شاید وقتی صحبت از انصاف در کاسبی و منصف بودن در دنیای کسب و کار می شود، به یاد آموزه های دینی بیفتید و این موضوع را کمی دور از دنیای مدرن کسب و کار بدانید.
با وجود مشکلات اقتصادی، تورم روزانه ی رو به رشد، گرانی ها و احتکار، آیا هنوز داشتن انصاف در کسب و کارها مهم است؟ هنوز هم رعایت شرط انصاف در میان قفسه های یک فروشگاه و ویترین یک مغازه را می توان سراغ داشت؟
با یک قدم زدن در بازارهای قدیمی هنوز هم هستند کاسبان خوش نامی که حتی سال ها بعد از فوتشان ، نامشان به نیکی یاد می شود و به برکت انصافشان در کسب و کار همواره دعای خیر، بدرقه ی وجودشان است. کاسبانی که سودآوری برایشان اولویت اول نبوده و به همین دلیل مشتر‌یانشان قدمتی بیش از پنجاه سال داشتند و هنوز هم با وجود آنکه کسب و کارها به دست اولاد و نوه ها اداره می شود، به خرید از آن مغازه و حجره دل بسته اند.چراکه به دلیل انصاف و مروتی که سرلوحه ی کارشان قرار داشت، هرگز مشتری‌های خود را از دست نمی‌دهند.
اما آیا در دنیای مدرن هم لزومی دارد که منصف بود، یا اصلا می توان کسب و کارهایی را سراغ داشت که اولویت شان سوددهی و فروش نیست و فاکتورهای مهم اخلاقی به همان میزان برایشان پر رنگ است. البته اگر چه در اوضاع فعلی جامعه ما که البته حال خوبی هم ندارد، خبرها حاکی از آن است که بازار پر شده است از دلال و محتکر و بسیاری از افراد ، کوچک ترین اهمیتی برای حلال و حرام بودن کاسبی شان قائل نسیتند. اما در واقعیت اوضاع به این تاریکی هم نیست و هنوز هم تعداد زیادی از صاحبان کسب و کارها و بازاریان ، منصف بودن و درآوردن روزی حلال را در سر لوحه ی کار خود قرار می دهند.
شاید در کتاب های کارآفرینی و بازاریابی بطور مستقیم با کلمه ی انصاف روبرو نباشیم. اما گزینه های جایگزینی همچون اخلاق حرفه ای و مشتری مداری را زیاد می بینیم. اخلاق حرفه ای داشتن در کسب و کارها به منزله ی آن است که صاحبان کسب و کارها نباید مشتریان خود را فریب دهند، اولویت رضایت مشتری است و تمام اجزای یک کسب و کار ردیف می شوند تا با رعایت اصول اخلاقی و قانونی رضایت مشتری را جذب نمایند. البته باید قبول کرد که هرچقدر نوآوری های جدید وارد دنیای کسب و کار مدرن شد، کسب و کارها با پیچیدگی های بیشتری روبرو شدند و به همان میزان فرصت بیشتری نیز برای بروز رفتارهای غیراخلاقی و به دور از انصاف ایجاد شد. اما وقتی که در کسب و کارهای مدرن ، شرط داشتن اخلاق حرفه ای حتی برای بزرگ ترین مجموعه های کسب و کار را الزامی می دانیم و به نوعی آن را راز موفقیت می شناسیم، بدان معناست که صاحبان کسب و کارها داوطلبانه و براساس وجدان و فطرت خویش در ملزومات انجام کار حرفه ای را اعم از گران فروشی و قیمت منصفانه، تقلب در فروش اجناس، عدم احتکار و ده ها مورد این چنینی را رعایت کنند، بدون آنکه الزام خارجی داشته باشند یا در صورت تخلف به مجازات های قانونی دچار شوند.
انصاف داشتن در دنیای کسب و کار مدرن می تواند زیر مجموعه های بسیاری داشته باشد. از برخورد اخلاقی یک مجموعه ی کاری در قبال مصرف کنندگان و مشتریان گرفته تا خط مشی اخلاقی در قبال جامعه ، شهروندان و منافع ملی می تواند گسترده باشد. البته منصف بودن در قبال محیط زیست و جامعه جهانی و حتی در قبال سایر رقبای کاری هم از اصول اخلاقی است. رعایت اصول و خطی و مشی اخلاقی یک برند در قبال سهامداران، پیمانکاران و موسسات نظارتی، همه و همه می تواند زیر مجموعه ی انصاف قرار گیرد و از ارکان مهم موفقیت کسب و کارها محسوب شود.
فارغ از تمام قواعد بازار، کاسبی و تجارت در اسلام آداب و اصولی دارد که اگر درست رعایت شود ، بازار به محلی برای کسب سود سالم و حلال و رفع نیاز مردم تبدیل می شود که البته خیر دنیا و آخرت را برای کاسب در پی خواهد داشت. از اینرو رعایت اصولی صداقت، رعایت حقوق دیگران، عدالت و انصاف هنوز هم سرلوحه ی بسیاری از کسب و کارها و بازاریان موفق قرار دارد.
