فرهنگی

راز توالی ولادت‌ های شعبانیه چیست؟

شعبان یکی از مبارک‌ترین ماه‌ها در میان ماه‌های قمری است که در ابتداء آن تولد سه تن از بزرگان جهان اسلام را جشن می‌گیریم؛ با این‌ حال کارشناسان مذهبی راز توالی این ولادت‌ها را «معرفت افزایی اجتماعی» می‌دانند.

به گزارش تفاهم آنلاین، شعبان یکی از شریف‌ ترین و مبارک‌ ترین ماه‌ ها در تقویم مسلمانان است که رسول خدا -صل الله و آله و سلم-  آن را روزه می‌ گرفت و به ماه رمضان متصل می‌ کرد. شعبان ماهی است که شروعش با ولادت امام حسین، حضرت اباالفضل و امام سجاد -علیهم‌السلام- است، و در نیمه‌ اش ولادت یگانه منجی عالم بشریت را جشن می‌ گیریم. با این حال با کمی دقت در مناسبت‌ های این ماه، احتمالاً برای شما هم جالب خواهد بود که بدانید حکمت و تدبیر توالی ولادت امام حسین، حضرت اباالفضل و امام سجاد -علیهم‌السلام- در روزهای اول شعبان، چیست؟

برای پاسخ به این پرسش باید کمی در مسیر فلسفه اسلامی حرکت کنیم. جایی که فلاسفه مسلمان بر این باورند که هیچ اتفاقی در جهان، حاصل تصادف و بدون علت نیست. به‌عبارت دیگر، متفکران مسلمان هر پدیده یا اتفاقی در جهان را معلولی می‌دانند که دارای علت است. این پدیده می‌ تواند افتادن یک برگ از روی درخت، فوران یک آتش‌ فشان، و یا هر چیز دیگری که در جهان قابل بررسی است، باشد. با چنین نگاهی، ما خداوند را عالِم و قادر بر تمام امور جهان هستی می‌ بینیم و بر این باوریم اوست که حتی افتادن برگ از درخت و یا تمام اتفاقات قعر اقیانوس‌ ها، همگی تحت امر و در حوزه تدبیر و فرمانروایی او قرار دارد.

اگر با چنین نگاهی‌ به مناسبت‌ های ماه شعبان نگاه کنیم، توجه‌مان به یک نکته جلب خواهد شد و آن این است که ولادت امام حسین(ع) در سال چهارم هجری قمری، ولادت حضرت اباالفضل(ع) در سال ۲۶ هجری قمری، و ولادت امام سجاد(ع) در سال ۳۸ هجری قمری، به گونه‌ای اتفاق افتاده است که در سه روز متوالی سوم، چهارم و پنجم ماه شعبان باشد. این موضوع زمانی جالب‌ تر می‌ شود که بدانیم شهادت این سه بزرگوار نیز در ماه محرم و در سال‌ های ۶۱ و ۹۵ هجری قمری رخ داده است.

متفکران و اندیشمندان مسلمان در طول تاریخ، همیشه این مسئله را دارای حکمتی دانسته و هر کدام با استناد به روایات و داستان‌ های تاریخی، سعی در بیان حکمت این توالی داشته‌ اند. با نگاهی عمیق‌تر به دوران زندگی این برگزیدگان الهی، آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کند شرایط اجتماعی و جوامع حیات این بزرگواران بوده است. جامعه‌ ای که به سبب فعالیت دستگاه‌ های تبلیغاتی معاویه، عقلانیت خودش را از دست داده و در اتخاذ ساده‌ ترین تصمیم‌ های اجتماعی خودش عاجز بود و پیوسته میان تشخیص حق و باطل، در مسیر اشتباه قدم می‌زد. از دل چنین جامعه‌ ای بود که وقایع تاریخی و ظلم‌ های فراوانی بر اهل‌بیت پیامبر خدا(ص) وارد شد و هر کدام از آن‌ ها با شیوه و تدبیری خاص، به مبارزه با آن پرداختند.

این تشابهات و همزمانی‌ ها در زندگی امام حسین، حضرت اباالفضل و امام سجاد -علیهم‌السلام- قطعاً دارای حکمت و تدبیر نهفته‌ ای است. با در نظر گرفتن حدیث ثقلین از پیامبر اسلام (ص) که قرآن و اهل بیت‌شان را دو گوهر جدایی ناپذیر عنوان کردند که تا ابد و در تمام دوره‌ های حیات بشر، زنده و هدایت‌گر انسان در مسیر نورانی خود هستند، می‌ توانیم حکمت این توالی ولادت‌ها در ماه شعبان را صرفاً به چشم یک اتفاق تاریخی نگاه نکنیم و برای زندگی امروز خودمان و شرایط کنونی جامعه بشری نیز درس و عبرت بگیریم.

