رشد ۴۳ درصدی ظرفیت پالایش کشور در طول ۶ سال گذشته
اجرای طرح‌های افزایش تولید از سال ۱۳۹۲ تاکنون در پالایشگاه‌های کشور، ظرفیت پالایشی صنعت نفت ایران را از ۱.۷ میلیون بشکه در روز به حدود ۲.۳ میلیون بشکه افزایش داده که این عدد بیانگر رشد ۴۳ درصدی ظرفیت پالایشی ایران است. این صنعت در طول ۶ سال گذشته موفق شده است افزون بر رشد کمّی تولید فرآورده‌های پالایشی، برای نخستین بار محصولات با کیفیت استانداردهای اروپایی را در سطح کشور تولید و توزیع کند.
به گزارش شانا، مأموریت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به‌عنوان متولی اصلی صنعت پالایش در کشور به سه بخش تولید، انتقال و توزیع (به‌عنوان حلقه‌های زنجیره ارزش فعالیت‌های پایین‌دستی) تقسیم می‌شود که افزون بر این سه بخش، مسئولیت ارائه خدمات مهندسی و مخابرات به شرکت‌های زنجیره تأمین را به‌عهده دارد. این شرکت به‌عنوان یکی از چهار شرکت اصلی وزارت نفت، راهبری و نظارت بر فعالیت شرکت‌های فرعی شامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، شرکت پالایش نفت آبادان، شرکت پالایش نفت امام خمینی (ره) شازند، شرکت مهندسی و ساختمان نفت ایران را بر عهده دارد. شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با اجرای طرح‌های متمادی از سال‌های گذشته تاکنون نقش مؤثری در بخش پایین‌دستی صنعت نفت ایفا کرده و در مقاطع مختلف از احیای ارزآوری در بخش صادرات فرآورده‌های نفتی گرفته تا تأمین و توزیع سوخت در بازار مصرف و همچنین تأمین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی و… تمام توان و ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه خود را به‌کار گرفته است.
امروزه ظرفیت پالایش کشور با استناد به عملکرد ۹ پالایشگاه نفتی و یک پالایشگاه میعانات گازی از جایگاه تثبیت‌شده‌ای برخوردار شده است. با نگاهی به آمار می‌توان دریافت که اجرای طرح‌های افزایش تولید از سال ۱۳۹۲ تاکنون در پالایشگاه‌های کشور، ظرفیت پالایش را از ۱.۷ میلیون بشکه در روز به حدود ۲.۳ میلیون بشکه افزایش داده که این عدد بیانگر رشد ۴۳ درصدی ظرفیت پالایشی ایران است.
رشد چشمگیر کمیت و کیفیت تولید فرآورده در ایران
با راه‌اندازی و بهره‌برداری از واحدهای ارتقای کیفیت فرآورده‌های نفتی از سوی شرکت پالایش و پخش، ظرفیت تولید بنزین از ۵۶ میلیون لیتر به ۱۱۵ میلیون لیتر و گازوئیل از ۹۴ میلیون لیتر به ۱۲۵ میلیون لیتر در روز رسیده است، همچنین هم‌اکنون میزان تولید بنزین با استانداردهای زیست‌محیطی یورو ۴ روزانه ۹۱ میلیون لیتر و میزان تولید گازوئیل با همین استاندارد به ۵۴ میلیون لیتر در روز رسیده است که با بهره‌برداری از طرح تصفیه هیدروژنی نفت گاز در پالایشگاه اصفهان، ۲۰ میلیون لیتر دیگر به آن افزوده خواهد شد.
پالایش مصارف انرژی در پالایشگاه‌ها
رصد، پایش و نظارت بر میزان و چگونگی استفاده از انرژی در پالایشگاه‌های ده‌گانه کشور امری ضروری به نظر می‌رسد که برای محقق ساختن آن، مجموعه اقدامات زنجیرواری صورت گرفته که در نهایت به افزایش بهره‌وری، کاهش و بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش‌های مختلف این صنعت منجر شده است. از جمله اقدام‌هایی که برای نخستین بار در سطح کشور اتفاق افتاده، اندازه‌گیری و سنجش روزانه معیارهای مصرف انرژی در پالایشگاه‌ها بوده است، به‌گونه‌ای که هم‌اکنون هشت پالایشگاه کشور موفق به استقرار سیستم مدیریت انرژی بر مبنای ایزو ۵۰۰۰۱ از شرکت‌های معتبر شده‌اند و برای دو پالایشگاه دیگر نیز برنامه‌ریزی لازم صورت گرفته است.
ارسال خوراک به مجتمع‌های پتروشیمی
در سال‌های اخیر پالایشگاه‌ها با افزایش ارسال محموله‌های خوراک اعم از پروپیلن، نفتا، بوتان، اتان و … به مجتمع‌های پتروشیمی اقدام‌های لازم را در این زمینه اجرایی کرده‌اند و هم‌اکنون روزانه ۷ هزار مترمکعب خوراک مایع از پالایشگاه‌ها به مقصد واحدهای پتروشیمی ارسال می‌شود.
