به گزارش پایگاه خبری تفاهم آنلاین، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران  ١٩ شهریور ماه در سفر به تونس مجموعه‌ای از توافق‌ها را با مقامات این کشور به امضا رساند. لغو روادید ۱۵ روزه برای اتباع دو کشور، برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی، تقویت گردشگری و راه‌اندازی پروازهای مستقیم تهران – تونس از جمله مهم‌ترین محورهای این توافق‌ها بود.

تونس به دلیل موقعیت جغرافیایی خود (شمال آفریقا) می‌تواند به دروازه ورود ایران به شمال آفریقا تبدیل شود؛ منطقه‌ای که از نظر سیاسی و اقتصادی برای تهران اهمیت ویژه‌ای دارد. با این حال تجربه‌های گذشته نشان داده بسیاری از تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌های ایران با کشورهای آفریقایی به مرحله اجرا نرسیده و در حد اسناد رسمی باقی مانده است.

در همین راستا، طی روزهای گذشته مسعود برهمن – رئیس اتاق مشترک ایران و آفریقا – در نشستی با کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) بر ضرورت توجه بیشتر به بازارهای آفریقایی تاکید کرد. او گفت که این قاره ظرفیت بالایی برای صادرات ایران در حوزه‌هایی مانند کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی و کالاهای اساسی دارد و نباید از آن غافل شد.

طبق خبر منتشر شده توسط اتاق ایران در روز ۲۶ شهریور ۱۴۰۴، مسعود برهمن در این نشست اظهار کرد: آفریقا یکی از مهم‌ترین مقاصد آینده تجارت ایران است و ما در اتاق مشترک مأموریت داریم با معرفی ظرفیت‌های بخش خصوصی، مسیر حضور گسترده‌تر تجار ایرانی را با توجه به ارتباطات و ظرفیت ICC در این بازار فراهم کنیم.

با وجود این ظرفیت‌ها و اهمیت بالای تجارت با آفریقا کشورهایی مثل تونس، در عمل اما موانع متعددی بر سر راه تجارت ایران و آفریقا وجود دارد که فعالان اقتصادی همواره بر آن‌ها تاکید می‌کنند. مشکل نقل و انتقال پول، هزینه بالای حمل‌ونقل، کمبود شناخت از بازارها و رقابت منطقه‌ای، از مهم‌ترین موانع و مشکلاتی هستند که برای افزایش تجارت ایران باید از سر راه کنار بروند.

کارشناسان بر این باورند که رفع این مشکلات می‌تواند راه را برای حضور گسترده‌تر ایران در بازاری با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت هموار کند. توافق‌های اخیر با تونس و تاکید اتاق ایران و آفریقا بر تقویت دیپلماسی اقتصادی را می‌توان نشانه‌ای از عزم تهران برای حضور پررنگ‌تر در آفریقا دانست، اما مسیر تحقق این هدف همچنان نیازمند برنامه‌ریزی و اقدام عملی است.

سید روح‌الله لطیفی – سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت – درباره این موضوع به ایسنا گفت: با وجود موفقیت‌ها در حوزه سیاسی، تجارت دو کشور هنوز به اندازه اشتراکات سیاسی رشد نکرده است. در پنج ماه نخست امسال صادرات ایران به تونس رشد قابل توجهی داشته و این جهش نشان‌دهنده افزایش ظرفیت روابط تجاری است؛ اما در مجموع سهم ایران از واردات تونس فعلاً ناچیز است و باید افزایش یابد.

صحبت‌های لطیفی درباره تجارت ایران با تونس، به نوعی می‌تواند یک نما از میزان تجارت ایران با آفریقا باشد که نیازمند توسعه بیشتر است. لطیفی درباره راه‌حل‌های پیشنهادی برای افزایش تجارت با تونس نیز به ایسنا گفت: مشکلات حمل و نقل باید حل شود تا کالاها به صورت منظم و با قیمت مناسب به تونس منتقل شوند و کالاهای این کشور هم به شکل منظم وارد ایران شوند. حوزه پولی و مالی باید توسعه یابد و امکان تهاتر کالا به کالا فراهم شود. همچنین معرفی ظرفیت‌ها و کالاها از طریق نمایشگاه‌ها، رسانه‌ها و رویدادهای تجاری اهمیت دارد تا ظرفیت‌های دو طرف به فرصت تجاری تبدیل شود.

طبق آمار موجود درباره تجارت ایران با آفریقا، در ۳ تا ۴ سال اخیر میزان تجارت آهن و فولاد ایران به تونس نیز افزایش داشته و حدود ۷.۵ میلیون دلار برای کشور ارز آوری داشته است که نشان از اهمیت و ظرفیت بالای بازار آفریقا است. البته شایان ذکر است که برخی محصولات کشاورزی ایران مانند کشمش و پسته عمدتاً در بازارهایی مانند دبی عرضه می‌شوند و به دلیل نداشتن سیستم مالی و حمل و نقل مناسب، به اسم سایر کشورها وارد کشورهایی مثل تونس و سایر کشورهای آفریقایی می‌شود که نیاز است موانع موجود در این زمینه نیز برطرف شود.

اگر چه این تحولات تلاش دو طرف برای تبدیل گرایش‌های سیاسی و فرهنگی به همکاری‌های اقتصادی را بیش از پیش نشان می‌دهد، اما بررسی روابط تجاری میان ایران و تونس در تجارت با آفریقا، حاکی از آن است که در سال‌های گذشته، روابط اقتصادی دو طرف هرگز متناسب با ظرفیت‌های سیاسی موجود نبوده است. سهم تجارت در این روابط بسیار اندک باقی مانده که امید است با رفع موانع ساختاری، شاخص تجارت ایران در این بخش به سطوح بالاتری رشد کند.