین و یا تولید ابزار و امکانات مرتبط از جمله؛ نرم افزارهای موردنیاز برای طراحی، پرینترهای سه بعدی صنعتی، دستگاه های سی.ان.سی جدید و پیشرفته و سایر امکاناتی که می تواند به اجرای این مهم کمک کند.
۵- ایجاد سایت یا سامانه ویژه گردآوری ایده ها در بخش ها و موضوعات مختلف با رعایت کامل نکات حفاظتی برای جلوگیری از سوءاستفاده دیگران )اعم از داخلی یا خارجی( نیز ضروری است.
۶- انجام اقدامات لازم برای تسریع در دستیابی به ایده های مربوط به صنایع هایتک و تولید ماشین آلات و تجهیزات مدرن و سنگین و انحصاری که معمولا دارای پیچیدگی های فنی هم هستند.
۷- یکی از نگرانی های اصلی و مهم ایده پردازان و کارآفرینان، سرقت و تصاحب ایده های آنها توسط کسانی است که به هر نحوی در جریان موضوع قرار می گیرند و لذا اتخاذ تدابیر لازم برای تضمین رعایت کامل و قطعی مالکیت معنوی طرح ها و ایده های و جلوگیری از سرقت احتمالی آن توسط کسانی که کار بررسی، طراحی، نمونه سازی و پیگیری و سایر امور را برعهده می گیرند، نیز بسیار ضروری است. لازم به یادآوری است که موانع و مشکلات مورد اشاره در حدی عرصه را به کارآفرینان و حتی تولیدکنندگان موجود تنگ نموده که بسیاری از آنها یا عطای تولید را به لقای آن بخشیده و از ادامه آن منصرف شده اند و یا قصد خروج از بخش تولید و اشتغال به کار واسطه گری یا نهایتاً مونتاژکاری با استفاده از قطعات وارداتی را در سر می پرورانند، که به هیچ وجه به نفع اقتصاد کشور نیست.
الف
