فضای مجازی؛ فرصت یا تهدید!

به گزارش تفاهم آنلاین، در سالهای اخیر ورود فضای مجازی به زندگی عموم مردم مرزهای تازه‌ای در دنیای ارتباطات ایجاد کرد که زمینه‌ساز فرصت‌ها و تهدیدهایی برای بشر شده است. شکل‌گیری و دوام روابط در دنیای مجازی با دنیای حقیقی تفاوت زیادی دارد.

بسیاری از دوستی‌ها، دشمنی‌ها، حمایت‌ها، رفتارها و سخنانی که در فضای مجازی مطرح می‌شوند هرگز در فضای حقیقی مطرح نمی‌شوند. حال در شرایطی که تقریباً تمام اقشار جامعه بخشی از اوقات روزانه خود را در این فضا می‌گذرانند و ناخودآگاه تحت‌تأثیر آن قرار دارند بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی که بعضاً هم‌زمان رخ می کاملاً ضروری است.

تسهیل ارتباطات در فضای مجازی

اولین و مهمترین فرصتی که فضای مجازی در اختیار بشر قرار داده است تسهیل ارتباطات است. ایجاد ارتباط مستقیم با اقصی نقاط دنیا که زمانی آرزوی بشر بود هم‌اکنون در اختیار تک تک افراد جامعه قرار دارد.

این ارتباط که هم‌اکنون با ارتباط آنلاین تصویری به اوج خود رسیده است در واقع فرشته نجات بشر در دوران قرنطینه بود. سهولت استفاده از امکانات فضای مجازی سبب شد تا حتی افراد مسن نیز به سادگی بتوانند از داخل خانه با فرزندان و اقوام خود ارتباط برقرار کنند.

گرچه روی دیگری این سکه کاهش ارتباطات واقعی و ایجاد ارتباطات غیراخلاقی است ولی در حقیقت این خود ما هستیم که نباید اجازه دهیم سوءاستفاده افراد سودجو از این فضا، این فرصت بی‌نظیر را به تهدید تبدیل کند.

صرفه‌جویی

فضای مجازی و سهولت ارتباط در آن موجب شد عموم مردم به خدمات اینترنتی و از راه دور اعتماد بیشتری داشته باشند. شیوع ویروس کرونا و شرایط قرنطینه نیز آخرین افرادی را که هنوز به خدمات اینترنتی اعتماد نداشتند وادار به پذیرش کرد.

محاسبه زمان و هزینه‌ای که با استفاده از خدمات شبکه‌های مجازی صرفه‌جویی می‌شود ارزش آنها را نمایان می‌سازد. اما در این عرصه نیز اگر زمان نامحدودی که اغلب افراد به گشت و گذار بیهوده در این فضا اختصاص می‌دهند را محاسبه کنیم به جنبه تهدیدآمیز این فضا می‌رسیم.

افزایش آگاهی عمومی

فضای مجازی دسترسی عموم مردم به اطلاعات را گسترش داد. انواع کانال‌های اطلاع‌رسانی جدیدترین اطلاعات در حوزه‌های تخصصی و عمومی مختلف را به اشتراک می‌گذارند.

البته این حوزه یکی از مواردی است که فرصت و تهدید هر دو را در کنار هم دارد. این حوزه از جهت افزایش آگاهی عمومی، فرصت و از جهت گسترش سریع و ساده اطلاعات غلط در میان مردم، تهدید است.

افزایش اعتماد به نفس افراد

یک اکانت شخصی شبکه مجازی به سادگی می‌تواند به کانالی عمومی برای نمایش استعدادها و توانایی‌های افراد تبدیل گردد. توانایی بسیاری از افراد در شبکه‌های مجازی دیده و کشف شد و چه بسیار افرادی که در گذشته هرگز اعتماد به نفس کافی برای ارائه استعدادهای خود را نداشتند ولی با استفاده از فضای مجازی استعداد آنها شکوفا شد.

اما در این عرصه نیز ظهور پدیده‌هایی که با هنجارشکنی و انجام اعمال ناپسند معروف شدند مصداق تهدیدهای فضای مجازی در این عرصه است.

کارآفرینی

تسهیل ارتباطات در شبکه‌های مجازی شامل تسهیل ارتباط فروشنده و خریدار نیز می‌شود. افرادی که در گذشته برای یافتن مشتری مشکلات فراوانی داشتند هم‌اکنون با استفاده از ظرفیت فضای مجازی می‌توانند به مشتریانی در سراسر کشور دسترسی داشته باشند.

این فرصت انگیزه‌ای برای کارآفرینی در جامعه ایجاد نمود. افرادی که در گذشته ایده یا محصول خاصی داشتند با استفاده از این فضا به عرضه محصولات یا خدمات خود پرداختند.

در این میان شرکت‌های واسطه مانند شرکت پست و شرکت‌های حمل و نقل نیز رونقی دوباره یافتند. امّا این فرصت نیز با تهدید سودجویان در ایجاد صفحات فروشگاهی دروغین و کلاهبرداری از مردم همراه شد.