محمد دیالمی، کارشناس حوزه بازار نفت در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه در حال حاضر بازار نفت در سراسر دنیا تحت استرس و فشار قرار دارد، گفت: این فشار در بازار شامل حال همه تولیدکنندگان نفت از جمله روسیه، عربستان، آمریکا و سایر تولیدکنندگان می‌شود؛ چرا که صنعت نفت با میلیاردها و بعضاً تریلیون دلار هزینه زیرساخت، تأسیسات و زنجیره تأمین، گرفتار بلای covid-۱۹ شده است. در همین راستا همه بازیگران بازار نفت در پی آن هستند که چگونه می‌توان از اثرات این ویروس که به جان این صنعت افتاده، کم کرد.
وی رفتار عربستان در مواجهه با شکست بازار و کاهش تقاضا مسبوق به سابقه دانست و ادامه داد: مثلاً سال ۱۹۸۵ یا ۲۰۱۴ میلادی رفتار این کشور یک شکل بود؛ به این ترتیب که با متوجه شدن کاهش تقاضا در بازار اقدام به تسریع روند نزولی قیمت با افزایش بیش از نیاز تولید می‌کند. این افزایش تولید هم محدود به یک یا ۲ ماه نیست بلکه گاهی یک سال و بیشتر طول می‌کشد.
سود کمتر، سهم بیشتر / آمریکا برنده توافق ۲۰۱۶ اوپک پلاس
به گفته این کارشناس بازار نفت با این روش، تولیدکننده‌هایی که هزینه تولید بیشتری دارند به مرور زمان از بازار خارج شده و عربستان سهم بیشتری را از بازار کم مشتری بدست می‌آورد؛ اما بعد از توافق سال ۲۰۱۶ میلادی اوپک پلاس، روسیه هم خود را ملزم به این کاهش تولید کرد هرچند کاهش تعداد بشکه‌های روسیه در موارد معدود به حد مورد تعهد اوپک پلاس رسید.
دیالمی با بیان اینکه در سوی دیگر دنیا اما ایالات متحده آمریکا از این کاهش تولید اوپک پلاس حداکثر استفاده را کرد، افزود: آمریکا در راستای استفاده از موهبات این تصمیم تولید نفت خود را تا رقم ۱۳ میلیون بشکه در روز بالا برد که شاید از نظر عربستان قابل قبول بود اما از لحاظ پوتین و رفقای نفتی اش مثل ایگور سچین، مدیرعامل شرکت روسنفت روسیه، مورد تأیید نبود.
چشم امید خریداران نفت به تحولات
وی درباره تحولات اخیر بازار نفت توضیح داد: هفته پیش اما هرچند که قیمت نفت در بازار فیزیکی قیمت‌های پایین صفر تا ۱۵ دلار را تجربه می‌کرد، شاخص به کف قیمتی ۲۰ دلار رضایت داده بود و این قیمت برای مدتی در بازار ثابت شده بود و این نشان از آن داشت که فعالان منتظر اتفاقات بیرونی بودند.
این کارشناس بازار نفت اظهار داشت: روز پنجشنبه ۱۴ فروردین سال جاری، ترامپ از مذاکره اش با بن سلمان جوان و پوتین برای کنترل بازار نفت در شرایط کنونی خبر داد و گفت باید ۱۰ میلیون بشکه از عرضه در بازار کم کرد. در چنین شرایطی دو پرسش مطرح می‌شود، نخست اینکه آیا چنین اقدامی امکان پذیر است و دیگر اینکه چطور باید آن را عملیاتی کرد.
قیمت‌های کنونی صرفه اقتصادی ندارد
دیالمی گفت: برای جواب سوال اول باید بگویم که بله امکان دارد، حتی امکان کاهش عرضه بیش از این هم وجود دارد. ما به زودی کاهش عرضه را شاهد خواهیم بود، اما به طور ناخواسته. چرا که این قیمت‌های نفت برای طولانی مدت برای هیچیک از تولیدکنندگان نفت صرفه اقتصادی ندارد.
به گفته وی پس امکان کنترل تولید وجود دارد. مثلاً کانادا موافقت ضمنی خودش را با این تصمیم اعلام کرده یا برزیل بدون شک به این توافق می‌پیوندد. در آمریکا هم هرچند که تعداد زیادی کمپانی تولید نفت شیل وجود دارد، اما کاهش تولید از طریق پرداخت کردن بدهی تولیدکننده‌های نفت وجود دارد و طبیعتاً تولید کننده ترجیح می‌دهد که دولت خسارتش را بدهد و آن تولید کننده هم دست از تولید بکشد.