در این زمینه حجت‌الاسلام ‌و المسلین حمیدرضا ویژه با اشاره به اصل فلسفی مورد بحث، گفت: معتقدم حکمت و هدفمندی این توالی‌ ها در ولادت و شهادت این سه بزرگوار، مربوط به هدف و مأموریت ویژه ایشان در مبارزه با جهل و برافروختن چراغ عقلانیت در جامعه است.

وی با بیان این‌که «این هم‌گرایی در هدف این سه بزرگوار همان چیزی است که ما باید دنبالش باشیم»، ادامه داد: اگر از نگاه جامعه‌ شناسی به این مسئله نگاه کنیم، جدای از ظلم و تعدی‌ هایی که در طول تاریخ نسبت به امام حسین، حضرت اباالفضل و امام سجاد -علیهم‌السلام- روا داشته شده و شرایط را برای ایشان سخت کرده است، جامعه‌ ای که امام حسین(ع) در آن زندگی می‌ کردند به جایی رسیده که به تعبیر جامعه‌ شناسان، عقلانیت در آن تعطیل شده است.

این کارشناس مسائل مذهبی خاطرنشان کرد: جامعه امام حسین(ع) به‌ شکلی بود که نمی‌توانست بین امام حسین(ع) و یزید تفاوتی قائل شود. در چنین جامعه‌ای است که یزید را به‌ عنوان امیرالمؤنین و امام حسین(ع) را به ‌عنوان یک خارجی می‌بینند. با این‌ حال وقتی جامعه به چنین نقطه‌ای می‌رسد، مشخص است که جامعه از عقلانیت خالی شده و نمی‌تواند انتخاب درستی میان پسر فاطمه(س) و یزیدی که در ملأ عام فساد می‌کند داشته باشد. این مسئله تا جایی پیش می‌رود که در لشکر یزید در صحرای عاشورا حدود ۷۰ صحابه پیامبر(ص) را می‌بینیم که قبل از نبرد با امام حسین(ع) در شریعه فرات غسل شهادت کردند.

ویژه با اشاره به این‌که «شرایط جامعه امام حسین(ع) در هیچ جامعه دیگری وجود نداشته است»، اظهار کرد: جامعه امام حسین(ع) جامعه متفاوتی است که بهای بیداری آن بسیار سنگین‌تر از سایر جوامع است و به همین دلیل است که امام حسین و حضرت اباالفضل -سلام‌الله ‌علیهما- با خون خودشان بهای بیداری این جامعه را پرداخت می‌کنند.

وی با بیان شرایط اجتماعی دوران امامت امام سجاد(ع)، تصریح کرد: امام سجاد(ع) در طول دوران امامت، هدفمندی خودشان را کاملاً مشخص کرده بودند و با توجه به بیداری‌هایی که بعد از عاشورا به‌وجود آمد، امام سجاد(ع) ریشه‌های جهل را هدف قرار می‌دهد و با «معرفت افزایی اجتماعی» سعی در برافروزی چراغ عقلانیت در جامعه دارد.

این کارشناس مسائل مذهبی با بیان این‌که «کتب به جا مانده از امام زین‌العابدین(ع) نشان از تلاش ریشه‌ای ایشان در جهت تربیت و معرفت افزایی اجتماعی دارد»، بیان کرد: عمده فعالیت امام سجاد(ع) در دوران امامت، مبنی بر برگزاری کلاس‌های خصوصی و مخفیانه در منزل‌شان بود و از این طریق، معرفت صحیح اجتماعی را به جامعه تزریق می‌کردند. در چنین شرایطی می‌توانیم جامعه دوران امامت امام سجاد(ع) را به فرد بیماری تشبیه کنیم که پس از ایست قلبی، توسط پزشکان احیا شده و حالا نیاز به اقداماتی دارد تا شرایط حیاتی او را به ثبات برساند. با این نگاه، اقدام مسلحانه امام حسین(ع) همان شوک احیا کننده جامعه و فعالیت‌های روشنگرانه امام سجاد(ع)، در راستای به ثبات رساندن حیات جامعه است.

ویژه ضمن اشاره به اولویت داشتن سرگرمی و توجه بیشتر به مسائل جسمانی و غفلت از اولویت مسائل روحی در جامعه امروز بشری، گفت: امروز در سراسر دنیا می‌بینیم که سرگرمی انتخاب اکثر است و مسائل روحی با انتخاب حداقلی مردم مواجه می‌شود و مردم، سلبریتی‌ها را بیشتر از دانشمندان می‌شناسند. توجه به این مسئله، نشان می‌دهد که عقلانیت در جامعه امروز بشر کم‌رنگ شده است و رو به خاموشی می‌رود.

وی با اشاره به «به‌هم ریختگی اولویتی در دنیای امروز»، اضافه کرد: به‌عنوان مثال در حوزه خانواده می‌بینید که هزینه‌ای که خانواده برای اتاق خوابش در نظر می‌گیرد چقدر است و هزینه‌ای که برای مطالعه و بیداری اندیشه‌اش می‌کند چقدر است. اگر در کل دنیا این را مقایسه کنید مشخص می‌شود که کدام‌یک برای بشر امروز اولویت بیشتری دارد. این به‌هم ریختگی اولویت‌ها در هر کجای تاریخ نشان از کم‌رنگی و در ادامه خاموش شدن عقلانیت اجتماعی بشر دارد.

