سرانه ی مصرف آنتی بیوتیک در کشور بالاست!

مصرف آنتی بیوتیک با شیوع زودرس آنفولانزا در هفته های اخیر و مبتلا شدن بخش وسیعی از دانش آموزان و سایر افراد جامعه، به شدت افزایش یافته است. حتی این افزایش مصرف تا جایی پیش رفته که در هفته های اخیر با کاهش وجود آنتی بیوتیک در داروخانه ها بویژه در حوزه ی اطفال مواجه بودیم. شیوع بیماری آنفولانزا و کمبود این دارو در داروخانه مردم را دچار مشکل نموده است و این مشکل نیاز به یک راه حل اساسی دارد. البته طبق آخرین اخبار یک محموله ی بزرگ پنجاه تنی آنتی بیوتیک وارد کشور شده است و در داروخانه های سطح کشور توزیع شده است. کارخانه های تولید کننده ی آن نیز درسطح کشور در سه شیفت در حال فعالیت هستند تا بتوانند نیاز بازار را مرتفع سازند.

سرانه ی مصرف آنتی بیوتیک در کشور بالاست. البته موضوع بحث آمار مصرف آنتی بیوتیک نه صرفا در روزهای اخیر، بلکه بطور کلی در ایران مد نظر است. متاسفانه مصرف آنتی بیوتیک در ایران به قدری متداول شده است که بسیاری از مردم آنتی بیوتیک هایی چون آموکسی سیلین، آزیترومایسین، کوآموکسی کلاو و … را داروهای معمول درمان سرماخوردگی می شناسند و بعضا با مشاهده ی کوچک ترین علائم سرماخوردگی، به مصرف خودسرانه ی آن اقدام می کنند. اگر هم به دکتر مراجعه می کنند ، در بسیاری از موارد از دکتر تقاضای تجویز آنتی بیوتیک را در تسهیل روند درمانی خود دارند. در حالیکه مصرف آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های ناشی از ویروس ها مانند سرماخوردگی و آنفولانزا، بیشتر سرفه ها و برونشیت و گلودرد (مگر اینکه ناشی از استرپتوکوک باشد) تاثیری ندارند. به همین دلیل اگر بیماری شما منشا ویروسی داشته باشد، مصرف آنتی بیوتیک نه تنها سودی برای شما نخواهد داشت، بلکه ممکن است ضرر بیشتری برای شما داشته باشد.

همین امر سبب شده تا بسیاری از مسئولین و دست اندرکاران حوزه ی بهداشت ، درمان و آموزش ‌پزشکی ، بارها هشدار دهند و میزان مصرف آنتی بیوتیک در ایران را چهارده تا شانزده برابر میانگین مصرف جهانی اعلام نمایند. تا جایی که در برخی از آمارها اعلام شده است که مردم ما تقریبا معادل جمعیت یک و نیم میلیاردی کشور چین از این دارو استفاده می‌کنند. این افزایش مصرف سبب شد تا WHO اعلام کند که ایران، دومین کشور جهان از نظرسرانه مصرف آنتی ‌بیوتیک‌ هاست و البته این مطلب می تواند عواقب جبران ناپذیری را برای سلامت جامعه ایرانی به همراه داشته باشد.

بی تردید فواید مصرف به جا و به اندازه ی آنتی بیوتیک در روند درمان بسیاری از بیماری ها بر کسی پوشیده نیست. اما علی‌ رغم  فایده‌ ها و استفاده ‌‌ای که از آنتی بیوتیک‌ ها می‌شود، استفاده بیش از حد، خودسرانه این رده ی دارویی می تواند عوارض جبران ناپذیری را برای افراد جامعه ایجاد نماید. یکی  از عارضه های طولانی‌ مدت عدم مصرف صحیح آنتی بیوتیک ها، مقاومت باکتری به آنتی بیوتیک ها و جهش و ایجاد باکتری‌های قوی ‌تر و مقاوم‌ تر باشد. مقاومت آنتی بیوتیکی هنگامی رخ می‌دهد که تاثیر آنتی بیوتیک ها بر روی باکتری ها از بین می رود و نمی توانند با آنها مبارزه کنند و باکتری ها تکثیر می شوند.

زمانی که مقاومت آنتی بیوتیکی اتفاق می افتد، باکتری در بدن فرد بیمار باقی می ماند. این باکتری های باقی مانده تکثیر شده  و قوی تر می شوند و زمانی که فرد به یک  بیماری عفونی مبتلا شود، آنگاه مصرف آنتی بیوتیک های معمول بی فایده خواهد بود و فرد مجبور است که از داروهای مختلفی مثل آنتی بیوتیک های تزریقی استفاده کرده و یا در بیمارستان بستری شود .علاوه بر این از عوارض مصرف بی رویه ی آنتی بیوتیک ها می‌توان به از بین بردن باکتری‌های مفید بدن در دستگاه گوارش، روی پوست و… که در برابر قارچ ها عمل می‌کنند ،اشاره نمود.

فرهنگ غلط مصرف این دارو در میان افراد جامعه نیاز به یک اطلاع رسانی و فرهنگ سازی دارد که باید مورد توجه متولیان این حوزه قرار گیرد. در دسترس بودن آنتی بیوتیک ها و متاسفانه در مواردی فروش بدون نسخه این داروها موجب شده که مردم بدون در نظر گرفتن عوارض این داروها، برای درمان حتی ساده ترین سرماخوردگی ها و بعضا بیماری های ویروسی به مصرف آن ها روی آورند. البته نمی توان از نقش پزشکان در افزایش سرانه ی مصرف آن در ایران چشم پوشی کرد. بر اساس آمار موجود وزارت بهداشت و درمان در قریب به پنجاه درصد نسخه هایی که پزشکان عمومی تجویز می کنند، آنتی بیوتیک جزو یکی از اقلام دارویی آن نسخه هاست، در حالی که در کشورهای توسعه یافته این میزان زیر بیست و پنج درصد است. از آنجایی که این موضوع بطور مستقیم درگیر با سلامت جامعه ایرانی است، متولیان این امر باید با نگاه جدی و تصویب قوانین بازدارنده، جلوی مصرف بی رویه ی این قبیل داروها را بگیرند.

دکتر اصغری