دستفروشی که تشویق شد!

انتشار ویدئویی در فضای مجازی مبنی بر برخورد ماموران سد معبر شهرداری رشت با یک بانوی معلول دستفروش در خیابان حاجی آباد، منجر به واکنش های مختلفی شد و در این میان بعضی از اعضای شورا برای دلجویی از این مادر دستفروش، با هم مسابقه می دهند و شهردار رشت هم یک غرفه به ایشان اختصاص داده است؛ بنابراین، با توجه به اهمیت این مساله لازم می داند به چند نکته اشاره کنم :
۱- دستفروشی پدیده ای است که در همه شهرها دیده می شود. بعضی از افرادی كه از شغل و سرمايه کافی برخوردار نيستند ناگزير می شوند كه برای امرار معاش، دست فروشی کنند. اگر چه اغلب مسوولان امور شهری تلاش می كنند تا دستفروشان را در بازارچه های مخصوص سامان دهی كنند اما با اين حال بسياری ترجيح می دهند كه هم چنان در كنار خيابان و گذرگاه های عمومی به دست فروشی بپردازند.
۲- در ‌سطح‌ فضاهای ‌عمومی ‌شهر رشت به ویژه در مجاورت میدان شهرداری که به پیاده راه فرهنگی موسوم است ‌، خیابان بیستون ، سردار جنگل ، مطهری و…فعالیت های‌ دست فروشی ‌دایر است و این پدیده همواره طی این سال ها روند ‌رو به رشدی‌ داشته ‌و خيابان ها و گذرگاه های اصلی شهر كه محل رفت و آمد عموم مردم است نسبت به محله ها و خيابان های بالای شهر، تعداد دستفروشان بيشتری را در خود جای می دهد.
۳- عوامل ایجاد پدیده دست فروشی متعددند که افزایش جمعیت ، بیکاری و کمبود بازارهای محلی در روستاهای اطراف رشت و بالاخره اجاره بهای سنگین مغازه ها و … موجب رشد پدیده دستفروشی در این شهر شده است.
۴-بازارچه های غیررسمی که توسط دستفروشان در گوشه و کنار شهر راه اندازی می شوند علاوه بر اینکه چهره رشت را زشت کرده ، موجب بر هم خوردن نظم شهری و مزاحمت برای شهروندان هم شده است. گفته می شود بیش از دو هزار دست فروش در رشت شناسایی شده اند که عمدتا از روستاها و شهرهای اطراف برای فروش کالاهای خود به رشت می‌آیند. مدیریت شهری سال هاست در صدد سامان دهی و تمرکز دست فروشان در مکان هایی از پیش تعیین شده و در بازارچه های شهرداری هستند که هیچ گاه با استقبال دست فروشان همراه نشده است و به نوعی این طرح ها با شکست مواجه شده اند؛ در واقع ، پدیده دست فروشی به نوعی خود را به اقتصاد شهر تحمیل کرده است.
۵- شهرداری برای مقابله با پدیده دستفروشی وظایف قانونی و تعریف شده ای دارد اما این امر موجبی برای برخورد های زننده و تحقیر آمیز ماموران شهرداری نمی شود و بدیهی است حمایت از حقوق شهروندی ایجاب می کند که با تخلفات مامورین برخورد شود. از سوی دیگر، به نظر می رسد که رفتار پوپولیتسی بعضی از اعضای شورا و شهرداری در نحوه حمایت از این بانوی دستفروش، می تواند به تشدید این پدیده و عقب نشینی مامورین از انجام وظایف قانونی شان شود.
۶-این که پدیده دست فروشی یک عارضه است یا یک بازار سنتی را باید مطالعه کرد . راه رفته برای سازمان دهی دست فروشان تاکنون کافی نبوده است و معتقدم که این پدیده باید بدرستی شناخته شود. برای حل این معضل، مطالعه پدیده دست فروشی در رشت به ویژه با هدف شناخت دقیق سازمان، ساختار و شبکه دست فروشی در شهر ، و متعاقبا تدوین طرح جامع برای سامان دهی و طراحی مکان مناسب و امکان سازی فعالیت برای دست فروشان و جانمایی و پیش بینی دسترسی راحت شهروندان به این قبیل بازارچه ها، همکاری نهادهای آموزشی، بهداشتی و امنیتی و رسانه ها با مدیریت شهری و … را ضروری می دانم.

*نقی هدایتی