راهکارهایی برای افزایش بهره وری منابع انسانی

بهره وری منابع انسانی در دنیای پرشتاب رشد فناوری و تکنولوژی از اهمیت خاصی برخوردار است ، بدین جهت ، نیروی انسانی از مهم ترین سرمایه های ارزشمند هر سازمان به حساب می آید . بهره‌وری ، نشانگر سطح اوج یک عملکرد است که از کمترین میزان ورودی برای دستیابی به بالاترین مقدار خروجی از آن استفاده می شود.از این حیث ، مقوله بهره‌وری کاملا قابل ‌اندازه‌گیری است ومی‌توان آن را با استفاده از نسبت خروجی مفید به ورودی کل تعیین کرد.

در تعریفی جامع و براساس دیدگاه سازمان بهره وری ملی ایران ، بهره وری یك نگرش عقلانی به کار و زندگی است .یعنی بهره وری نیروی انسانی را حداکثر استفاده از آن به منظور رسیدن درجهت اهداف خاصه  سازمان با کمترین زمان و حداقل هزینه دانسته اند .

تمامی کسب و کارها از دولتی گرفته تا خصوصی به دنبال افزایش بهره وری هستند، چرا که می دانند از این طریق حداکثر نتیجه را از حداقل تلاش ها و امکانات خود بدست خواهند آورند. در واقع آن ها می دانند که چنانچه بتوانند با ثابت نگهداشتن کیفیت و مرغوب بودن کالا و یا خدمات خروجی، از میزان هزینه های سازمانی خود کم کنند، می توانند ، بگویند بهره وری ایجاد کرده اند و در این حوزه به یک موفقیت نسبی دست یافته اند. اهمیت این موضوع تا بدانجاست که امروز را روز ملی بهره وری و بهینه سازی مصرف نامگذاری نموده اند، تا تاکیدی بر اهمیت این موضوع مهم باشد.

ملت هایی که ثروت خود را افزایش می دهند و روز به روز ثروتمند تر می شوند ، ملت هایی هستند که می توانند به سرعت و در هر زمان که اراده کنند، بهره وری خود را بهبود بخشند. شاید بهتر است ،بگوییم ، بهره وری باعث می شود که یك ملت و یك سازمان  به معنای واقعی به اهداف ترسیم شده زودتر رسیده و ثروتمند شوند. در تعریف جدید “پیتر دراکر” از بهره وری بعنوان  اثربخشی به مفهوم انجام کارهای درست و کارایی به منظور انجام درست کارها فراتر از مفهوم سنتی از بهره وری در سازمان یاد شده است. به عبارتی ،بهره وری از نظر”پیتر دراکر” هم به درجه تاثیر گذاری یك فعالیت برروی اهداف ، مقاصد و اهداف سازمان و هم به چگونگی و کیفیت کار توجه دارد.

حال دیر زمانی است که همه ی کسب و کارها و دستگاه های اجرایی کشور به این مهم پی برده اند که افزایش بهره وری در کشور می تواند همچون برگ برنده ای ، تضمین کننده ی شرایط اقتصادی در کشور باشد و چنانچه بخواهیم در دنیای پررقابت امروزی ، جایگاه کشورمان را ارتقاء دهیم و از رونق اقتصادی، اجتماعی و در نهایت زندگی بهتری برخوردار شویم ، باید بدنبال افزایش بهره وری در تمام سازمان ها باشیم. اما نکته ی مهم اینجاست که چگونه می توان به این مهم دست یافت. متأسفانه این مطلب از جمله مباحث مهمی است که عموما از طرف تیم منابع انسانی مورد غفلت قرار می‌گیرد.

در قدم اول کارآفرینان جوان باید بدانند که کارمندان نوآور و با عملکرد بالا، از عناصر اصلی افزایش بهره وری آن ها محسوب می شود. افراد با انگیزه که قابلیت های منحصر به فرد دارند و از یادگیری مطالب به روز و جدید استقبال می کنند ، گنجینه های یک شرکت هستند. مدیران باید برای نگهداری چنین افرادی هزینه کنند تا بتوانند افزایش بهره وری خود را به حداکثر برسانند. حال که صحبت از مدیران شد ، از این مهم غافل نمانید. این مدیران خوب و رهبران کاربلد در هر مجموعه ای هستند که می دانند ،چگونه این انگیزه را در بین کارمندانشان همواره زنده نگه دارند. آن ها همچون یک راننده ی کار بلد می مانند که می توانند، حتی مدل پایین ترین ماشین ها را به سر منزل مقصود برسانند و موفقیت زیرمجموعه های خود را تضمین نمایند.

شاید باور این آمارها برایتان دشوار باشد، در بررسی های آماری در طی پنجاه سال گذشته در کشورهای توسعه یافته ، از میزان رشد پنجاه درصدی بهره‌ وری خبر می دهد و در کشورهای در حال توسعه ، این میزان به سی و سه درصد کاهش یافته است و این درحالی است که ایران نه تنها به این درصد نرسیده بلکه به آن نزدیک نیز نشده است. متاسفانه بهره وری نیروی کار در ایران نسبت به سایر کشورها بسیار پایین تر است.

یکی از مواردی که به شدت در بالا بردن بهره وری نیروی انسانی سازمان ها موثر است، پشتیبانی از اعضای یک مجموعه است که به شدت بر ارتقای عملکرد فردی تاثیرگذار است. پایین بودن حقوق و دستمزد در ایران در قیاس با شاخص هزینه ی زندگی بالاخص در سال های اخیر، عقد قراردادهای موقت با کارکنان و به عبارتی نبود امنیت شغلی قطع به یقین نه تنها موجب کم کاری و کاهش بهره وری در میان کارکنان یک مجموعه خواهد شد، بلکه در نگاه عظیم تر شرایط اقتصادی یک جامعه را متاثر از خود می سازد. وقتی عواملی چون کارمندان شما، کارفرمای خود را جزئی از خود بدانند و ایمان داشته باشند که از طرف مدیران و سایر کارمندان پشتیبانی می‌شوند، قطعا فعالیت شان توامان به سمت افزایش بهره وری سوق خواهد یافت.

نوآوری و بهره وری همچون یک پیکان دوطرفه همدیگر را تقویت می نمایند. برای کسب بهره‌ وری حداکثری چه  در کالاها چه در فرایند کسب‌ و ‌کارها نیازمند به ایجاد نوآوری ها و خلاقیت های مستمر هستیم  و بخش منابع انسانی هر سازمانی باید سیستم آموزشی، معیارها و سیاست های تشویقی خود را در این حوزه گسترش دهد. البته در این راستا باید تفویض اختیارات در بین اعضای کارمندان یک شرکت وجود داشته باشد ، تا با تقویت قدرت تصمیم گیری مجموعه را جزئی از خانواده خود ببینند. وجود محدودیت های دست و پاگیر نه تنها می‌تواند باعث هدر دادن زمان و موازی کاری در سازمان ها شود، بلکه خود به عنوان یک عامل کاهنده ی انگیزه در اعضای یک مجموعه خواهد بود.

در این راستا ، برقراری ارتباط مؤثر و دریافت بازخورد مناسب از سوی مدیران و کارکنان بصورت معجزه آسایی، خطاها و سرخوردگی‌ها را کاهش می‌دهد. کارمندانی که در مجموعه های کاری ، احساس بی ارزشی و سرخوردگی می نمایند هرگز نمی توان عاملی برای بالا بردن بهره وری به حساب آیند. از صبح که شروع به کار می کنند تا پایان ساعات کاری به نظر عمرشان را هدر می دهند و این دقیقا همان نکته ی مهمی است که بسیای از کارآفرینان موفق ، مدام در بین کارمندان شان رصد می کنند. ناتوانی بسیاری از مدیران در ارائه‌ ی بازخوردهای مناسب، نتیجه ای جز تلاش‌های بی‌نتیجه، افزایش نرخ خطا و کاهش بهره ‌وری در سازمان ها نخواهد داشت. البته در این راستا ، علاوه بر فرهنگ سازی های مستمر، نیازمند دانش و آگاهی های بروزی هستیم که چه مدیران و چه کارکنان باید ازآن بهره مند شوند.

سیده مینا دیوبند – سردبیر روزنامه تفاهم