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین مهدی عدالتیان نیز ضمن اشاره به حکیمانه بودن این توالی ولادت‌ها، اظهار کرد: توالی ولادت‌های اول شعبان مسئله‌ای است که بر اساس حکمت و تقدیر الهی بوده و ریشه روایی هم دارد؛ چراکه این سه نفر افراد اول واقعه عاشورا هم هستند و رسالت عظیمی برعهده آن‌ها بوده است. با این ‌حال این رسالت حساس، احیاء دین خدا و نجات انسانیت از توطئه‌های دستگاه بنی‌امیه است که تلاش می‌کرد با نابودی آثار عقلانیت نبوی، جامعه را به سمت نابودی، هدایت کند.

این کارشناس مسائل مذهبی ضمن اشاره به مستندات تاریخی هم‌گرایی در هدف امام حسین، حضرت اباالفضل و امام سجاد -علیهم‌السلام-، تصریح کرد: عقلانیت اجتماعی، آنقدر موضوع حائز اهمیتی است که یکی از اهداف بعثت انبیاء هدایت بشر برای استفاده از قوه تعقل عنوان شده است. همچنین امام علی(ع) در خطبه اول نهج البلاغه، می‌فرمایند «خداوند پیامبران را فرستاد تا این‌که گنجینه عقل را در میان انسان‌ها احیا کنند». همان‌طور که می‌بینید امام علی(ع) عقل را به گنج مدفونی تشبیه می‌کنند که در همه انسان‌ها وجود دارد، اما بعضی انسان‌ها با دنیا طلبی، این گنج را از وجودشان دفع می‌کنند.

وی ادامه داد: در دوران امامت امام حسین(ع) بر اثر تبلیغات و برنامه‌ریزی‌های حکومت بنی‌امیه، تعقل از جامعه گرفته شده و به‌جای آن هواپرستی و دنیاطلبی، به مردم تززیق شد. در چنین شرایطی بسیاری از افرادی که در حقانیت امام حسین(ع) شکی نداشند و هنوز طنین صوت پیامبر(ص) در قلب و روح این افراد بود، بر حقانیت امام حسین(ع) تأکید می‌کردند، اما به سبب این‌که تعقل در جامعه ضعیف شده بود، این افراد در غبارهای تفکرات بنی‌امیه محو شدند و نمی‌توانستند اقدام مناسبی انجام بدهند.

عدالتیان با بیان این‌که «هواپرستی و جهل، دو آفت عقلانیت است»، گفت: در چنین جامعه‌ای که مردم قوه تشخیص خودشان را از دست داده‌اند و توانایی تشخیص حق و باطل را ندارند و یا اگر هم تشخیص درستی داده بودند، آنقدر در لذت‌های دنیایی غرق شده‌ بودند که توانایی اقدام درست را نداشته و نتوانستند به یاری حجت خدا بشتابند. با این‌حال امام حسین(ع) بابت بیداری عقلانیت در این جامعه بهای زیادی به قیمت جان خود و اهل بیت‌شان پرداخت کردند تا چراغ عقل دوباره در جامعه روشن شود و جامعه را از این تاریکی نجات دهند.

وی افزود: در دوران امامت امام سجاد(ع) با توجه به روشنگری‌هایی که قیام عاشورا و بعد از آن امام زین‌العابدین(ع) و عمه بزرگوارشان حضرت زینب(س) داشتند، چراغ عقل به‌تدریج نور گرفت و این نور در درون جامعه و انسان‌ها روشن‌تر شد. به سبب این بیداری‌ها به مرور زمان تشخیص و تحلیل‌ها قوت گرفت و مردم متوجه شدند که باید با ظلم جنگید و زیر بار ظلم و ستم نرفت. لذا قیام‌هایی علیه ظلم یزید شکل گرفت و این نشان داد که نقش عقلانیت در جامعه چقدر مهم است.

این کارشناس مذهبی با اشاره به این‌که «ما باید از وقایع تاریخی عبرت بگیریم و اجازه ندهیم تا چراغ عقلانیت در جامعه کم‌فروغ شود»، تصریح کرد: یکی از بشارت‌های دوران ظهور امام زمان(عج)، تکمیل شدن عقل‌ها است و این مسئله، این حقیقت را در ذهن ما پررنگ‌تر می‌کند که عقل چه جایگاه بزرگی دارد؛ چراکه از تکمیل عقل انسان‌ها و عقلانیت جامعه، به عنوان بشارتی برای ظهور حضرت قائم(عج) یاد شده است.

منبع: ایسنا

لینک کوتاه خبر : https://tafahomonline.ir/?p=66647
برچسب ها

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن