یکی از مهم ترین اتفاقات سال ۱۳۹۸ در حوزه صنعت نفت بی شک بازگشت کارت های سوخت، افزایش قیمت بنزین و صادرات این فراورده نفتی بود که در ابتدا حواشی متعددی را به دنبال داشت اما اکنون کارت سوخت توانسته در جیب تمام مالکان خودروها جا خوش کند.
اوایل خردادماه سال گذشته بود که خبر طرح الزام استفاده از کارت سوخت شخصی منتشر شد و آن‌طور که شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی اعلام کرد، قرار بر این بود که ابتدا این طرح در ۲۰ مردادماه ابتدا در چهار کلان‌شهر و سپس در کل کشور اجرایی شود. تاریخ اجرای این طرح اما از سوی شرکت ملی پخش به ۲۲ مردادماه تغییر یافت و از این تاریخ این طرح به طور رسمی آغاز به‌کار کرد.
با این وجود تا اول شهریورماه، شاهد تغییرات چندانی در این حوزه نبودیم؛ چراکه کارت سوخت جایگاه‌داران در اختیار تمام متقاضیان قرار داشت و هر فردی تا هر میزانی که تقاضا داشت می‌توانست سوخت‌گیری کند؛ اما از اول شهریورماه به بعد تمام میزان سوخت‌گیری با کارت آزاد جایگاه‌ها در کل کشور در هر بار سوخت‌گیری، از ۶۰ لیتر به ۳۰ لیتر کاهش یافت و این در شرایطی بود که هنوز تعداد زیادی از افراد نتوانسته بودند کارت سوخت خود را دریافت کنند.
در این ماه، فرآیند توزیع کارت هوشمند سوخت جدی تر از گذشته دنبال شد تا همگان کارت سوخت دریافت کنند اما به دلیل تک نرخی بودن بنزین، کمتر کسی از کارت سوخت خود استفاده می کرد. سرانجام بامداد جمعه ۲۴ آباه ماه بنزین سهمیه بندی شد و قیمت این فرآورده نفتی به صورت سهمیه‌ای (۶۰ لیتر ماهانه برای خودروهاس شخصی) در هر لیتر ۱۵۰۰ تومان و به صورت آزاد ۳۰۰۰ تومان تعیین شد.
این موضوع در ابتدا موجب اعتراضات مردمی و گلایه آن ها از دولت شد. از طرف دیگر هنوز خودروهای زیادی بودند که یا نسبت به دریافت کارت سوخت خود اقدام نکرده یا موفق به دریافت کارت خود نشده بودند که مجموع این مسائل مشکلاتی را به وجود آورد ولی در نهایت این طرح توانست یکی از اهداف خود که کاهش مصرف بنزین بود را محقق کند.
کنترل مصرف سوخت با توجه به میانگین بالای مصرف سوخت، افزایش توان صادرات، مبارزه با قاچاق سوخت و اختصاص منابع حاصل از مدیریت مصرف به مردم به ویژه اقشار ضعیف و کم‌درآمد به صورت مستقیم و نیز کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها و شهرها از جمله اهداف اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین اعلام شده بود که با این حساب می توان گفت یکی دیگر از اهداف این طرح محقق شده است.
بنزین ایران صادر شد
خبر صادرات بنزین نیز در همان روز هایی که زمزمه صدور کارت سوخت و الزام استفاده از آن به گوش می رسید، منتشر شد و روز ۱۲ مردادماه، مدیرعامل شرکت نفت ستاره خلیج فارس از صادرات بنزین تولیدی این پالایشگاه خبر داد و گفت: بیش از یک قرن از کشف نفت در ایران می گذرد و بسیار خرسندیم که نخستین صادرات بنزین به عنوان اتفاقی تاریخی از پالایشگاه ستاره خلیج فارس آغاز شد.
نخستین محموله‌ی صادراتی بنزین ایران ۲۰ دلار به ازای هر بشکه گران‌تر از نرخ نشریه «پلتس» به فروش رفت. بنزین یورو ۵ ستاره خلیج فارس از نظر زیست‌محیطی از استاندارد یورو۵ جهانی پاک‌تر است. علاوه بر این در همان زمان نیز برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت ایران بنزین در بورس انرژی ایران عرضه و به میزان ۳۰۰۰ تن به فروش رفت.
یارانه بنزینی چه شد؟
از زمان شروع این طرح محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که منابع حاصل از اصلاح قیمت بنزین، به خانوارها پرداخت و تمام ۳۰ هزار میلیارد تومان درآمد ناشی از افزایش قیمت بنزین بین ۱۸ تا ۱۹ میلیون خانوار هدف توزیع می‌شود که در خصوص این مساله باید گفت که تا پایان سال ۱۳۹۸ طی چهار مرحله پرداخت شد و ۱۰ فروردین ماه اولین مرحله آن در سال جدید و پنجمین مرحله آن از ابتدا نیز واریز شد.
کمک معیشتی که در اولین مرحله پرداخت برای حدود ۱۷.۵ میلیون خانوار واریز شده بود، بعد از بررسی درخواست مشمولیت خانوارها در حال حاضر حدود ۱۹.۱ میلیون خانوار را در هر ماه پوشش می‌دهد که به حدود ۶۰ میلیون نفر از بین جمعیت یارانه بگیران می رسد.
این در حالی است که در چهار مرحله قبلی به طور متوسط در هر ماه بابت پرداخت کمک معیشتی دولت حدود ۲۷۰۰ میلیارد تومان هزینه کرد که باید از محل افزایش قیمت بنزین انجام شده باشد. کمک معیشتی برخلاف یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی که رقمی ثابت برای هر نفر است، به تناسب بعد خانوار توزیع می شود؛ به طوری که برای خانوارهای تک‌نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهارنفره ۱۷۲ هزار تومان و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان واریز انجام می‌شود.
اما در جریان بررسی بودجه امسال، طرحی در کمیسیون تلفیق به تصویب رسید که طی آن قرار بود یارانه نقدی که اکنون برای ۷۸ میلیون نفر پرداخت می شود، با کمک معیشتی که ۶۰ میلیون نفر از همین یارانه بگیران را در برمی گیرد، ترکیب شده و فقط یک یارانه ۷۲ هزار تومانی برای هر نفر و برای مجموعه ۷۸ میلیون نفری پرداخت شود، اما با توجه به مخالفتهایی که در این رابطه وجود داشت، لغو شد و روند پرداخت دو یارانه جداگانه در هر ماه ادامه دارد.
منبع * ایسنا