درآمدزایی ارزی با عرضه فرآورده‌ها در بورس انرژی
رونق بازار فروش فرآورده‌ها نیز یکی دیگر از اولویت‌هایی بوده است که برای محقق ساختن آن، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، همکاری قابل‌توجهی را با بورس انرژی آغاز کرده است، به‌گونه‌ای که با ایجاد یک تعامل دوسویه با این شرکت، عرضه فرآورده‌ها، بیش از پیش در بورس انرژی رونق گرفت.
تثبیت جایگاه سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت به‌عنوان سوخت ملی
و اما گام دیگر صنعت پالایش کشور در سال‌های اخیر توسعه سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت خودروهاست که به نوعی هم به اهداف زیست‌محیطی کمک کرده و هم از نظر اقتصادی، دستاوردهایی را در سطح کلان برای کشور رقم زده است که با باز شدن پای شورای اقتصاد، جهش دوم این طرح سرعت بالایی گرفت و اخیراً نیز با تصویب شورای اقتصاد طرح «حمایت از تولید و تبدیل کارخانه‌ای و کارگاهی یک میلیون و ۴۶۰ هزار دستگاه خودروی تاکسی، ون (تاکسی)، وانت و مسافربر شخصی بنزینی به دوگانه‌سوز» به‌صورت رایگان در دستور کار این شرکت قرار گرفت.
بهره‌برداری از هزار کیلومتر خط لوله در دو سال گذشته
انتقال نفت خام و فرآورده‌های نفتی از میدان‌ها به پالایشگاه‌ها و از پالایشگاه‌ها به مقاصد مختلف در ۱۲ منطقه عملیاتی از طریق بیش از ۱۴ هزار کیلومتر خط لوله ۴ اینچ تا ۳۲ اینچ در اقصی نقاط کشور انجام می‌شود، این درحالی است که ۱۱۰ مرکز انتقال، ۵۶ تأسیسات و ۹ ایستگاه فشارشکن در جای جای این مناطق تعبیه شده‌اند. با بهره‌برداری از هزار کیلومتر خط لوله در دو سال اخیر، این روند در کشور تسهیل و به افزایش ضریب ایمنی و سهولت انتقال، کاهش حوادث و هزینه‌های صورت گرفته در این بخش منجر شده است.
گفتنی است خط لوله ۲۰ اینچ فرآورده‌های نفتی نائین – کاشان – ری به طول ۴۳۰ کیلومتر و تأسیسات مربوط، خط لوله ۱۶ اینچی شازند – ری به طول ۲۶۴ کیلومتر، خط لوله ۱۴ اینچی تبریز – خوی – ارومیه به طول ۱۶۹ کیلومتر و خط لوله ۲۶ اینچی آبادان – اهواز به طول ۱۳۵ کیلومتر با آمدن در مدار بهره‌برداری طول خطوط لوله انتقال نفت خام و فرآورده‌ها را به بیش از ۱۵ هزار کیلومتر رسانده است.
ذخیره‌سازی فرآورده‌های اصلی با ظرفیت بیش از ۱۳ میلیارد لیتر
توزیع روزانه بیش از ۲۵۰ میلیون لیتر انواع فرآورده‌های نفتی اصلی در سراسر کشور، یکی از وظایف مهم شرکت ملی پالایش و پخش محسوب می‌شود. هم‌اکنون در این مجموعه ذخیره‌سازی فرآورده‌های اصلی با ظرفیت بیش از ۱۳ میلیارد لیتر انجام می‌شود و تأسیساتی بالغ بر ۳ هزار و ۹۹۰ جایگاه عرضه بنزین، ۲ هزار و ۴۹۳ جایگاه عرضه سی‌ان‌جی، ۵۰ مرکز سوخت‌گیری هواپیمایی در کشور استقرار دارند.
تعداد جایگاه‌های عرضه‌کننده نفت گاز یورو ۴ از ۱۶۶ باب در سال ۹۷ به ۵۰۰ باب در سطح کشور افزایش یافته است، همچنین بنزین یورو ۴ در اقصی نقاط کشور توزیع می‌شود، این در حالی است که از هشت کلانشهر در سال ۹۷ هم‌اکنون حدود بیش از ۸۰ درصد شهرهای کشور تحت پوشش بنزین با استانداردهای زیست‌محیطی یورو ۴ قرار دارند. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به‌عنوان یکی از چهار شرکت اصلی وزارت نفت، راهبری و نظارت بر فعالیت شرکت‌های فرعی شامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، شرکت پالایش نفت آبادان، شرکت پالایش نفت امام خمینی (ره) شازند، شرکت مهندسی و ساختمان نفت ایران را بر عهده دارد.
نگاهی به دستاوردهای صنعت پالایش کشور در سال‌های گذشته