نیاز عربستان به گاز همراه نفت / خشم تزارها از سعودی‌ها
این کارشناس بازار نفت معتقد است در شرایط کنونی بازار عربستان از همه بیشتر خوشحال می‌شود چون اختلاف طولانی خود با آمریکا را که بحث NOPEC زاده آن بود، در واقع حل کرده و ضمناً شاید بتواند خودش را به آمریکا نزدیک تر کند و روابط سرد شده سالیان گذشته را بهبود بخشد.
دیالمی با تاکید بر اینکه عربستان شاید نتواند تولیدش را از ۸ میلیون بشکه در روز بیشتر کاهش دهد، تصریح کرد: علت این کاهش ندادن این است که نیاز به گاز همراه نفت دارد، اما مدیریت کاهش تولید کاری است که عربستان در آن خبره است.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین کشور در این بین روسیه است، اظهار داشت: از طرفی فشار کاهش قیمت بر روسیه کاملاً حس می‌شد و غیر از سچین، مدیرعامل روسنفت، باقی مدیران نفتی در این قیمت پایین که امیدی هم به بهبودی آن نبود، احساس نارضایتی می‌کردند. پوتین، اما از عربستان بسیار بسیار ناراضی است. رفتار کشور کوچکی مثل عربستان در برخورد با روسیه، مورد قبول پوتین نبوده، اما با این حال پوتین می‌داند که ادامه این بازی، کشورش را درتنگنای اقتصادی قرار می‌دهد چنانچه مثلاً از ابتدای آوریل سال جاری میلادی (فروردین – اردیبهشت ۹۹) دیگر اقدام به خرید طلا نمی‌کند.
ریاست جمهوری آمریکا، انگیزه ترامپ برای کنترل اوضاع
این کارشناس بازار نفت با طرح این پرسش که آیا احتمال دارد که به توافقی بین این سه کشور رسید، توضیح داد: بین آمریکا و عربستان این توافق ملموس‌تر است، اما روسیه شاید بدنبال رفع برخی از تحریم‌ها نیز باشد هرچند که من گمان نمی‌کنم که آمریکا تحریمی را از روی دوش روسیه بردارد. آمریکا دست برتر را در این توافق دارد هم بدلیل تأثیر کمتر کمپانی‌های نفتی در اقتصادش و هم بدلیل اینکه قیمت پایین نفت یک کابوس برای آمریکا نیست. تنها نکته‌ای که می‌تواند این مذاکرات را آسان کند، تلاش ترامپ برای کنترل اوضاع جهت انتخابات ریاست جمهوری است.
دیالمی با تاکید براینکه صنعت شیل آمریکا از بین نخواهد رفت، گفت: اما آمریکا قطعاً باید استراتژی انرژی خود را عوض کند و سعی نکند فعالان بازار نفت را از میدان بدر کند.
کاهش تولید برای عبور از بحران کرونا / احتمال سقوط بیشتر قیمت نفت
وی درباره تأثیر کاهش قیمت نفت بر تولید آن نیز اظهار داشت: فعالان بازار این مشکل را زودگذر می‌بینند پس مثل یک بحران به آن نگاه نمی‌کنند و بسیاری از سرمایه گذاران حتی اقدام به خرید سهام کرده‌اند چون فرصت را مناسب می‌دانند. بنابراین کنترل «موفق» تولید، می‌تواند قیمت‌ها را از ریختن بیش از حد حداقل تا عبور از پیک کرونا دور نگه دارد.
این کارشناس بازار نفت بازار فیزیکی و بازار کاغذی با هم متفاوت دانست و گفت: در بازار فیزیکی الان قیمت‌ها بسیار پایین است. مخازن نگهداری در حال پر شدن هستند و اگر زمان بگذرد، به طور طبیعی ما قیمت‌های پایین‌تر از ۲۰ دلار را هم خواهیم دید یا اینکه اگر جلسات هفته بعد به توافقی نرسد ما شاهد کاهش قیمت و افزایش تحریم روسیه خواهیم بود.
آیا شیل به حیات خود ادامه می‌دهد؟
دیالمی ادامه داد: آمریکا عاقل‌تر است، اما عربستان و روسیه هر دو دلایلی دیگر را هم دخیل بازار نفت کرده‌اند. برای ایجاد توافق باید به این معضلات رسید. نکته‌ای که باید درباره تجارت نفت به آن پرداخت این است که کمپانی‌های بزرگ مثل شل بدلیل داشتن دارایی‌ها در کشورهای مختلف و در طول زنجیر تأمین نفت، توان رقابتی بالایی دارند و می‌توانند به حیات خود ادامه دهند، اما کمپانی‌های کوچک‌تر نیاز به کمک دولت‌ها یا کمپانی‌های بزرگ‌تر دارند، در غیر این صورت از بازار حذف می‌شوند.
